Τα φυσικά δάκρυα είναι από τα πιο δύσκολα και απαιτητικά πράγματα που καλείται να κάνει ένας ηθοποιός για τις ανάγκες του ρόλου. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορεί να ακολουθήσει, ώστε να κλάψει την κατάλληλη στιγμή χωρίς να φαίνεται ψεύτικο.
Σκηνοθέτες που ξεπέρασαν τα όρια για να κάνουν ηθοποιούς να κλάψουν
Πέρα από τις τεχνικές που ακολουθεί ο κάθε ηθοποιός, έχουν γίνει γνωστά περιστατικά με διάσημους σκηνοθέτες που προκάλεσαν το κλάμα στους ηθοποιούς με ακραίους τρόπους.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων για την ταινία Skippy το 1931, ο σκηνοθέτης Νόρμαν Τόρογκ απείλησε τον 9χρονο τότε Τζάκι Κούπερ, ότι θα πυροβολήσει τον σκύλο του, αν δεν κλάψει όπως ήθελε στην ταινία.
Ο ηθοποιός δεν κατάφερε να το ξεπεράσει ποτέ, γι΄αυτό ονόμασε την αυτοβιογραφία του «Please Don’t Shoot My Dog» δηλαδή «Σε παρακαλώ, μην πυροβολήσεις τον σκύλο μου».
Δημοσιεύματα λένε ότι ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, πίεζε και χρησιμοποιούσε σκληρούς τρόπους για να κάνει την Τίπι Χέντρεν να κλάψει στην ταινία Τα πουλιά του 1963.
Είχε βάλει συνεργάτες του να ελευθερώσουν αληθινά κοράκια και περιστέρια πάνω της. «Ήταν άγριο, άσχημο και αμείλικτο αυτό που είχε συμβεί» είχε πει η ηθοποιός. Η Χέντρεν είχε γεμίσει γρατσουνιές. Τα δάκρυα και ο τρόμος που έδειξε στην οθόνη ήταν πραγματικά.
Ο Ιταλός σκηνοθέτης Ρουτζέρο Ντεοντάτο, δημιούργησε μια φρικτή ατμόσφαιρα στα γυρίσματα της ταινίας το Ολοκαύτωμα των Κανιβάλων του 1980, με αποτέλεσμα τα αρνητικά συναισθήματα στους ηθοποιούς να προκληθούν φυσικά. Επτά ζώα σκοτώθηκαν με βίαιο τρόπο υπό την καθοδήγησή του, ενώ έθεσε τους ηθοποιούς και τους συνεργάτες του σε κίνδυνο αρκετές φορές. Όλα αυτά τους έκαναν να κλαίνε συνεχώς.
Ο Ντεοντάτο έδειχνε τόσο ικανοποιημένος από την ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί, που όλοι τον αποκαλούσαν σαδιστή.
Η ταινία θεωρήθηκε ότι ξεπέρασε τα όρια και σε πολλές χώρες απαγορεύτηκε. Μετά την πρεμιέρα της στην Ιταλία, ο σκηνοθέτης συνελήφθη από τις αρχές, λόγω της αισχρότητας της ταινίας.
Στην ταινία «Κράμερ εναντίον Κράμερ» του 1979, ο Ντάστιν Χόφμαν χαστούκισε την συμπρωταγωνίστρια του Μέριλ Στριπ για να την κάνει να κλάψει
Ο Στάνλεϊ Κούμπρικ πίεσε με ακραίο τρόπο την ηθοποιό Σέλι Ντουβάλ για την ταινία «Η λάμψη» του 1980. Την ανάγκασε να κάνει 127 φορές την σκηνή που χτυπά τον Τζακ Νίκολσον στο κεφάλι με ένα ρόπαλο.
Για να προκαλέσει φόβο και υστερία στην Ντούβαλ, ο Κιούμπρικ μιλούσε άσχημα και της φερόταν εχθρικά μπροστά στους υπόλοιπους ηθοποιούς.
Ακόμη και ο Τζακ Νίκολσον ένιωθε φρίκη.
«Ο Νίκολσον έπρεπε να φαίνεται τρελαμένος και θυμωμένος όλη την ώρα. Εγώ έπρεπε να κλαίω 12 ώρες την ημέρα ή όλη την ημέρα, ενώ τους τελευταίους 9 μήνες των γυρισμάτων έκλαιγα 5 με 6 μέρες την εβδομάδα» είχε αναφέρει η ηθοποιός στο περιοδικό Rolling Stone.
Στην ταινία «Κράμερ εναντίον Κράμερ» του 1979, ο ηθοποιός Ντάστιν Χόφμαν αποφάσισε να κάνει την συμπρωταγωνίστρια του Μέριλ Στριπ να κλάψει, χαστουκίζοντας την πριν να ξεκινήσουν το γύρισμα. Η κίνηση του δεν εξέπληξε μόνο Στριπ, αλλά και τον σκηνοθέτη Ρόμπερτ Μπέντον, γιατί δεν είχαν συμφωνήσει κάτι τέτοιο.
Η 29χρονη τότε Μέριλ Στριπ είχε χάσει τον αρραβωνιαστικό της από καρκίνο στους πνεύμονες και ο Χόφμαν λέγεται ότι της το θύμιζε συνέχεια για να της προκαλεί δάκρυα
Οι τεχνικές των ηθοποιών
Πολλοί ακολουθούν το σύστημα του Κονσταντίν Στανισλάφσκι που ήταν σκηνοθέτης και πρωτοπόρος της υποκριτικής που χρησιμοποιείται από τον 20ο αιώνα σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Στανισλάφσκι δίδασκε τους μαθητές του «να ζουν» το ρόλο τους. Υποστήριζε την επίτευξη της σκηνικής αλήθειας και απλότητας.
Στο πρώτο εργαστήριο που οργάνωσε οι ηθοποιοί μάθαιναν να χρησιμοποιούν τις μνήμες τους για να εκφράζουν φυσικά τα συναισθήματα. Κάποιοι όμως, παρασύρονταν και οδηγούνταν στην υστερία.
Παρόλο που δεν αποκήρυξε αυτή τη μέθοδο, αναζήτησε λιγότερο επώδυνους τρόπους για να προκαλούνται έντονα συναισθήματα επί σκηνής. Δίδασκε στους ηθοποιούς να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους και όχι δικές τους οδυνηρές αναμνήσεις.
Αργότερα, δούλεψε πάνω στη μέθοδο των σωματικών δράσεων που ενέπνευσαν αληθοφανή συναισθήματα.
Σε αυτή την τεχνική, ο ηθοποιός έκανε μια συγκεκριμένη κίνηση που ενεργοποιούσε και το αντίστοιχο συναίσθημα. Για παράδειγμα, ένας ηθοποιός που ήθελε να κλάψει, αναστέναζε και κρατούσε το κεφάλι του ανάμεσα στα χέρια του. Ήταν φυσικές κινήσεις με τις οποίες κάποιοι έκλαιγαν ενστικτωδώς.
Τα δάκρυα της ηθοποιού Σέλι Ντουβάλ ήταν αληθινά. Ο Κιούμπρικ την πίεσε τόσο που έβγαιναν φυσικά.
Παρ’ όλα αυτά, το κλάμα, όπως και κάθε άλλο έντονο συναίσθημα, δεν προκαλείται αυτόματα και κάθε ηθοποιός ακολουθεί την τεχνική που τον εκφράζει.
Κάποιοι ανασύρουν αναμνήσεις για να κλάψουν. Αυτή την τεχνική ακολούθησε και ο Gary Oldman για να καταφέρει να κλάψει στην ταινία Dracula. Λίγο πριν γυριστεί η σκηνή, ο διάσημος ηθοποιός ξεφύλλισε ένα άλμπουμ με οικογενειακές φωτογραφίες που τον συγκίνησαν.
Άλλοι ηθοποιοί, σκέφτονται φανταστικά τραγικά γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ, αλλά θα κατέρρεαν αν συνέβαιναν. Μπορεί να σκεφτούν την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή πώς θα ένιωθαν αν είχαν μια ανίατη ασθένεια.
Μια άλλη μέθοδος, είναι να μπουν κυριολεκτικά στο ρόλο. Να βιώσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο χαρακτήρας, ώστε τα δάκρυα να προκληθούν από ενσυναίσθηση αυτών που περνάει.
Υπάρχουν όμως, και πιο πρακτικοί τρόποι για να κλάψουν. Παίρνουν μικρές συνεχόμενες διαφραγματικές ανάσες για περίπου ένα λεπτό και τα δάκρυα κυλούν φυσικά. Άλλοι κλείνουν τα μάτια τους για λίγο, τα τρίβουν και τη στιγμή που λένε τα λόγια τους κοιτάζουν χωρίς να τα ανοιγοκλείνουν καθόλου. Οι περισσότεροι μετά από 30 δευτερόλεπτα αρχίζουν να δακρύζουν.
