Φαβορί για να γίνει η νέα πρόεδρος της Σλοβακίας είναι η Ζουζάνα Τσαπούτοβα, μια φιλελεύθερη δικηγόρος, υπέρμαχος της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η 45χρονη δικηγόρος το Σάββατο κέρδισε στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών απέναντι στον υποψήφιο του κυβερνώντος κόμματος, παρότι στις τελευταίες δημοσκοπήσεις το ποσοστό της εμφανιζόταν να είναι μικρό.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η δικηγόρος – ακτιβίστρια επωφελήθηκε σημαντικά από τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων απέναντι στον κυβερνητικό συνασπισμό.
«Οι πολίτες ζητούν αλλαγή», δήλωσε η Τσαπούτοβα, χωρισμένη και μητέρα δύο παιδιών, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Σλοβάκου δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ ο οποίος ερευνούσε την κυβερνητική διαφθορά.
Η Τσαπούτοβα είχε συμμετάσχει στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που ξέσπασαν τον Φεβρουάριο του 2018 μετά τη δολοφονία του Κούτσιακ και της μνηστής του στο σπίτι τους και οι οποίες οδήγησαν στην παραίτηση του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο.
Ο δημοσιογράφος επρόκειτο να δημοσιεύσει πληροφορίες για τους δεσμούς μεταξύ Σλοβάκων πολιτικών και της ιταλικής μαφίας, αλλά και για την απάτη σχετικά με τις ευρωπαϊκές γεωργικές επιδοτήσεις.
Η Τσαπούτοβα, δεύτερη στην ιεραρχία του κόμματος Προοδευτική Σλοβακία που δεν εκπροσωπείται στο κοινοβούλιο, έχει δεσμευθεί να πολεμήσει για μια πιο αποτελεσματική και ανεξάρτητη δικαιοσύνη.
«Οι ψηφοφόροι πιστεύουν ότι απαντά στα τρέχοντα προβλήματα», δήλωσε ο αναλυτής Γκριγκόρι Μεσεζνίκοφ.
«Μια αγνή ψυχή»
Η Τσαπούτοβα περιγράφεται ως δεινή ρήτορας, με ιδιαίτερα ειλικρινείς και ευθείες τοποθετήσεις, που έχει τη στήριξη του απερχόμενου φιλελεύθερου προέδρου Αντρέι Κίσκα αλλά και πολλών προσωπικοτήτων, όπως ο τραγουδιστής της ροκ Πάλο Χαμπέρα, ο οποίος είπε ότι βλέπει σε εκείνη «μια αγνή ψυχή».
Είναι υπέρ της πρόσβασης στη υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αλλά και των διευρυμένων δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, εκτιμώντας ότι ένα παιδί «θα ζήσει καλύτερα με δύο ανθρώπους του ίδιου φύλου που αγαπιούνται», παρά σε ένα ορφανοτροφείο.
Σύμφωνα με αναλυτές, μπορεί να βασίζεται στη ψήφο των φιλελεύθερων ψηφοφόρων των πόλεων. Αντίθετα, οι πιο συντηρητικοί ψηφοφόροι της επαρχίας δεν την αντιμετωπίζουν το ίδιο θετικά.
«Οι απόψεις της για πολλά ευαίσθητα θέματα και οι πολύ άμεσες απαντήσεις της κινδυνεύουν να εκνευρίσουν λίγο την πλειονότητα των ψηφοφόρων» πριν τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, που θα διεξαχθεί στις 30 Μαρτίου, εκτίμησε ο πολιτικός αναλυτής Πάβολ Μπάμπος.
Η Τσαπούτοβα αναγνωρίζει ότι δεν έχει εμπειρία στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. «Θα πρέπει να βασιστώ στους συμβούλους μου για τα θέματα αυτά», έχει δηλώσει.
«Η ακρίβεια επίσης δεν είναι ένα από τα πλεονεκτήματά μου», παραδέχεται.
Ηγήθηκε του αγώνα ενάντια σε μεγάλη ανοικτή χωματερή
Η Ζουζάνα Τσαπούτοβα γεννήθηκε στη Μπρατισλάβα στις 21 Ιουνίου 1973, όμως τα πρώτα χρόνια της ζωής της τα πέρασε στη γειτονική πόλη Πεζινόκ.
Αφού σπούδασε νομική στο πανεπιστήμιο του Κομένιους της Μπρατισλάβα άρχισε να εργάζεται στην Via Iuris, μία σλοβακική οργάνωση προάσπισης των δικαιωμάτων.
Ηγήθηκε με επιτυχία μίας εκστρατείας για να εμποδιστεί η δημιουργία μιας μεγάλης ανοικτής χωματερής στο Πεζινόκ, σε μια έκταση ίση με 12 γήπεδα ποδοσφαίρου.
Επί 14 χρόνια οι κάτοικοι της πόλης μάχονταν κατά της κατασκευής της χωματερής αυτής. Η Τσαπούτοβα κατάφερε να οργανώσει τη μεγαλύτερη κινητοποίηση πολιτών μετά την Επανάσταση του Βελούδου το 1989 που οδήγησε στην ανατροπή του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Τσεχοσλοβακία.
Το 2013 το Ανώτατο Δικαστήριο της Σλοβακίας δικαίωσε τους κατοίκους του Πεζινόκ, ακυρώνοντας την άδεια κατασκευής της χωματερής.
Η υπόθεση αυτή ώθησε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υιοθετήσει κανονισμούς που προβλέπουν τη διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης στις περιπτώσεις πολεοδομικών έργων που μπορεί να επηρεάσουν το περιβάλλον. «Η ιστορία μιας μικρής σλοβακικής πόλης είχε σημαντική, διεθνή επιρροή», δήλωσε αργότερα ικανοποιημένη η Τσαπούτοβα.
Το 2016 τιμήθηκε με το βραβείο Goldman για το περιβάλλον, ένα είδος Νόμπελ για τους υπέρμαχους του περιβάλλοντος.
Μέλος της οργάνωσης Environmental Law Alliance Worldwide η Τσαπούτοβα αγαπά επίσης τη ζωγραφική, το μπάσκετ, την κολύμβηση και τους περιπάτους. Μιλά καλά αγγλικά και έχει δηλώσει ότι λυπάται που ξέχασε τα ρωσικά της, τα οποία θα ήθελε κάποια στιγμή να βελτιώσει.
Είναι χωρισμένη με δύο κόρες στην εφηβεία, ενώ ο νυν σύντροφός της είναι μουσικός και φωτογράφος.
