Συνθήκη που προβλέπει -μεταξύ άλλων- ελεύθερη ανά τη Μεσόγειο ναυσιπλοΐα για τους Ρώσους. Τη συνθήκη αυτή εκμεταλλεύτηκαν οι Έλληνες, που ανέπτυξαν τη ναυτιλία τους, κατασκευάζοντας σύγχρονα πλοία, στα οποία ύψωσαν τη ρωσική σημαία.
Η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή πήρε το όνομά της από το ομώνυμο βουλγαρικό χωριό, (σήμερα ονομάζεται Kainarca), στο οποίο υπογράφηκε το 1774 και ήταν το αποτέλεσμα του πρώτου μεγάλου ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-74), στον οποίο οι Ρώσοι νίκησαν τους Οθωμανούς στη Βουλγαρία. Οι Οθωμανοί αναγκάστηκαν να ζητήσουν ειρήνη και στις 21 Ιουλίου 1774 υπογράφτηκε η ομώνυμη Συνθήκη ειρήνης.
Όσον αφορά τα ελληνικά πράγματα, η συνθήκη μεταξύ των άλλων προέβλεπε και τα εξής:Η Ρωσία επέστρεψε στον Σουλτάνο όλα τα νησιά του Αιγαίου που κατείχε. Συνολικά 18 νησιά, καθώς και την Πελοπόννησο.Η Ρωσία εξασφάλισε το δικαίωμα να διατηρεί στόλο στον Εύξεινο Πόντο, με παράλληλη ελεύθερη ναυσιπλοΐα των υπό ρωσική σημαία εμπορικών πλοίων, καθώς και του ελεύθερου εμπορίου των Ρώσων υπηκόων στην οθωμανική επικράτεια.Η Ρωσία επέβαλε το δικαίωμα προστασίας των ορθόδοξων χριστιανών υπηκόων της Πύλης από τον Τσάρο.Σύμφωνα με το άρθρο 7, «Η Πύλη υπόσχεται να παρέχει συνεχή προστασία στη Χριστιανική Θρησκεία και τις εκκλησίες αυτής»Ο Σουλτάνος αναγνώρισε στη Ρωσία το δικαίωμα δημιουργίας ρωσικών προξενείων σε πόλεις της επιλογής της.
Η Αικατερίνη Β', αυτοκράτειρα της Ρωσίας
Σε ό,τι αφορά στα ελληνικά ενδιαφέροντα, με την υπογραφή της Συνθήκης κατοχυρώθηκε νομικά το δικαίωμα της χρήσης της ρωσικής σημαίας από Έλληνες πλοιοκτήτες, όπως και η ναυπήγηση πλοίων μεγάλου εκτοπίσματος. Χρησιμοποιώντας τη ρωσική σημαία ο εμπορικός στόλος των Ελλήνων αναπτύχθηκε θεαματικά. Γενικά οι Έλληνες (στεριανοί και νησιώτες) υποτάσονταν ηθελημένα στους Ρώσους και πολλοί εξ αυτών, μετά την υπογραφή της συνθήκης, εγκαταστάθηκαν στη Ρωσία ιδρύοντας νέους οικισμούς σε εκτάσεις που παραχώρησε η ίδια η Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας και ειδικά στους Έλληνες. Αλλά και ένα μεγάλο ρεύμα νησιωτών και πελοποννησίων κατευθύνθηκε στις Μικρασιατικές περιοχές καθώς και σε μεγαλύτερα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπως η Κωνσταντινούπολη.
Γενικά η Συνθήκη αυτή κατάφερε σοβαρό πλήγμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ πολλοί είναι εκείνοι οι ιστορικοί που πρεσβεύουν πως αυτή απετέλεσε και την απαρχή της κατάρρευσής της.
