Oι Ελβετοί απέρριψαν μαζικά χθες, Κυριακή, την θέσπιση ενός εγγυημένου βασικού εισοδήματος για όλους, μισθωτούς ή άνεργους, ένα σχέδιο μοναδικό στον κόσμο που πυροδότησε έντονες αντιπαραθέσεις στην χώρα.
Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, το 76,9% των ψηφοφόρων απέρριψαν το αμφιλεγόμενο αυτό σχέδιο. Το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα ανήλθε σε 46%.
Στον αντίποδα, τα 2/3 των ψηφοφόρων ενέκριναν τα νομοσχέδια για τη μεταρρύθμιση των διαδικασιών χορήγησης ασύλου και του δικαιώματος της προεμφυτευτικής διάγνωσης.
Η πρόταση «για ένα εγγυημένο βασικό εισόδημα» (RBI), που υποβλήθηκε από μία οργάνωση η οποία δεν πρόσκειται σε κανένα κόμμα, κατάφερε να μαγνητίσει το ενδιαφέρον των πολιτών.
Βάσει της πρότασης, κάθε μήνα όλοι οι Ελβετοί και οι ξένοι που διαμένουν στην χώρα τουλάχιστον 5 χρόνια θα λαμβάνουν ένα ποσό ύψους 2.500 ελβετικών φράγκων (2.260 ευρώ) ανά ενήλικα, ο οποίος θα εργάζεται ή θα είναι άνεργος, και 650 ελβετικά φράγκα για κάθε ανήλικο. Ο μέσος μισθός στην Ελβετία ανέρχεται σε 6.000 ελβετικά φράγκα.
Όσο κι αν γενναιόδωρη ακούγεται, η ιδέα να μπορεί κανείς να λαμβάνει χρήματα χωρίς να ανταποδίδει έμοιαζε ασυμβίβαστη στα μάτια μιας μεγάλης πλειονότητας των Ελβετών, που προσδίδουν μεγάλη αξία στην εργασία.
Την πρωτοβουλία υποστήριξε μόνο το κόμμα των Οικολόγων Πρασίνων, ενώ η κυβέρνηση και τα άλλα πολιτικά κόμματα κατήγγειλαν ένα ουτοπικό και πολύ δαπανηρό σχέδιο.
«Οι Ελβετοί αποφάσισαν σήμερα με ρεαλιστικό τρόπο» σχολίασε στο τηλεοπτικό δίκτυο RTS, ο πολιτικός αναλυτής Αντρέας Λάντνερ του πανεπιστημίου της Λωζάνης. «Το να πληρώνεσαι χωρίς να εργάζεσαι, θα ήταν ένα μεγάλο βήμα. Η πρωτοβουλία δεν ήταν ξεκάθαρη, προοριζόταν κυρίως στο να τροφοδοτήσει μια συζήτηση».
Μονάχα ορισμένες κοινότητες στα καντόνια Ζουρά και Βω και ορισμένες συνοικίες της Γενεύης και της Ζυρίχης υποστήριξαν την πρόταση.
Παρά την αποτυχία του, οι διοργανωτές του δημοψηφίσματος γιόρτασαν αυτό που αποκάλεσαν τη δική τους «ημι-νίκη». «Είμαστε πολύ χαρούμενοι» δήλωσε στο ελβετικό πρακτορείο ειδήσεων ATS ένας από τους εμπνευστές της πρωτοβουλίας, ο Ραλφ Κουντιγκ.
Ο Σέρτζο Ρόσι, καθηγητής οικονομικών και μέλος της επιτροπής υπέρ του RBI προτιμά από την πλευρά του να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο. «Ένας στους 5 πολίτες ψήφισε υπέρ του εγγυημένου βασικού εισοδήματος. Πρόκειται ήδη για μία επιτυχία» σχολίασε στο ATS. Για εκείνον το σημαντικό είναι ότι οι πολίτες άρχισαν να σκέφτονται αυτήν την ιδέα «η οποία θα πρέπει σύντομα ή αργότερα να εφαρμοστεί».
«Είναι ένα παλιό όνειρο, λίγο μαρξιστικό. Που σφύζει από αδιαμφισβήτητα όμορφα συναισθήματα αλλά χωρίς οικονομική μελέτη» επισήμανε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Χρηματοπιστωτικών Μελετών στη Γενεύη, Σαρλ Βιπλόζ, πριν από το δημοφήφισμα.
Μεταξύ των άλλων ζητημάτων που τέθηκαν υπό ψηφοφορία σήμερα βρίσκονται ιδίως την επιτάχυνση των διαδικασιών χορήγησης ασύλου και το να επιτραπεί της προεμφυτευτικής διάγνωσης.
Δύο ψηφοφόροι στους τρεις (66,8%) τάχθηκαν υπέρ του νομοσχεδίου που προτείνει να ολοκληρώνεται σε διάστημα 140 ημερών το ανώτερο οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου έναντι 400 που ισχύουν σήμερα.
Οι Ελβετοί είπαν επίσης ναι σε ποσοστό 62,4% στην προεμφυτευτική διάγνωση, μια τεχνική που επιτρέπει την επιλογή και κατάψυξη εμβρύων, όμως αποκλειστικά από ζευγάρια που είναι φορείς μιας σοβαρής κληρονομικής ασθένειας ή που δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδί διά της φυσικής οδού. Οι πολέμιοι του νομοσχεδίου καταγγέλλουν έναν «νόμο της ευγονικής».
