Ο άνθρωπος διαμορφώνει απόψεις, αντιλήψεις, γνώμες γύρω από το περιβάλλον στο οποίο ζει, κινείται και δραστηριοποιείται. Βασικός συντελεστής του ιστορικού και κοινωνικού περιβάλλοντος είναι τα ΜΜΕ, τα οποία επηρεάζουν βαθύτατα όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Πρωταρχικό μέσο, αποτελεί η τηλεόραση.
Βρισκόμαστε σε μια φάση της τηλεόρασης, όπου οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν κάνει στροφή προς τα reality shows. Το εκάστοτε προϊόν που θεωρείται reality, είναι ένα προϊόν καθαρά υποκουλτούρας και επηρεάζει βαθύτατα αυτόν που τα παρακολουθεί και συνάμα την κοινωνία. Reality shows, ίσως και από τα χειρότερα που έχουν προβληθεί στην μέχρι τώρα ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης, είναι το ''Power Of Love'' και το ''Game Of Love''. Χαρακτηριστικό δε για το τελευταίο, πως ο Αντώνης Κανάκης σε μια από τις εκπομπές του, είπε το εξής: «Νομίζω ότι το πρόβλημα που μας έχει δημιουργήσει το νέο αυτό παιχνίδι είναι ότι πρέπει να βρούμε μια καινούργια λέξη. Το trash δεν είναι αρκετό νομίζω για να περιγράψει τα πράγματα. Πρέπει να βρούμε μια καινούργια λέξη και θα τη βρούμε».
Λόγοι
Για να δούμε όμως, ποιοι είναι οι λόγοι που προσελκύουν το τηλεοπτικό κοινό, να παρακολουθήσει τέτοιου είδους ''σκουπίδια''. Δεν απαιτούν ιδιαίτερη προσήλωση και αναφέρονται στο απλό κοινό. Δυστυχώς, τα άτομα που αποτελούν την πλειοψηφία του τηλεοπτικού κοινού της χώρας, είναι χαμηλού πνευματικού επιπέδου και δεν έχουν παιδεία. Προτιμούν να βλέπουν κάτι θεωρητικά ''ενάλαφρο'', χωρίς να χρειάζεται να σκέφτονται. Δεν επιζητούν τα βαθιά νοήματα της ζωής, τη μόρφωση, τον εμπλουτισμό και τη διεύρυνση των γνώσεων τους. Δεν είναι τυχαίο, πως τα τηλεοπτικά προγράμματα με θεματολογία τον πολιτισμό κ.λπ., δεν έχουν απήχηση.
Ο άνθρωπος γιατρεύει την όποια δυστυχία του, με τον εξευτελισμό των άλλων. Γιατί ο άνθρωπος έχει αντίνομη φύση με εφέσεις προς το καλό και ροπές προς το κακό. Το καλό και το κακό αντιμάχονται φοβερά μέσα στη ψυχή του, κι πολλές φορές το τελευταίο υπερτερεί του πρώτου, με το άτομο να παρακολουθεί και reality. Σ' αυτά, βρίσκει μια πηγή χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς, ξεφεύγοντας από τα προβλήματα της καθημερινότητας ή καλύτερα επουλώνοντας κάποιες πληγές. Του αρέσει να βλέπει το όλο ''ξεκατίνιασμα'' και μέσα από αυτό νιώθει ανώτερος και ευφυέστατος . Καμαρώνει για τον εαυτό του και φτιάχνει έναν ιδεατό κόσμο, στον οποίο είναι πρωτοπόρος και παράδειγμα προς μίμηση.
Ακόμη, η ελληνική τηλεόραση δεν προβάλλει κάτι άλλο εκτός από τέτοιου χαμηλού είδους εκπομπές. Δεν έχει κάτι το εναλλακτικό, κι αν το έχει(ένα-δύο επιλογές), φροντίζει να μη βρίσκονται σε ώρα αιχμής. Στην ώρα αιχμής, είναι τοποθετημένα τα reality. Η ώρα που προγραμματίζονται οι προβολές εκπομπών επιπέδου, είναι μετά τα μεσάνυχτα. Αυτό συμβαίνει, διότι δεν προσελκύουν τις διαφημίσεις, δηλαδή το χρήμα. Άλλωστε, είναι και τέτοιες οι οικονομικές συνθήκες, που η εισροή χρημάτων είναι η απαραίτητη, όσο ποτέ άλλοτε και αυτά τα <<φθηνά>> προγράμματα κυριαρχούν.
Συνέπειες
Όπως σε καθετί, έτσι κι εδώ υπάρχουν κάποιες συνέπειες για τον άνθρωπο, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο, την κοινωνία. Το άτομο έχει χαμηλό πνευματικό επίπεδο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεν έχει ενδιαφέροντα και δεν καλλιεργεί την προσωπικότητα του. Δεν διανοίγεται ο νους του, αποπροσωποιείται, βυθίζεται στην άγνοια και την αμάθεια.
Με τη συνεχή προβολή, το τηλεοπτικό κοινό αποκτά και κάποια πρότυπα ή είδωλα, σε σχέση πάντα μ' αυτό που παρακολουθεί. Στην προκειμένη περίπτωση, το άτομο, πόσο μάλλον όταν είναι σε ηλικία που διαμορφώνει προσωπικότητα, λαμβάνει λαθεμένα είδωλα. Τότε, είναι που έχουμε και πολύ αρνητικά αποτελέσματα. Ιδίως, οι νεαρές/νεαροί θεωρούν πως αυτό που βλέπουν είναι φυσιολογικό(να μπαίνεις μέσα σε ένα ''παιχνίδι'' και να ψάχνεις το άλλο σου μισό και συνοδοιπόρο της ζωής σου), και πράττουν κι αυτοί το ίδιο στην προσωπική τους ζωή. Στο ''Game Of Love'' , το έχουν πάει κι <<ένα επίπεδο επάνω>>, και εισέρχονται σ' αυτό και ήδη ζευγάρια, φλερτάροντας με άλλους. Μοναδικός στόχος αυτών, το χρήμα και η προβολή!
Όσον αφορά την κοινωνία, χαμηλώνει το πολιτιστικό επίπεδο. Αυτό είναι πραγματικά πολύ λυπηρό, επειδή ο πολιτισμός συνυφαίνεται από ένα σύνολο επιτευγμάτων, υλικών και πνευματικών που στοχεύουν στη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου. Τώρα, το μόνο που τους αφορά, είναι το πως θα βγουν στο γυαλί, να προβληθούν και να γίνουν famous. Αυτό επιβάλλει η τάση της μόδας, αυτό <<πουλάει>>, αυτό κάνουν. Παραμερίζουν τα όποια πνευματικά επιτεύγματα, για τα παραπάνω. Καταπατούν αρχές, αξίες, ιδανικά για το <<εύκολο>> χρήμα και τη σεξουαλική ικανοποίηση.
Η έλλειψη παιδείας και κατ' επέκταση της κριτικής ικανότητας είναι απόρροια των reality shows. Αν και η παιδεία χαρίζει απλόχερα σε όποιον ασχοληθεί μαζί της, γνώση που είναι δύναμη, μια δύναμη που κάνει ευκολότερη την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής και ελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά της αμάθειας και της απαιδευσιάς, ο σημερινός άνθρωπος την κάνει πέρα. Μαζί μ' αυτή, και την κριτική ικανότητα. Χωρίς αυτή, το άτομο γίνεται ένα καλοκουρδισμένο εξάρτημα μιας μεγάλης μηχανής, που ακούει στο όνομα μαζικοποίηση, και ό,τι κακό έχει αυτή. Παύει να είναι αυτόβουλο και αυτεξούσιο. Γίνεται ένα με τη μάζα και η κοινωνία οδηγείται με γεωμετρική πρόοδο προς την απόλυτη κατάρρευση.
Κι σε όλα αυτά, προστίθεται η ηθική πτώση. Στον άνθρωπο προκαλούνται πάθη, αδυναμίες, ελαττώματα, προκαταλήψεις και στερεότυπα. Έχουμε αλλοτρίωση αυτού και χάνεται η προσωπικότητα του. Μαζί μ' αυτόν, καταλύονται οι ηθικοί φραγμοί και ο σεβασμός όπως προαναφέρθηκε.
Η Λύση
Η λύση θα δοθεί από τους πνευματικούς ανθρώπους, σε συνεργασία με τα ΜΜΕ. Γιατί οι πνευματικοί άνθρωποι δεν είναι μόνο μορφωμένοι, είναι και κατατοπισμένοι γύρω από τη ζωή και τα προβλήματα της. Επαγρυπνούν και ενημερώνονται συνεχώς. Βιώνουν τους παλμούς της εποχής τους, μετέχουν στους ποιητικούς μετασχηματισμούς της κοινωνικής ομάδας. Εντάσσουν τους οραματισμούς τους στα πλαίσια των οραματισμών της ανθρωπότητας, γίνονται πρωτοπόροι-αγωνιστές για την προάσπιση των δικαιωμάτων. Ακατάβλητοι υπερασπιστές αξιών και ιδανικών. Αντιμάχονται συνειδητά τα κοινωνικά τρωτά, αφυπνίζουν την κοινή γνώμη, δίνουν τους σωστούς προσανατολισμούς.
Η Ευχή
Ευχή όλων, η τηλεόραση να αλλάξει ριζικά και να δώσει προτεραιότητα σε ποιοτικά προγράμματα. Μόνο έτσι, θα υπάρξει αλλαγή πλεύσης του τηλεοπτικού κοινού προς τις πνευματικές αναζητήσεις. Μην ξεχνάμε, πως τα ΜΜΕ και δε η τηλεόραση θεωρούνται ως η τέταρτη εξουσία, τα οποία έχουν ως μέλημα την ενημέρωση και την επαγρύπνηση των πολιτών.
Ευστράτιος Δ. Κοκκινέλλης
Φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, Τμήμα Φιλολογίας
