Παναγία Παραμυθία: Πρόκειται για τοιχογραφία του 14ου αιώνα που παλαιότερα βρισκόταν στον εξωνάρθηκα, μπροστά από το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου, και αργότερα μεταφέρθηκε σε προσκυνητάρι στο ομώνυμο παρεκκλήσιο (εικ. 28). Παλιά υπήρχε η συνήθεια βγαίνοντας οι πατέρες από το καθολικό να ασπάζονται την εικόνα, και ο ηγούμενος να παραδίδει τα κλειδιά της Μονής στο θυρωρό.
Η παράδοση αναφέρει ότι μια μέρα, στα βυζαντινά ακόμη χρόνια, δίνοντας ο ηγούμενος τα κλειδιά στο θυρωρό, άκουσε τα εξής λόγια από την εικόνα: “Μήν ανοίξετε σήμερα τις πύλες της Μονής, αλλά ανεβείτε στα τείχη και διώξτε τους πειρατές”. Η φωνή επανέλαβε για δεύτερη φορά τα ίδια λόγια. Στρέφοντας το βλέμμα του ο ηγούμενος προς τα εκεί είδε το θείο βρέφος να απλώνει το χέρι του για να σκεπάσει το στόμα της μητέρας του λέγοντας: “Μή μεριμνάς, Μητέρα, γι’ αυτούς τους αμαρτωλούς· άφησέ τους να τιμωρηθούν από τους πειρατές όπως τους αξίζει”. Αλλά η Παναγία, πιάνοντας το χέρι του Χριστού και στρέφοντας λίγο το κεφάλι, επανέλαβε τα ίδια λόγια. Οι μοναχοί αμέσως έτρεξαν στα τείχη και πράγματι διαπίστωσαν ότι πειρατές είχαν περικυκλώσει τη Μονή και περίμεναν το άνοιγμα της πύλης για να τη λεηλατήσουν. Εξαιτίας όμως της θαυματουργικής επέμβασης της Θεοτόκου η Μονή σώθηκε. Η εικόνα πάντως διατήρησε έκτοτε τις τελευταίες κινήσεις των θείων προσώπων. Από τότε οι μοναχοί διατηρούν ακοίμητο το καντήλι μπροστά της, τελούν θεία λειτουργία κάθε Παρασκευή και ψάλλουν καθημερινά παράκληση. Παλαιότερα υπήρχε η συνήθεια να γίνονται σ’ αυτό το παρεκλήσιο οι κουρές των μοναχών.
Με αυτή την εικόνα συνδέεται και ο βίος του οσίου Νεοφύτου που διετέλεσε “προσμονάριος” στο ίδιο παρεκκλήσιο. Κάποτε ο όσιος στάλθηκε από τη Μονή για να υπηρετήσει ένα χρονικό διάστημα σε κάποιο μετόχι στην Εύβοια. Εκεί ασθένησε βαριά και παρακάλεσε την Παναγία να τον αξιώσει να πεθάνει στη μονή της μετανοίας του. Αμέσως τότε άκουσε μία φωνή να του λέει: “Νεόφυτε, πήγαινε στη Μονή και μετά από ένα χρόνο να είσαι έτοιμος”. Ο όσιος ευχαρίστησε την Παναγία για την παράταση ζωής που του δόθηκε και διέταξε τον υποτακτικό του να ετοιμάσει τα της επιστροφής. Πράγματι, μετά την παρέλευση έτους, αφού κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων, και ενώ ανέβαινε τη σκάλα, ο όσιος άκουσε πάλι μπροστά στο παρεκκλήσιο της Παραμυθίας τη φωνή της Παναγίας: «Νεόφυτε, ο καιρός της εξόδου σου έφθασε». Όταν πήγε στο κελλί του, αδιαθέτησε και, αφού έλαβε συγχώρεση απ’ όλη την αδελφότητα, παρέδωσε το πνεύμα.
Διαστάσεις κουτιού: Μήκος 29 cm, πλάτος 22 cm, ύψος 3,50 cm, βάρος 530 gr
