Πού βρίσκονταν τα Κατσικάδικα; Πώς λέγονται σήμερα οι Κουκουβάουνες; Πού είναι το Τουρκολίμανο και ποια γειτονιά γνωρίζουν οι κάτοικοι της και ως Μαγκουφάνα; Ακολουθήστε μας, σε μια βόλτα στα παλιά τοπωνύμια των περιοχών της Αθήνας.
Κατσικάδικα: Στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ακόμα σχεδιαζόταν η Πλατεία Δεξαμενής, το Κολωνάκι αποκαλούταν Κατσικάδικα, και βόρεια της πλατείας δεν υπήρχαν παρά καλύβες βοσκών. Τα κατσικάκια τους, μάλιστα, έφαγαν –στην κυριολεξία– την πρώτη απόπειρα δεντροφύτευσης του Λυκαβηττού.
Κουκουβάουνες: Λεγόταν η σημερινή Μεταμόρφωση, πριν η μανία να καταργήσουμε τα αρβανίτικα τοπωνύμια «χτυπήσει» την Αττική, και γίνουν τα Λιόσια Ίλιον, η Χασιά Φυλή, το Μενίδι Αχαρνές και το Λιόπεσι Παιανία.
Λοιμικό: Ήταν το Ελληνικό μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Αν δεν το μαντέψατε, το όνομα προέρχεται από ένα λοιμοκαθαρτήριο που υπήρχε στην περιοχή.
Μαγκουφάνα: «Θύμα» κι αυτή της από-αρβανιτοποίησης των αττικών τοπωνυμίων, άλλαξε το όνομά της σε Πεύκη με διάταγμα που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το 1960.
Μπραχάμι: Εντάξει, αυτό το ξέρετε –κυρίως επειδή οι παλαιότεροι κάτοικοι του Αγίου Δημητρίου και της Δάφνης αποκαλούν ακόμα έτσι τη γειτονιά τους.
Τουρκολίμανο: Κι αυτό θα το έχετε ακουστά, αν γνωρίζετε έστω και έναν Πειραιώτη άνω των 40. Είναι το Μικρολίμανο του Πειραιά, που κάποια στιγμή αποφασίσαμε πως παραέχει πολλά τούρκικα τοπωνύμια. Το Πασαλιμάνι έμεινε, το Τουρκολίμανο έφυγε.
Κακοσάλεσι: «Στου σπιτ’ στου Κακοσάλεσ’ δε ματαξαναγυρνώ» τραγουδούσε ο Γιάννης Μηλιώκας τότε που ο Αυλώνας αποκαλούταν ακόμα από τους γηραιότερους κατοίκους της με το όνομα που είχε ως το 1927 –και το οποίο σήμαινε «κακό πέρασμα», επειδή το ορμητήριο των κλεφτών εκεί δυσκόλευε το πέρασμα των Οθωμανών.
Βουρλοπόταμος: Είναι η σημερινή Αμφιθέα, του Παλαιού Φαλήρου, η οποία τότε δανειζόταν το όνομά της από το ρέμα που την διέσχιζε.
Λεβί: Ένα από τα πιο άγνωστα παλιά τοπωνύμια της Αθήνας, το εβραϊκό Λεβί έγινε αργότερα επίθετο –ο Δημήτρης Λεβής ήταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης της αγροικίας στον Ελαιώνα, που δάνειζε το όνομά της στην γειτονιά γύρω της.
Αλώνια: Λεγόταν το Θησείο μέχρι και τα πρώτα χρόνια της ανεξάρτητης Αθήνας –τότε που εκπονήθηκε το πρώτο σχέδιο πόλης, από τους Κλεάνθη και Σάουμπερτ. Υπήρχαν όντως αλώνια στην πλατεία έξω από τον σταθμό του ηλεκτρικού, τα οποία μάλιστα σημειώνονται στα σχέδια των Κλεάνθη και Σάουμπερτ.
Μπύθουλας
Μπούθουλα ή Μπύθουλα ονόµαζαν οι παλιοί Αθηναίοι µια γειτονιά του Κολωνού, όπου λίµναζαν στάσιµα νερά σε ξεροπόταµο. Το όνοµα της γειτονιάς στην οποία έµενε η Μαντάµ Σουσού κάνει ωραία ηχητική αντίθεση µε τον Βούθουλα, τη γειτονιά δίπλα στην Αγία Φωτεινή. Υπάρχει η λαϊκή έκφραση "ο Βούθουλας κι ο Μπούθουλας" όπως λέµε "λαός και Κολωνάκι".
Βατραχονήσι
Ηταν νησίδα του ποταµού Ιλισού, µια κατάφυτη επίπεδη λωρίδα γης ανάµεσα στις δύο όχθες του ποταµού που εκτεινόταν από το Ολυµπιακό Κολυµβητήριο του Ζαππείου µέχρι το Προεδρικό Μέγαρο. Η ευρύτερη περιοχή σήµερα είναι γνωστή ως Μετς. Στη νησίδα αυτή, υπήρχαν ιερά της αρχαιότητας και χριστιανικοί ναοί. Στα νεότερα χρόνια η περιοχή ήταν αδόµητη, µέχρι περίπου τη δεκαετία του 1870, οπότε κατασκευάστηκε το θέατρο του "Παραδείσου", το πρώτο θέατρο στην Αθήνα, ενώ αργότερα λειτούργησαν καφωδεία. Σήµερα ο Ιλισός έχει καλυφθεί στο µεγαλύτερο µήκος του µε έργα που ξεκίνησαν λίγο πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, στο βόρειο τµήµα του, και ολοκληρώθηκαν στο υπόλοιπο τµήµα µετά τον πόλεµο.
∆ουργούτι
Είναι η γειτονιά πίσω από το ξενοδοχείο Intercontinental της λεωφόρου Συγγρού, γνωστή και ως «τα προσφυγικά του Νέου Κόσµου». Χαρακτηριστικό της οι µεγάλες οµοιόµορφες εργατικές πολυκατοικίες που χτίστηκαν την δεκαετία του ’60, για να αντικαταστήσουν τα (άνευ αποχετεύσεως, νερού και ρεύµατος) παραπήγµατα που στέγαζαν από το 1922 τους πρόσφυγες από τη Σµύρνη.
Τζιτζιφιές
Η γειτονιά που παλιότερα λεγόταν «Αράπικα» απλώνεται εκεί όπου η Παραλιακή διασταυρώνεται µε την λεωφόρο Θησέως. Πήρε το όνοµά της από τα οµώνυµα δέντρα που φύτρωναν στην γειτονιά, η οποία κάποτε ήταν ολόκληρος συνοικισµός (το 1955 είχε 2.843 κατοίκους). Υπήρξε θρύλος τη δεκαετία του ’70 για τα νυχτερινά κέντρα όπως η Νοσταλγία.
Χαυτεία
∆εν ζη κανείς εις τας Αθήνας αν δεν περνά µίαν τουλάχιστον ώραν την ηµέραν εις τα Χαυτεία " γράφει ο Γρηγόριος Ξενόπουλος στην "Εφηµερίς" τον Ιούλιο του 1913. Η γειτονιά που πήρε το όνοµά της από το καφενείο του Ιωάννη Χάφτα (και άρα έπρεπε να γράφεται Χαφτεία, αντί του Χαυτεία που επικράτησε) αντιστοιχεί αρχικά στα τετράγωνα της Πατησίων από την οδό Βερανζέρου µέχρι τη Σταδίου. Σήµερα, το όνοµα χρησιµοποιείται για το κοµµάτι της Αιόλου ανάµεσα στην Πανεπιστηµίου και τη Σταδίου (τα τετράγωνα γύρω από το καφεκοπτείο του Λουµίδη)
Σούρµενα
Είναι η γειτονιά του Ελληνικού πάνω από την λεωφόρο Βουλιαγµένης. Πήρε το όνοµά της από τους πρόσφυγες από την Σούρµενα του Πόντου που εγκαταστάθηκαν εδώ το 1922.
Θυµαράκια
Η γειτονιά γύρω από την οµώνυµη πλατεία, η οποία είναι επίσηµα γνωστή ως πλατεία Αθανασίου ∆ιάκου. Βρίσκεται ανάµεσα στα Σεπόλια και την Πλατεία Αµερικής, κάτω από τις γραµµές του τραίνου.
Μυκονιάτικα
Γειτονιά των Αγίων Αναργύρων, κοντά στη λεωφόρο Κηφισού.
Γούβα
Είναι η «γούβα» ανάµεσα στις λεωφόρους Ηλιουπόλεως και Βουλιαγµένης, καταβαίνοντας από την Υµηττού στο Παγκράτι µε κατεύθυνση προς Νέο Κόσµο
