Πέτρινα σπιτάκια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές, λιθόστρωτα καλντερίμια, βυζαντινές εκκλησίες, πέτρινες κρήνες και τοξωτά γεφύρια, όλα σε φόντο πράσινο. Η Ορεινή Αρκαδία όπως τη θυμόμαστε στην προ του ευρώ εποχή, χωρίς στολίδια και χρυσόσκονη.
Και ασφαλώς δεν ήταν τυχαία η επιλογή: το όμορφο αρκαδικό χωριό θεωρήθηκε πως πληρούσε όλα εκείνα τα κριτήρια της παράδοσης, της γραφικότητας και της αυθεντικής ελληνικότητας.
Για την Καρύταινα έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης στο «Ταξιδεύοντας στο Μοριά».
«H Kαρύταινα είναι αληθινά το Τολέδο της Ελλάδας… τα κάστρο έρημο, σταχτόμαυρο σα γεράκι, σηκώνεται στην κορφή και βιγλίζει. …..τα σύννεφα είχαν πληθύνει και περνούσαν γρήγορα, ρίχνοντας τεράστιους ίσκιους απάνω στα βουνά και κάτω στον κάμπο. Κι όταν αντικρίσαμε πάνω από το λόφο το ξακουστό κάστρο της Καρύταινας, νιώσαμε πως σήμερα, σε τέτοιο ανήσυχο φωτισμό και με τέτοιες σύγχρονες έγνοιες, το κάστρο τούτο το άγριο, το πολεμικό, το απότομο, διατυπώνει πιστότερα από κάθε ελληνικό ναό το τοπίο γύρα μας και μέσα μας».
Η Πέτρινη Πολιτεία της Καρύταινας, στη Γορτυνία, είναι χτισμένη στον λόφο Άγιος Ηλίας (582 μ.), και είναι χαρακτηρισμένη διατηρητέος οικισμός. Είναι μια περίφημη καστροπολιτεία, πού άκμασε κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας.
Το κάστρο της, είναι χτισμένο στα ερείπια της αρχαίας πόλης Βρένθης (4ος π.χ αι.), και χτίστηκε από το Γάλλο ηγεμόνα Γοδεφρείγο ντε Βριγιέρ στα μέσα του 13ου αιώνα, ο οποίος ήθελε να διαφεντεύει τον κάμπο της Μεγαλόπολης και τους εμπορικούς δρόμους ανάμεσα σε Ανατολική και Δυτική Πελοπόννησο.
Στα χρόνια της Επανάστασης η Καρύταινα κυριάρχησε. Δεν είναι τυχαίο πως σε τούτο τον άριστα οχυρωμένο τόπο ο Κολοκοτρώνης έχτισε το σπίτι του ενώ το 1826 χρησιμοποίησε το κάστρο ως ορμητήριο κατά του Ιμπραήμ και ως καταφύγιο για τα γυναικόπαιδα.
Το χωριό-φάντασμα της Κέρκυρας, στο οποίο έκανε εκτενές αφιέρωμα ο Independent!
Σήμερα το κάστρο είναι μισογκρεμισμένο. Το εξωτερικό του διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση, το εσωτερικό του όμως είναι ερειπωμένο. Ακόμα και έτσι όμως καταφέρνει να διατηρεί την παλιά του γοητεία.
Από το κάστρο η θέα στη γύρω περιοχή και στη χαράδρα του Αλφειού ποταμού είναι απλά ονειρική.
Τα σπίτια της Καρύταινας είναι όλα χτισμένα με παραδοσιακό στυλ, παλιά αρχοντικά, πάνω και κάτω μαχαλάς, πέτρινες κρήνες, μαγαζιά με κατώγια, ρούγες, βυζαντινές εκκλησίες και ξωκλήσια –με έντονα τα στοιχεία της φράγκικης επίδρασης- και το σπίτι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
πό το κάστρο η θέα στη γύρω περιοχή και στη χαράδρα του Αλφειού ποταμού είναι απλά ονειρική.
Τα σπίτια της Καρύταινας είναι όλα χτισμένα με παραδοσιακό στυλ, παλιά αρχοντικά, πάνω και κάτω μαχαλάς, πέτρινες κρήνες, μαγαζιά με κατώγια, ρούγες, βυζαντινές εκκλησίες και ξωκλήσια –με έντονα τα στοιχεία της φράγκικης επίδρασης- και το σπίτι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Από τις εκκλησίες της ξεχωρίζουν η Ζωοδόχος Πηγή, στην κεντρική πλατεία, που χτίστηκε τον 16ο αιώνα, με το τριώροφο κωδωνοστάσιο ένα από τα σημαντικότερα της Ελλάδας, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου του 17ου αιώνα με πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες στο εσωτερικό της.
Στη νότια πλευρά του λόφου βρίσκεται «Η Παναγιά στο κάστρο», «η εκκλησία του Κολοκοτρώνη», με αξιόλογα μαρμάρινα κιονόκρανα, διακοσμημένα σύμφωνα με τη βυζαντινή παράδοση.
Κοντά στην Καρύταινα ρέει ο Αλφειός ποταμός, καθώς και ο Λούσιος που συμβάλλει σ΄αυτόν κοντά στο χωριό. Στα δυτικά του χωριού ο Αλφειός σχηματίζει ένα μεγάλο φαράγγι, συμβάλλοντας έτσι στη φυσική οχύρωσή του. Πάνω στον Αλφειό, κοντά στην Καρύταινα, διασώζονται δύο παραδοσιακά γεφύρια, το γεφύρι του Κούκου και το γεφύρι της Καρύταινας.
Το πρώτο είναι μονότοξο, χτισμένο το 1880 και διασώζεται σε καλή κατάσταση.
Το δεύτερο ήταν πεντάτοξο, όμως σε μία μάχη την περίοδο του εμφυλίου καταστράφηκε η κύρια καμάρα του και έτσι παραμένει έως σήμερα κατεστραμμένο.
Εντυπωσιακό είναι και το γεφύρι του Ατσιχόλου στον Λούσιο, κοντά στο σημείο συμβολής του με τον Αλφειό. Στην περιοχή αυτή λειτούργησαν στο παρελθόν πολλοί 14 νερόμυλοι και μια νεροτριβή. Ερείπια αυτών σώζονται μέχρι σήμερα.
Η παρθένα φύση και η πυκνή βλάστηση χαρακτηρίζουν το χωριό. Στην περιοχή υπάρχει ένα ιδιαίτερο είδος πουλιών, οι βραχοτσομπανάκοι, μικρά πουλιά που το κελάηδημά τους ακούγεται σε όλο το χωριό.
Η Καρύταινα απέχει από την Αθήνα, μέσω Τρίπολης – Μεγαλόπολης, 215 χλμ., ενώ μια εξίσου ενδιαφέρουσα διαδρομή είναι μέσω Δημητσάνας-Στεμνίτσας (240 χλμ.).
