Σας ευχαριστώ για την υποδοχή. Έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μένα να βρίσκομαι δίπλα σε ανθρώπους που δίνουν καθημερινά τη μάχη προκειμένου να τηρείται η νομιμότητα στην αγορά εργασίας. Προκειμένου η χώρα μας να μην έχει άβατα και να μην έχει, αν θέλετε, φωλιές εργοδοτικής αυθαιρεσίας και να μπορούν όλοι οι εργαζόμενοι να αισθάνονται ότι υπάρχει νόμος ότι μπορούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους, την εφαρμογή του νόμου.
Και θέλω να πω, ξεκινώντας από αυτό που είπε ο Νάσος πιο πριν, ότι έχει ιδιαίτερη σημασία να γνωρίζουμε, πως η δική σας η δουλειά, του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, το οποίο το βρήκαμε υποστελεχωμένο, αλλά όχι μόνο υποστελεχωμένο, κυρίως αδρανοποιημένο, σε ό, τι αφορά τις δυνατότητες που είχε να κάνει πραγματικούς ελέγχους.
Ακριβώς επειδή κυριαρχούσε μια διαφορετική αντίληψη για το αν πρέπει ή δεν πρέπει να εφαρμόζεται η νομιμότητα στις εργασιακές σχέσεις. Η δική σας η δουλειά, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν μια πολύ κρίσιμη δουλειά.
Και πραγματικά θέλω να σας ευχαριστήσω, για το γεγονός ότι βρεθήκατε στο καθήκον σε αντίξοες πολλές φορές συνθήκες, διότι εμείς, από ψηλά πολλές φορές, βλέπουμε όλα αυτά τα ζητήματα ως στατιστική. Ζητήματα που έχουν να κάνουν με αριθμούς.
Όμως, πίσω από τους αριθμούς, ιδίως όταν μιλάμε για εργαζόμενους, κρύβονται ανθρώπινες ζωές, ιστορίες εργαζομένων που όλο το προηγούμενο διάστημα πριν αρχίσει να εφαρμόζεται μια πολιτική ισχυρής βούλησης για να εφαρμοστεί η νομιμότητα, βρισκόντουσαν, σχεδόν, στη σκιά της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Και πολλές φορές με την αίσθηση που κυριαρχεί, δυστυχώς, έξω από εδώ, στην πραγματική ζωή, ότι το μόνο δίκαιο που ισχύει, είναι το δίκαιο του ισχυρού.
Και πολλές φορές γνωρίζω, ότι βρεθήκατε αντιμέτωποι και με δύσκολες καταστάσεις, βρεθήκατε αντιμέτωποι και με απειλές, βρεθήκατε αντιμέτωποι και με συνθήκες δύσκολες προκειμένου να επιτελέσετε το καθήκον σας.
Το αποτέλεσμα, βεβαίως, είναι ότι έχει αρχίσει να μπαίνει σιγά-σιγά το νερό στ’ αυλάκι. Σίγουρα, δεν έχουμε καταφέρει να διαμορφώσουμε μια αγορά εργασίας, όπου στο 100% θα τηρούνται όλοι οι νόμοι, δεν θα υπάρχει παραβατικότητα. Όμως, νομίζω, ότι ορισμένοι αριθμοί που καταφέραμε να πετύχουμε, για να μιλήσω πάλι εγώ από την πλευρά αυτών που βλέπουν τις στατιστικές, σε ένα μεγάλο βαθμό, οφείλεται και στην δική σας συνεισφορά.
Βεβαίως, ενισχύσαμε το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και σε ανθρώπινο, έμψυχο δυναμικό, γνωρίζω πολύ καλά, ότι χρειάζεται ακόμα περαιτέρω ενίσχυση. Και προγραμματίζεται, έχω ήδη επικοινωνήσει, έχουμε σχεδιάσει με την αρμόδια Υπουργό να υπάρξουν 150 θέσεις στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, το επόμενο διάστημα. Ακριβώς για να ενισχυθεί αυτός ο ουσιαστικός ρόλος και, βεβαίως, για πρώτη φορά προσλήψεις και Επιθεωρητών Υγείας και Ασφάλειας κάτι το οποίο έχει να γίνει από το 2000.
Θέλω, όμως, να μου επιτρέψετε, να εκφράσω μια συνολικότερη συλλογιστική. Διότι, εάν θέλετε, εδώ υπάρχει και μια σύγκρουση δύο διαφορετικών αντιλήψεων για το πώς η κοινωνία μας θα βγει από την κρίση, η οικονομία μας θα βγει από την κρίση και η κοινωνία θα βγει από την κρίση. Και πως θα ανακυκλωνόμαστε μέσα σε αυτή την κρίση, διαρκώς, χωρίς να μπορούμε να έχουμε τη δυνατότητα της συλλογικής προόδου.
Η άποψη που εκφράζουμε εμείς και που προσπαθήσαμε μέσα σε δύσκολες συνθήκες να την υλοποιήσουμε σε όλους τους τομείς και κυρίως τον τομέα της εργασίας. Είναι η άποψη που λέει, ότι η συλλογική πρόοδος, η ανάπτυξη, η προκοπή προϋποθέτει την ενίσχυση των αμοιβών των εργαζόμενων. Προϋποθέτει, όχι μόνο την ενίσχυση των αμοιβών, αλλά την μείωση της ανεργίας, περισσότερες δουλειές, ποιοτικές δουλειές. Και, κυρίως, προϋποθέτει, πέρα από την ενίσχυση σε αριθμό των θέσεων εργασίας και της ποιότητας των θέσεων αυτών, προϋποθέτει και την τήρηση της εργασιακής νομοθεσίας, των κανόνων. Πράγμα το οποίο στο τέλος της ημέρας σημαίνει ασφάλεια, για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες.
Μια άλλη αντίληψη είναι αυτή η οποία λέει ότι για να έχουμε ανάπτυξη, προϋπόθεση είναι να συρρικνώσουμε το λεγόμενο μισθολογικό κόστος και να κάνουμε τα «στραβά μάτια» στην παραβατικότητα. Πιστεύω βαθιά, ότι αυτές οι δύο αντιλήψεις που συγκρούονται είναι και, όχι μόνο έχουν ένα ιδεολογικό πρόσημο, αλλά είναι και οι δύο αντιλήψεις για το ποια Ελλάδα θέλουμε.
Πιστεύω, επίσης, βαθιά, ότι η παραβατικότητα δεν είναι φιλική προς την επιχειρηματικότητα. Αντιθέτως, η παραβατικότητα στην αγορά εργασίας, στις συνθήκες και στους νόμους της αγοράς εργασίας, είναι η παλιά Ελλάδα που γνωρίσαμε και πρέπει να την αφήνουμε πίσω.
Όχι μόνο, διότι συρρικνώνει τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και γιατί δημιουργεί άνισες συνθήκες ανταγωνισμού ανάμεσα στους ίδιους τους επιχειρηματίες. Όταν έχουμε τους υγιώς σκεπτόμενους, τους έντιμους επιχειρηματίες που τηρούν τους κανόνες, που τηρούν την νομιμότητα, που δεν φοροδιαφεύγουν, που δεν παραβιάζουν την εργασιακή νομοθεσία. Και από την άλλη, έχουμε κάποιους «έξυπνους», κάποιους «πονηρούς», οι οποίοι θέλουν να κερδοσκοπήσουν, θέλουν να κερδίσουν κάτι περισσότερο. Πώς, όμως; Παραβιάζοντας την νομοθεσία, είτε φοροδιαφεύγοντας είτε μειώνοντας παρανόμως το μισθολογικό τους κόστος. Τότε, διαμορφώνεται, εκ των πραγμάτων, ένας άνισος ανταγωνισμός, ένας ανταγωνισμός, που βεβαίως, δεν είναι, δεν μπορεί να είναι αυτό το οποίο οραματιζόμαστε εμείς, για το μοντέλο της υγιούς επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής προόδου.
Άκουσα, αυτές τις μέρες, είδα, μάλλον, στο διαδίκτυο σε μια συνάντηση που είχε ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης με κάποιους εργοδότες στο χώρο του τουρισμού. Έναν από αυτούς, επίμονα να του ζητάει δύο πράγματα. Το πρώτο, να αλλάξει η κείμενη νομοθεσία εις ότι αφορά το πενθήμερο και το οχτάωρο. Και μάλιστα έλεγε μετ’ επιτάσεως, όχι έξι μέρες, εφτά μέρες εργασία. Προκειμένου, βεβαίως, ειδικά στο χώρο του τουρισμού να υπάρχει η δυνατότητα για περισσότερα κέρδη, όμως ξεζουμίζοντας ανθρώπους. Παίρνοντας τους κατευθείαν από το σκλαβοπάζαρο, διότι τέτοιες συνθήκες εργασίας, εφτά συνεχόμενων ημερών, χωρίς να τηρείται δηλαδή το πενθήμερο και το οχτάωρο, μια κατάκτηση σημαντική στο χώρο της εργασίας. Τέτοιες συνθήκες εργασίας είναι συνθήκες που θυμίζουν άλλες εποχές.
Αλλά, εγώ δεν θέλω να μείνω σ’ αυτό, διότι αυτό έχει συζητηθεί πολύ. Θέλω να εστιάσω στο δεύτερο αίτημα του συγκεκριμένου επιχειρηματία, και δεν έχει να κάνει με το συγκεκριμένο πρόσωπο αλλά με την αντίληψη. Το δεύτερο αίτημα,«να τελειώνουμε με τους ελέγχους, τους εκβιαστικούς», είπε, του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Γιατί εκβιαστικοί οι έλεγχοι του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας; Είναι εκβιασμός να γνωρίζει ο κάθε επιχειρηματίας, ότι θα είναι ίσος απέναντι στο νόμο; Και ότι ο ανταγωνισμός θα είναι υγιής ανάμεσα στους επιχειρηματίες, τηρώντας όλη την κείμενη νομοθεσία; Γιατί εκβιασμός; Είναι εκβιασμός να ζητείται από όλους να δίδουν τα δικαιώματα που ο νόμος ορίζει στους εργαζόμενους και στις εργαζόμενες;
Βεβαίως, στο τέλος της συζήτησης, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης έκλεισε χωρίς να απαντήσει ευθέως σε αυτά τα αιτήματα, αλλά δίνοντας ένα μήνυμα. Ότι θέλει λέει να είναι οδοστρωτήρας απέναντι στα εμπόδια που βρίσκονται μπροστά στην επιχειρηματικότητα.
Και εγώ θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι για μας δεν είναι εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα το να τηρείται ο νόμος. Δεν είναι εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα το να τηρείται το οκτάωρο και το πενθήμερο. Δεν είναι εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα το να υπάρχουν κανόνες δικαιοσύνης και για τους εργαζόμενους, αλλά και για τους επιχειρηματίες.
Θέλω, τέλος, να σας πω, ότι όλα αυτά που «φωτογραφίζουν», το μοντέλο εργασίας, ανάπτυξης και λειτουργίας της ίδιας της κοινωνίας μας, πρέπει να έρθουν και ναστοιχηθούνκαι με τις εξελίξεις που έχουμε το τελευταίο διάστημα και αφορούν στις σημαντικές κατ’ εμάς επιτυχίες, στα πλαίσια της δημοσιονομικής δυσκολίας που βρεθήκαμε τα προηγούμενα χρόνια, και αφορούν τις σημαντικές επιτυχίες σε ό,τι έχει να κάνει με την ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζόμενων. Την αύξηση, δηλαδή, του κατώτατου μισθού που μέσα σε μια νύχτα είχε μειωθεί κατά 22%, ας μην το ξεχνάμε, το 2012, κατά 11% πριν από λίγους μήνες.
Είμαι ευτυχής που πληροφορήθηκα σήμερα ότι μέσα και από τους δικούς σας ελέγχους, τηρείται η αύξηση του κατώτατου μισθού σχεδόν καθολικά, δεν υπάρχουν παραβιάσεις για τους εργαζόμενους που παίρνουν τον κατώτατο μισθό. Και, βεβαίως, όχι μόνο τηρείται, αλλά και δεν έχει δημιουργήσει, όπως πολλοί είχαν σπεύσει να προεξοφλήσουν, προβλήματα σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Αφομοιώθηκε αυτή η αύξηση του 11%. Όχι μόνο δεν είχαμε μείωση στον αριθμό των προσλήψεων στο πρώτο τετράμηνο του 2019, είχαμε 110.000 προσλήψεις. Συνεχίζεται δηλαδή ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας. Μέχρι την 31η του Δεκέμβρη του 2018, έχουμε καλύψει ένα σημαντικό χάντικαπ 380.000 θέσεων εργασίας από το 1 εκατομμύριο που χάθηκαν την πολύ δύσκολη τετραετία 2010-2014, 2015.Και μαζί με τις 110.000 περίπου που έχουμε υπολογίσει, με βάση τα στοιχεία της «ΕΡΓΑΝΗ», στο πρώτο τετράμηνο του 2019 βρισκόμαστε σε έναν αυξητικό ρυθμό, σε μια δυναμική ενίσχυσης της εργασίας. Έχουμε φτάσει δηλαδή να καλύψουμε σχεδόν το μισό από όλα όσα χάσαμε την καταστροφική πενταετία 2010-2015.
Με αυτούς τους ρυθμούς, λοιπόν, μπορούμε να ξαναγίνουμε στο τέλος της επόμενης τετραετίας - και να το βάλουμε αυτό ως εθνικό στόχο- μια κανονική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον σκληρό της πυρήνα. Διότι δεν μπορεί να είναι κανονική χώρα στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια χώρα που έχει ανεργία 18% όσο είναι σήμερα, πόσο δε μάλλον 28% περίπου το 2014, 26% όταν την παραλάβαμε.
Κανονική χώρα στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημαίνει μια χώρα με ανεργία αντίστοιχη των υπόλοιπων χωρών, στο μέσο όρο δηλαδή της Ε.Ε και με δικαιώματα στους εργαζόμενους, με ποιοτικές θέσεις εργασίας, ασφαλείς θέσεις εργασίας και αξιοπρεπείς μισθούς. Αυτό πρέπει να είναι κατ’ εμάς ο εθνικός στόχος για την επόμενη τετραετία και ένα μοντέλο στο οποίο αξίζει τον κόπο να δουλέψουμε για να φτάσουμε ως εκεί.
Βεβαίως, από την άλλη πλευρά υπάρχει η άποψη - την περιέγραψα λίγο πιο πριν εστιάζοντας στον τομέα της παραβατικότητας – ότι η αγορά εργασίας μπορεί να αυτορυθμίζεται χωρίς κανόνες. Μπορεί ο εργοδότης με τον εργαζόμενο να συναποφασίζουν. Είναι μια πολύ ωραία ιδέα, αυτή της συναπόφασης. Όμως, όταν ο εργαζόμενος γνωρίζει ότι το 18% των ενεργών πολιτών βρίσκονται στην ανεργία και ότι πολύ εύκολα και αυτός μπορεί να βρεθεί στην ανεργία, να είστε σίγουροι ότι δεν είναι ισότιμοι οι όροι της συναπόφασης.
Γι’ αυτό, λοιπόν, εμείς πιστεύουμε ότι η πολιτεία, το Υπουργείο Εργασίας, πρέπει να έχει, οφείλει να έχει μια διαρκή παρουσία εποπτείας και ελέγχου στην αγορά εργασίας. Και αυτό προσπάθησε να κάνει μέσα σε δυσκολίες αλλά με μεγάλη επιτυχία πιστεύω, χάρη και σε σας, η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας τα προηγούμενα χρόνια.
Μόνο από τη θέσπιση της ηλεκτρονικής δήλωσης των υπερωριών για όλες τις επιχειρήσεις, είχαμε πάρα πολύ σημαντικά κέρδη. Μόνο από αυτή τη θέσπιση, 6 εκατ. ώρες δηλώθηκαν μέσα σε 8 μήνες. 6 εκατ. ώρες υπερεργασίας, δηλαδή της μία ώρας παραπάνω, που στη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ο εργαζόμενος καθόταν χωρίς να μπορεί να αντιμιλήσει προφανώς και χωρίς να τις πληρώνεται. Από τους 320.000 εργαζόμενους, οι οποίοι δήλωναν υπερωρίες, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε αυτούς τους 8 μήνες, διπλασιάστηκε πάνω 700.000.
Και, βεβαίως, να αναφερθώ ειδικά σε μεγάλες επιχειρήσεις και κυρίως στις τράπεζες, όπου οι τραπεζικοί υπάλληλοι, έχω την αίσθηση ότι χάρη στις δικές σας προσπάθειες, τους ελέγχους, αλλά και την πολιτική βούληση της ηγεσίας του Υπουργείου, συνειδητοποίησαν ότι υπάρχει νόμος για αυτούς και ότι δουλεύουν πια σε ωράρια ανθρώπινα και όταν είναι ανάγκη να δουλέψουν παραπάνω, πληρώνονται τις υπερωρίες τους. Και πληρώνονται και την ώρα της υπερεργασίας αν αυτή είναι αναγκαίο να συμβεί.
Πώς γινόταν όλο αυτό στο παρελθόν το γνωρίζουμε. Εκεί που έχουμε φτάσει να μιλάμε για την ανάγκη να ψηφιοποιηθούν τα πάντα στη δημόσια διοίκηση, οι τράπεζες είχαν τρία διαφορετικά βιβλία κάτω από το συρτάρι. Διότι επέμεναν, η καταγραφή των υπερωριών να γίνεται με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο, με το χαρτί και το μολύβι. Και είχαν ένα βιβλίο για όταν έρχεται η Επιθεώρηση Εργασίας, ένα άλλο για όταν δεν έρχεται και αυτό που θα παρουσίαζαν στο τέλος. Αυτή ήταν η πραγματικότητα. Αυτή την πραγματικότητα προσπαθήσαμε έχοντας πολιτική βούληση σύγκρουσης να την ανατρέψουμε.
Πετύχαμε πολλά σε αυτή την κατεύθυνση. Βεβαίως, χρειάστηκε να μπούνε και κάποια τσουχτερά πρόστιμα, όπως αυτό στην τράπεζα Πειραιώς ύψους 1,5 εκατ. Αλλά αν δεν συγκρουστείς, ιδίως όταν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, αν δεν έχεις σαφή πολιτική βούληση και αν δεν συγκρουστείς, δεν έχεις αποτέλεσμα.
Εγώ, λοιπόν, θεωρώ ότι υπήρξαν σημαντικά αποτελέσματα, καταγράφονται και από τις στατιστικές έρευνες της «ΕΡΓΑΝΗ». Η αδήλωτη εργασία μειώθηκε από το 20% στο 8,9% σήμερα. Υπάρχει ακόμα, είναι ένα αγκάθι στην αγορά εργασίας, όπως και η υποδηλωμένη, αλλά αυτή η σημαντική μείωση είναι μια σημαντική κατάκτηση. Και πιστεύω ότι και σε αυτό τον δρόμο πρέπει να προχωρήσουμε.
Όπως, βεβαίως, και ένα άλλο στατιστικό στοιχείο για μας έχει ιδιαίτερη σημασία. Ενώ στα σκληρά χρόνια της πολύ έντονης κρίσης 2012-2013 είχαμε φτάσει στο σύνολο της εργασίας, να είναι σχεδόν το 60%, 55%-60% των θέσεων, θέσεις μερικής απασχόλησης, να έχει αντιστραφεί ο συσχετισμός μερικής - σταθερής απασχόλησης. Ήταν μεγαλύτερος ο αριθμός των θέσεων μερικής απασχόλησης από αυτόν της σταθερής. Σήμερα ξαναβρισκόμαστε κοντά στα προ κρίσης επίπεδα με ένα 70% σταθερή, 30% μερική.
Βεβαίως πρέπει να συνεχίσουμε αυτή τη προσπάθεια ώστε να μειωθεί ακόμα περισσότερο η αναλογία. Να αυξηθεί υπέρ των θέσεων σταθερής, μόνιμης και ποιοτικής εργασίας. Αλλά για να το πετύχουμε αυτό, χρειάζεται αυτή η πολιτική βούληση στήριξης της νομιμότητας, στήριξης της υγιούς επιχειρηματικότητας και η στήριξη των εργασιακών δικαιωμάτων να συνεχιστεί και να ενισχυθεί.
Θέλω, λοιπόν, να σας ευχαριστήσω θερμά για όλα αυτά τα επιτεύγματα. Διότι έγιναν χάρη σε σας, με λιγοστές δυνάμεις. Ο αριθμός των εργαζομένων και των επιθεωρητών είναι ακόμα μικρός. Δέσμευσή μας να τον αυξήσουμε. Διότι έχουμε την πολιτική βούληση να δημιουργήσουμε συνθήκες δικαιοσύνης και να σταματήσουμε την εικόνα της εργασιακής ζούγκλας και της επικράτησης του δίκαιου του ισχυρού που επικρατεί ακόμα εκεί έξω.
Έχουμε να δώσουμε ακόμα σημαντικές και μεγάλες μάχες για να το πετύχουμε αυτό, αλλά είμαι βέβαιος ότι με την αποφασιστικότητα και την συνεισφορά σας, θα το καταφέρουμε.
Για ακόμη μια φορά σας ευχαριστώ θερμά.
