Ο γιατρός, φαρμακοποιός, αστρολόγος και αποκρυφιστής Μισέλ ντε Νοστρεντάμ πίστεψε ότι μπορούσε να προβλέψει το μέλλον, γι’ αυτό και κατέγραψε τις προφητείες του αναλυτικά για τις επόμενες γενιές.
Κάνοντας φυσικά το όνομά του τρανό στους αιώνες, τόσο λόγω των σφοδρών πολεμικών και αμφισβητήσεων που έχουν δεχτεί οι προβλέψεις του όσο φυσικά και των χιλιάδων πιστών των γραπτών του, που συνεχίζουν να πίνουν νερό στο όνομά του.
Έχοντας δεχτεί το «κάλεσμα» της ψυχής, ασχολήθηκε με τον αποκρυφισμό και επιδόθηκε με σφοδρότητα στην πρόβλεψη των μελλούμενων, με τον ίδιο να αναγνωρίζεται αργότερα ως ο μεγάλος οραματιστής μιας μακράς σειράς κορυφαίων γεγονότων της σύγχρονης Ιστορίας.
Κι έτσι ο σεμνός τίτλος του τόμου με τις προφητείες του, «Οι Προφητείες του Νοστράδαμου», θα μεταμορφωνόταν από τους μελετητές του στο βαρύγδουπο «Οι Αιώνες», προσυπογράφοντας το κύρος με το οποίο περιέβαλαν οι ιστορικοί τη δουλειά του.
Και βέβαια, όποια κι αν είναι η ετυμηγορία για την αλήθεια των προφητειών του, ένα είναι σίγουρο: από όλους τους προφήτες και ψευδοπροφήτες που έχουν κατά καιρούς αποπειραθεί προβλέψεις για το μέλλον, το όνομα του Νοστράδαμου φιγουράρει με τα πιο λαμπρά χρώματα…
Πρώτα χρόνια
Ο Μισέλ ντε Νοστρεντάμ γεννιέται στις 14 (ή τις 21) Δεκεμβρίου 1503 στην επαρχία της Προβηγκίας (Νότια Γαλλία) ως ένα από τα 9 παιδιά ενός ευκατάστατου εμπόρου σιτηρών εβραϊκής καταγωγής, που είχε όμως ασπαστεί τον καθολικισμό για να γλιτώσει από τα χέρια της Ιεράς Εξέτασης.
Για τα παιδικά του χρόνια δεν είναι και πολλά γνωστά παρά μόνο ότι ήταν καλός μαθητής και περνούσε γρήγορα τις τάξεις. Έμαθε λατινικά, ελληνικά και εβραϊκά και έδωσε ιδιαίτερο βάρος στα μαθηματικά ήδη από παιδί. Ταυτοχρόνως, λάτρεψε τις ουράνιες επιστήμες, αν και θα τον κέρδιζε αργότερα η αστρολογία…
Σε ηλικία 14 ετών έγινε λοιπόν δεκτός στο Πανεπιστήμιο της Αβινιόν, με σκοπό να γίνει γιατρός. Ξέσπασμα όμως επιδημίας πανώλης τον ανάγκασε να διακόψει τη φοίτηση έπειτα από μόλις έναν χρόνο, με τον ίδιο να οργώνει τη χώρα αναζητώντας εναλλακτικές θεραπείες για την πανδημία και δουλεύοντας ως φαρμακοποιός.
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του, το 1922 έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ για να κάνει τη διδακτορική του διατριβή στην ιατρική. Εκεί θα έρθει σε σφοδρή αντίθεση με τον καθολικισμό και τους ιερουργούς του επειδή απέρριπταν τα κελεύσματα της αστρολογίας. Έπειτα από περιπέτειες, ο Νοστράδαμος θα πάρει την άδεια να εξασκεί την ιατρική το 1525, εκλατινίζοντας ταυτοχρόνως το όνομά του, στα πρότυπα πολλών μεσαιωνικών ακαδημαϊκών…
Μάχη με την πανούκλα
Για τα επόμενα χρόνια, ο Νοστράδαμος θα αφιερωθεί με όλες του τις δυνάμεις στη θεραπεία της πανώλης. Όργωσε τη Γαλλία και την Ιταλία ασχολούμενους με ασθενείς της νόσου και αναζητώντας εναλλακτικές και αποτελεσματικότερες θεραπείες, καθώς τα γιατροσόφια της εποχής μόνο αποδοτικά δεν ήταν.
Κι έτσι ο διαπρεπής γιατρός κατάφερε να αναπτύξει μια αρκετά προωθημένη αγωγή για την πανούκλα, μακριά από αφαιμάξεις και άλλες ύποπτες τεχνικές αμφιβόλου αποτελεσματικότητας. Έδινε έμφαση στην υγιεινή τόσο του ασθενούς όσο και της πόλης για την αποφυγή της πανδημίας, με τις έρευνές του να καταλήγουν σε μια αγωγή, το «ροδόχρωμο χάπι» όπως έμεινε γνωστό, μια φυτική παστίλια πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία παρείχε ανακούφιση των συμπτωμάτων και σε ελαφρές περιπτώσεις, ακόμα και γιατρειά!
Ο ρυθμός που θεράπευε τους ασθενείς του λογίστηκε εντυπωσιακός, αν και σήμερα το αποδοτικότερο της θεραπείας του ήταν η σωστή υγιεινή και η κατάλληλη διατροφή των πασχόντων. Κι έτσι έγινε διασημότητα στον τόπο του, λαμβάνοντας επαίνους αλλά και ιδιωτική χρηματοδότηση για τις έρευνές του.
Τέτοια ήταν η φήμη που απέκτησε που το 1531 προσκλήθηκε από διαπρεπή γάλλο ακαδημαϊκό, τον Jules-Cesar Scaliger, να εργαστεί στο πλευρό του στη Νοτιοδυτική Γαλλία. Εκεί θα παντρευτεί και θα παραμείνει για μερικά χρόνια, αποκτώντας δύο παιδιά. Οι γνώσεις όμως και οι πειραματικές θεραπείες του δεν μπόρεσαν να σώσουν την οικογένειά του από το νέο ξέσπασμα της πανούκλας: το 1534 χάνει τη γυναίκα και τα δυο του παιδιά, κάτι που θα κηλιδώσει την επαγγελματική του φήμη και θα τον αποξενώσει από τον μέντορά του…
Αποκρυφισμός και προφητείες
Ήταν το 1538 όταν το απρεπές σχόλιο του γιατρού για μια θρησκευτική παράσταση θα του έφερνε μπλεξίματα με τον καθολικισμό, κατηγορούμενος για βλασφημία ως αιρετικός! Όταν ωστόσο τον κάλεσαν να έρθει ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης, αυτός επέλεξε σοφά να εγκαταλείψει την Προβηγκία και να περιπλανηθεί για αρκετά χρόνια στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Τουρκία, όπου και θα έρθει σε επαφή με αποκρυφιστικά δόγματα.
Την εποχή αυτή είναι που σύμφωνα με τον ίδιο ένιωσε το «θείο κάλεσμα» των προφητειών: ήταν στην Ιταλία όταν ήρθε κοντά με μια ομάδα φραγκισκανών μοναχών, προφητεύοντας ότι ένας από αυτούς θα γινόταν ο επόμενος πάπας. Πράγμα που έγινε, όταν ο μοναχός Felice Peretti αναγορεύτηκε το 1585 πάπας Σίξτος Ε’, εκπληρώνοντας τη νοστραδαμική προφητεία!
Νιώθοντας ότι πέρασε πολλά χρόνια στο εξωτερικό για να έχει χάσει τα ίχνη του η Ιερά Εξέταση, ο Νοστράδαμος επιστρέφει το 1547 στη γενέτειρά του στην Προβηγκία και άρχισε και πάλι να ασχολείται με τη θεραπεία των ασθενών της πανώλης. Ταυτοχρόνως, παντρεύεται την πλούσια χήρα Anne Ponsarde, με την οποία απέκτησε 6 παιδιά, και συγγράφει δύο ιατρικά εγχειρίδια για τη θεραπεία της πανούκλας.
Παρά την αφοσίωσή του στο ιατρικό λειτούργημα, ήταν ωστόσο ξεκάθαρο ότι πλέον ενδιαφερόταν περισσότερο για την αστρολογία και τον αποκρυφισμό παρά για την επιστήμη. Όλο και περισσότερες ώρες της ημέρας τις περνούσε πια σε διαλογισμό, ο οποίος τον έριχνε σε μια υπερβατική κατάσταση οραμάτων, τα οποία λειτουργούσαν ως έμπνευση για τις προφητείες του.
Το 1550, ο Νοστράδαμος δημοσίευσε το πρώτο αλμανάκ του με τις προφητείες της επόμενης χρονιάς, γεμάτο με αστρολογικές πληροφορίες, το οποίο έγινε μάλιστα ανάρπαστο, καθώς την εποχή αυτή τα αλμανάκ ήταν της μόδας.
Η μεγάλη κυκλοφορία του εγχειριδίου τον έκανε γνωστό στα πέρατα της Γαλλίας και του έδωσε την απαραίτητη αυτοπεποίθηση να συγγράψει κι άλλα στα επόμενα χρόνια, μην παραλείποντας να συμπεριλαμβάνει τις προφητείες του σε κάθε νέα ετήσια έκδοση του αλμανάκ του.
Μέχρι το 1554 οι προφητείες του ήταν πια δεκάδες, αναπόσπαστο μέλος των νοστραδαμικών χρονικών, γεγονός που τον ανάγκασε να τις συγκεντρώσει σε έναν ξεχωριστό τόμο, τον οποίο είπε «Οι προφητείες του Νοστράδαμου» (αν και θα γινόταν γνωστός από την ιστορική καταγραφή ως «Αιώνες»). Ο οραματιστής προγραμμάτιζε την έκδοση 10 τέτοιων τόμων, που θα περιείχαν 100 προφητείες για τα επόμενα 2.000 χρόνια, και το 1555 κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος, οι «Οι προφητείες», που περιείχαν τις πρώτες.
Νιώθοντας ωστόσο φόβο από την πανταχού παρούσα Ιερά Εξέταση, αναγκάστηκε να μασκαρέψει τις προφητείες του θολώνοντας το μήνυμά τους, κάνοντάς τες να μοιάζουν τετράστιχα με ευφυολογήματα και γράφοντάς τες σε πλήθος γλωσσών (ελληνικά, ιταλικά, λατινικά και προβηγκιανά, τη διάλεκτο της επαρχίας του). Αυτός ήταν ο λόγος που δεν κυνηγήθηκε ξανά από τον καθολικισμό, με τις κατηγορίες για βλασφημία να έχουν εδώ και χρόνια ξεχαστεί.
Οι προφητείες θα του έφερναν βέβαια άλλες περιπέτειες: άλλοι τον είδαν υπηρέτη του Εωσφόρου, άλλοι θεώρησαν πως ήταν τρελός, ενώ υπήρξαν και πολλοί που πίστεψαν τα λόγια του, γινόμενος σταρ στην ευρωπαϊκή ελίτ. Η Αικατερίνη των Μεδίκων, για παράδειγμα, ήταν θαυμάστρια του έργου του και τον κάλεσε στο Παρίσι κάνοντάς τον προστατευόμενό της, ενώ λίγα χρόνια αργότερα θα του εξασφάλιζε και τιμές, μετατρέποντάς τον σε σύμβουλο και βασιλικό γιατρό του Ερρίκου Β’.
Οι αστρολογικές προβλέψεις του Νοστράδαμου τον έκαναν ιδιαιτέρως δημοφιλή στο γαλλικό στέμμα, όπως τις έμπλεκε με τις ιστορικές καταγραφές του Πλουτάρχου αλλά και με μεσαιωνικά χρονογραφήματα. Περισσότερα για την αλήθεια των προβλέψεών του και τις κατοπινές ανασυγκροτήσεις των ιστορικών εδώ…
Τελευταία χρόνια και θάνατος
Υποφέροντας από αρθρίτιδα και ποδάγρα στο μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε στα κατοπινά αυτά χρόνια, χτυπώντας τον πια στην εύθραυστη καρδιά του.
Στα τέλη Ιουνίου 1566, ο Νοστράδαμος συνέταξε τη μακροσκελή του διαθήκη, αφήνοντας τα πάντα στην οικογένειά του, και το απόγευμα της 1ης Ιουλίου είπε στον γραμματέα του: «Δεν θα με βρεις ζωντανό την αυγή». Το επόμενο πρωινό βρέθηκε νεκρός στο πάτωμα δίπλα στο κρεβάτι του…
Το μεγαλύτερο μέρος των τετράστιχων προφητειών του Νοστράδαμου είχε να κάνει με καταστροφές όπως επιδημίες, σεισμούς, πολέμους, πλημμύρες, εισβολές, δολοφονίες, ξηρασίες και μάχες. Αν είδε όντως τη Γαλλική Επανάσταση και τον Ναπολέοντα, αν προφήτευσε την έλευση του Χίτλερ, της ατομικής βόμβας και της επίθεσης στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ελέγχεται ακόμα…