Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί πώς είναι η καθημερινότητα ενός ανθρώπου χωρίς όραση. Όταν, λοιπόν, βρέθηκε ένα σχετικό άρθρο μπροστά μου σκέφτηκα ότι θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε περισσότερα για τους τυφλούς ανθρώπους και πώς μπορούμε να είμαστε πιο «σωστοί» απέναντί τους.
Μπορεί να έχουν κάποια αντίληψη αν δεν έχουν χάσει εντελώς την όρασή τους
Τα προβλήματα όρασης δεν ισοδυναμούν με πλήρη απώλεια της όρασης. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ),το 15,88% των ανθρώπων με προβλήματα όρασης αντιμετωπίζουν το απόλυτο σκοτάδι ή είναι τυφλοί. Το υπόλοιπο 84,12% έχουν μερική ή υπολειπόμενη όραση, όπως χρωματική αντίληψη, αντίληψη του φωτός, μετακίνηση ή ακόμα και αντίληψη της μορφής. Μπορούν να είναι σε θέση να βλέπουν θολά ή διαστρεβλωμένα, με κάποια τυφλά σημεία.
Δεν ντρέπονται για την κατάστασή τους
Πολλοί τυφλοί άνθρωποι αναφέρουν τα προβλήματα όρασής τους ως μια απλή φυσική πρόκληση. Δεν το βλέπουν ως σοβαρή αναπηρία ή το τέλος της χαράς τους. Και δεν πιστεύουν σε καμία περίπτωση ότι η λέξη «τυφλός» είναι η ταυτότητά τους. Είναι άνθρωποι δυνατοί και θαρραλέοι όσο κανένας άλλος. Έτσι, την επόμενη φορά που θα βρεθείς να σκέφτεσαι «Ω τον κακόμοιρο» καλύτερα να σκεφτείς ποιο είναι το δικό σου πρόβλημα όταν αλληλεπιδράς με ανθρώπους που έχουν διαφορετικές ικανότητες.
Δεν χρειάζονται πάντα εποπτεία
Οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης μπορεί να χρειαστούν βοήθεια προκειμένου να μάθουν κάτι καινούριο, αλλά δεν χρειάζονται συνεχώς κάποιον να τους επιβλέπει. Πριν προσπαθήσεις να βοηθήσεις κάποιον με το ζόρι, άφησέ τον να στο ζητήσει μόνος του.
Η υπερβολική καλοσύνη μπορεί να τους προσβάλει
Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να τους συμπεριφέρονται το ίδιο με όλους τους άλλους. Δείχνοντας υπερβολική καλοσύνη και υπέρμετρο ζήλο για βοήθεια, τονίζεις απλά το πρόβλημα και τους δημιουργείς το αίσθημα της εξάρτησης από τους άλλους.
Δεν έχουν πάντα μία άλλη ικανότητα
Αν και οι τυφλοί μπορούν να βασίζονται περισσότερο στις άλλες αισθήσεις τους, και να αναπτύξουν μια ισχυρή μνήμη ή να είναι συντονισμένοι σε ακουστικά ερεθίσματα, μπορεί να μην έχουν πάντα μια έκτη αίσθηση. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι τυφλοί χρησιμοποιούν μια διαδικασία που ονομάζεται «echolocation», σύμφωνα με την οποία τα ηχητικά κύματα χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί η θέση και το μέγεθος των αντικειμένων σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
Έχουν τις ίδιες ανάγκες με τους υπόλοιπους ανθρώπους
Θέλουν να εξερευνούν νέα μέρη, να πηγαίνουν σε συναυλίες, να δοκιμάζουν νέα εστιατόρια, ακόμα και να επιδοθούν σε αθλήματα, όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι. Αυτή η προδιάθεση εξαρτάται κυρίως από την προσωπικότητα του καθενός. Μερικοί άνθρωποι είναι εσωστρεφείς και προτιμούν να περνούν χρόνο μόνοι τους ή σε ελεγχόμενο περιβάλλον, ενώ κάποιοι άλλοι είναι εξωστρεφείς και επιδιώκουν να ζήσουν νέες εμπειρίες.
Ονειρεύονται ενώ κοιμούνται
Σε μία δανέζικη μελέτη (2014) στην οποία πήραν μέρος 50 τυφλοί ενήλικες, το 18% (συμμετείχαν τυφλοί εκ γενετής και άνθρωποι που έχασαν μετέπειτα την όραση) ανέφερε ότι είδε τουλάχιστον ένα όνειρο σε σύγκριση με το 7% των συμμετεχόντων με μειωμένη όραση.
Αντιλαμβάνονται τα χρώματα με έναν μοναδικό τρόπο
Μερικά άτομα που αναπτύσσουν τύφλωση αργότερα στη ζωή τους, αντιλαμβάνονται τα χρώματα ακριβώς όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι. Τα άτομα που δεν είχαν την ευκαιρία να τα αντιληφθούν έτσι, τα σχετίζουν με έννοιες όπως η φωτιά είναι κίτρινη ή ο ουρανός είναι μπλε. Μπορούν επίσης να τα συνδέσουν με μορφές ενέργειας: μπλε = κρύο, λευκό = πάγος, κόκκινο= καυτό.
Βλέπουν περισσότερους εφιάλτες από τα άτομα με μειωμένη όραση
Αυτό είναι αποτέλεσμα της ψυχικής κατάστασης, επειδή οι τυφλοί αναφέρουν γενικά ότι πάσχουν από περισσότερο άγχος στην καθημερινή τους ζωή από τους άλλους. Οι εφιάλτες τους είναι στενά συνδεδεμένοι με την πραγματικότητα – να πέσουν σε ένα χαντάκι, να τους χτυπήσει ένα αυτοκίνητο ή να πέσουν πάνω σε ένα δέντρο.
Δεν χρησιμοποιούν όλοι τους ραβδί
Ανάλογα με το μέγεθος της τύφλωσης χρησιμοποιείται και το ραβδί. Κάποιοι άνθρωποι προτιμούν τους σκύλους οδηγούς, οι οποίοι τους βοηθούν να αποφύγουν τις συγκρούσεις.
Είναι ανοιχτοί σε ερωτήσεις σχετικά με την κατάστασή τους
Αν δεν έχεις ζήσει με κάποιον τυφλό, πιθανότατα να έχεις κάποιες απορίες σχετικά με την καθημερινότητά του. Αν έχεις την προθυμία να μάθεις, απλά κάντο, φροντίζοντας όμως να έχεις την ευγένεια και την κατανόηση που χρειάζεται. Όπως είπαμε όμως, οι περισσότεροι τυφλοί δεν νιώθουν πώς έχουν μία μοναδική κατάσταση ούτε θέλουν τη συμπόνια των άλλων.
Η επιτυχία τους εξαρτάται από το πώς τους βλέπουν οι άλλοι
Οι ψυχολόγοι λένε ότι η επιτυχία στη ζωή, την εκπαίδευση και την απασχόληση των ατόμων με προβλήματα όρασης είναι ευθέως ανάλογη με τις προσδοκίες που έχουν οι άνθρωποι γύρω τους, και ο βαθμός της θετικής στάσης που τους αντιμετωπίζουν. Όσο πιο ικανοί πιστεύετε ότι είναι, τόσο περισσότερο θα λάμψουν. Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση σχηματίζονται μερικώς μέσω των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, και είναι σημαντικό ότι οι άνθρωποι γύρω τους να τους στηρίζουν.
