Στο χωριό Κολλικόντασι της Βορείου Ηπείρου βρίσκεται η Ιερά Μονή των Εισοδίων της Θεοτόκου στον περίβολο της οποίας διατηρείται ο τάφος του αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Όταν αυτό ήρθε στην δημοσιότητα το έτος 1984 από τον καθηγητή κ. Παναγιώτη Χριστόπουλο,που επισκέφθηκε τον ιερό χώρο με ειδική άδεια του τότε καθεστώτος της Αλβανίας , μου δημιουργήθηκε μια απορία που σήμερα εξομολογούμε.
Δεν μπορούσα να εξηγήσω πως το άθεο καθεστώς του Εμβέρ Χότζα ,που δεν άφησε ίχνος Χριστιανικό στην ταλαιπωρημένη Βόρειο Ήπειρο ,επέτρεψε την διατήρηση της Μονής και του τάφου του Εθναποστόλου Κοσμά του Αιτωλού .
Η απορία μου αυτή λύθηκε πρόσφατα όταν ένας νέος Βορειοηπειρώτης, ο κ.Χρήστος Μήτρος από το Φίερι , γειτονική με το Κολλικόνταση πόλη , ήρθε κοντά μας και ζήτησε να βαπτιστεί Χριστιανός Ορθόδοξος. Όταν μου εξήγησε τα σχετικά με τον τόπο της καταγωγής του,τον ρώτησα αν γνώριζε κάτι σχετικό με την απορία που είχα.Ο νέος με βουρκωμένα μάτια άφησε τον λογισμό του ελεύθερο και μου διήγηθηκε τα εξής θαυμαστά.
Όταν το 1968 με νόμο του Αλβανικού κράτους απαγορεύθηκε κάθε θρησκευτική εκδήλωση , ήρθε διαταγή απο τα Τίρανα να γκρεμισθούν οι Εκκλησίες και να εξαφανισθούν οι Σταυροί απο τους Χριστιανικούς τάφους.
Ο τότε Αστυνομικός διοικητής του Φίερι πήρε μαζί του το αρμόδιο συνεργείο και πήγαν στο Μοναστήρι προκειμένου να το εξαφανίσουν. Γνωρίζοντας μάλιστα την ευλάβεια των Ελλήνων πρός τον άγιο Κοσμά , έδωσε εντολή να ξεκινήσει το έργο της κατεδαφίσεως απο τον τάφο του αγίου.
Όταν όμως οι εργάτες έδωσαν το πρώτο κτύπημα στο ιερό μνημείο τότε μια δυνατή βουή έσπασε την ησυχία του χώρου και μια μεγάλη λάμψη σαν φωτιά ξεπήδησε μέσα απο τον τάφο του πατρό-Κοσμά. ΄Εντρομοι οι παριστάμενοι ετράπησαν σε φυγή και δεν επανήλθαν παρά τις απειλές των Τιράνων και την «καθησυχαστική » δήλωση του καθεστώτος πως ,δήθεν, εξεράγη ξεχασμένη απο τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο βόμβα!
Έτσι δεν βεβηλώθηκε ο τάφος του αγίου Κοσμά ,όπως και τα χαριτόβρυτα Λειψάνα του,που παρέμειναν εκεί βάλσαμο στις πληγές των Χριστιανών και ελπίδα πως…
Αρχιμ.Τιμόθεος Ηλιάκης