Δίχως οριστική συμφωνία ολοκληρώθηκε η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ με την Τουρκία, έπειτα από μια μαραθώνια διαπραγμάτευση 15 ωρών στις Βρυξέλλες, περίπου μιάμιση ώρα μετά τα μεσάνυχτα της Δευτέρας.
Ο Αυστριακός καγκελάριος, Βέρνερ Φάιμαν, επιβεβαίωσε ότι η τελική λύση θα δοθεί στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στις 17-18 Μαρτίου. Επανέλαβε, δε, πως θα πρέπει να γίνεται καλύτερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, «καρφώνοντας» εκ νέου την Ελλάδα.
Στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, ΕΕ και Τουρκία θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις.
Μέρκελ: Να βοηθηθεί η Ελλάδα - Τι πρότειναν οι Τούρκοι
Σε δηλώσεις της μετά το πέρας της Συνόδου, η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, είπε ότι τις επόμενες ημέρες θα παρουσιαστεί αναλυτικά το σχέδιο με τα μέτρα για το προσφυγικό.
Στην ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής οι ηγέτες περιγράφουν την κατάσταση και πώς θα πρέπει να οδηγηθεί σε ένα τέλος το προσφυγικό πρόβλημα στη βαλκανική χερσόνησο.
Δήλωσε ακόμη ότι το προσφυγικό έχει σοβαρές και δυσμενείς συνέπειες για την Ελλάδα και τόνισε πώς θα πρέπει να βοηθηθεί η χώρα και σε ανθρωπιστικό επίπεδο, αλλά και για να προστατέψει τα εξωτερικά της σύνορα. Για την καγκελάριο, είναι αναγκαίο η Ελλάδα να βοηθηθεί, έτσι ώστε να μπορεί να καταγράψει το 100% των προσφύγων και παράλληλα να αυξηθεί η ταχύτητα των μετεγκαταστάσεων.
Η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε πως η Τουρκία έχει λάβει ήδη μία σειρά μέτρων για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών. Η Τουρκία πίεσε, όπως είπε, να δοθούν τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ, που έχουν ήδη συμφωνηθεί.
Όπως είπε, ακόμη, οι Τούρκοι πρότειναν, όλοι οι μετανάστες που έρχονται παράνομα στα νησιά της Ελλάδας, να τους δέχονται πίσω και να υπάρχει ποσόστωση για τους πρόσφυγες από τη Συρία. Δηλαδή, για κάθε έναν πρόσφυγα από τη Συρία που δέχεται η Τουρκία, έναν θα δέχεται και η Ευρώπη.
Όπως είπε, αυτή η πρόταση, εάν υλοποιηθεί, είναι ικανή να διασπάσει το προσφυγικό πρόβλημα. Σημείωσε πως η Τουρκία δεσμεύτηκε να υλοποιήσει τη συμφωνία αυτή και μάλιστα σε ευρεία κλίμακα.
Ολάντ: Η Ελλάδα θα λάβει 300 εκατ. ευρώ εντός του έτους για βοήθεια στο προσφυγικό
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, επανέλαβε πως η χώρα μας θα πρέπει να βοηθηθεί. Όπως είπε, θα πρέπει να υπάρξει ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ελλάδα και η χώρα θα λάβει 300 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο έτος. Συνολικά, στην Ελλάδα θα δοθούν 400.000.000 ευρώ μέχρι το 2020.
Τόνισε ακόμη ότι η Ευρώπη έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους, για να μην υπάρξουν παράνομες ροές, ενώ κάλεσε την Τουρκία να κάνει το καθήκον της για την επανεισδοχή των προσφύγων. Είπε ακόμη πως όσοι μετανάστες έρχονται στην Ελλάδα παράνομα, θα επαναπροωθούνται στην Τουρκία με ευρωπαϊκά κονδύλια.
Ο ίδιος είπε ότι στην Ελλάδα βρίσκονται ήδη 30.000 πρόσφυγες και μετανάστες, που αναμένεται να αυξηθούν σε 40.000 τις επόμενες εβδομάδες.
Στις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, ο Ολάντ τόνισε πως η χώρα αυτή υφίσταται τις συνέπειες του πολέμου στη Συρία. Σημείωσε πως οφείλει να βοηθηθεί η Τουρκία, αλλά και εκείνη να καταπολεμήσει το κύκλωμα των διακινητών.
Επανέλαβε πως θα ληφθούν άμεσα από την Άγκυρα τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ, όπως έχει συμφωνηθεί, αλλά άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και μεγαλύτερης βοήθειας.
Τουσκ: Παραμένουν κλειστά τα σύνορα του διαδρόμου των Βαλκανίων
Με το τέλος της Συνόδου, στη συνέντευξη Τύπου ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε πως συμφωνήθηκε ότι παρά την καλή εφαρμογή του πρώτου σχεδίου δράσης ΕΕ – Τουρκίας, δεν έχουν μειωθεί αισθητά ακόμα οι ροές. Για τον Πολωνό Πρόεδρο υπάρχει καλή επικοινωνία με τις Τουρκικές αρχές και η μείωση των ροών της προηγούμενης εβδομάδας είναι «καλό σήμα», ενώ τόνισε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υποστηρίξει την Ελλάδα στην επιστροφή μεταναστών στην Τουρκία.
Θετικό βήμα για τον Ντόναλντ Τούσκ είναι η δράση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο και ο περιορισμός των ροών, η οποία χωρίς την θέληση της Τουρκίας για επανεισδοχή όλων των παράτυπων μεταναστών που βρέθηκαν στα Τουρκικά ύδατα δεν θα προχωρούσε.
Στη συνέχεια ο Πρόεδρος Τούσκ είπε πως τα κράτη μέλη της ΕΕ υποδέχθηκαν τις προτάσεις της Τουρκίας και δεσμεύτηκαν για εργασία στην ακόλουθη βάση:
• Την επιστροφή όλων των παράτυπων μεταναστών που πέρασαν από τη Τουρκία στην Ελλάδα πίσω στη Τουρκία.
• Την εφαρμογή του σχεδίου για απελευθέρωση των θεωρήσεων βίζα για τους Τούρκους πολίτες.
• Την εκταμίευση των 3 δις και επιπλέον χρηματοδότηση για τους Σύρους πρόσφυγες.
• Το άνοιγμα ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας.
• Την πιθανότητα δημιουργίας ζώνης ασφαλείας στη Συρία.
• Την μετεγκατάσταση προσφύγων από τη Τουρκία στην ΕΕ με τη φόρμουλα «ένας προς ένα».
«Θα εργαστούμε από κοινού με τη Τουρκία έτσι ώστε να φτάσουμε σε μια συμφωνία στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής» είπε ο Πολωνός πολιτικός, συμπληρώνοντας όμως πως έθεσε θέμα στον Τούρκο πρωθυπουργό για την ελευθερία του λόγου στη Τουρκία και το κλείσιμο εφημερίδων και τόνισε πως δεν μπορεί η ΕΕ να μείνει αδιάφορη.
Η συνάντηση για τον Πρόεδρο Τούσκ διήρκεσε αρκετά γιατί υπήρχαν αρκετά θέματα επί τάπητος από τους Ευρωπαίους ηγέτες που τέθηκαν κατά τη διάρκεια της Συνόδου. Συγκεκριμένα οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν τα εξής:
• Να τελειώσει η πρακτική ανοιχτού περάσματος από Ευρωπαϊκά σύνορα «wave through approach» δια μέσου του διαδρόμου των Βαλκανίων
• Για να βοηθηθεί η Ελλάδα θα κινητοποιηθεί «τεράστια ανθρωπιστική βοήθεια»
• Θα δοθεί βοήθεια στην Ελλάδα για τη φύλαξη των συνόρων, ιδιαίτερα στα σύνορα με τη ΠΓΔΜ και την Αλβανία
Νταβούτογλου: Εφαρμόσαμε τη συμφωνία κατά γράμμα
Από τη προηγούμενη Σύνοδο ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέντ Νταβούτογλου δήλωσε πως η Τουρκία «έκανε μεγάλες προσπάθειες στο μεταναστευτικό και για την ανακοπή των λαθρεμπόρων και εφάρμοσε κατά γράμμα τα συμφωνηθέντα». Για τον Τούρκο πρωθυπουργό η συνεχώς δυσχερέστερη κατάσταση στη Συρία δημιουργεί ανάγκη για μεγαλύτερη δράση.
Ο Νταβούτογλου δήλωσε πως έπειτα από τις χθεσινές επαφές του με τους Ευρωπαίους ηγέτες η Τουρκία έλαβε «την τολμηρή απόφαση» να αποδεχθεί πίσω όλους τους παράτυπους μετανάστες που πέρασαν από τα σύνορα τους.
Το ζήτημα για τον Τούρκο πολιτικό είναι η ανθρωπιστική πλευρά των γεγονότων και τόνισε πως η Τουρκία έχει δαπανήσει πάνω από 10 δισ. δολάρια στην υποστήριξη των προσφύγων στα σύνορα της Τουρκίας. Η επανεισδοχή των Σύρων από την Ελλάδα θα έχει σημαντικό αποτέλεσμα στην μείωση των παράτυπων μεταναστευτικών ροών για τον Νταβούτογλου και ζήτησε την γρήγορη απελευθέρωση των θεωρήσεων Βίζας μέχρι το τέλος του Ιουνίου.
Έπειτα, για τον Τούρκο πρωθυπουργό είναι «στρατηγικό ζήτημα» να ξεκινήσει μια συνεργασία ΕΕ – Τουρκίας και συνεπώς θέλει να ανοίξουν πέντε κεφάλαια της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και να δοθούν επιπλέον 3 δισ., τα οποία όπως τόνισε θα δαπανηθούν στους Σύρους πρόσφυγες και όχι στη Τουρκία. Στη συνέχεια ο Νταβούτογλου δήλωσε πως η Τουρκία δεν είναι επαίτης καθώς τα ποσά που πληρώνει ως τώρα είναι από τον εθνικό προϋπολογισμό της και έκανε επίσης κριτική στους Ευρωπαίους δημοσιογράφους πως διαδίδουν ανακρίβειες για τη χρηματοδότηση στην Τουρκία.
Στο θέμα της Συρίας ο Τούρκος πολιτικός καταδίκασε τη στάση της Ρωσίας και των κουρδικών δυνάμεων όπως και το καθεστώς Ασάντ, θεωρώντας πως αυτοί είναι οι κύριοι λόγοι για τη συνεχιζόμενη μεταναστευτική κρίση.
Τέλος ο Τούρκος πρωθυπουργός δήλωσε ευγνώμων στον Πρόεδρο Τούσκ και την Άνγκελα Μέρκελ όπως και την Ολλανδική προεδρία για τη στάση τους κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και δεσμεύτηκε να συνεχίσει η Τουρκία να εργάζεται για την επίτευξη συμφωνίας.
Γιούνκερ: Σημαντικότερη από ποτέ η επιτάχυνση της μετεγκατάστασης
Ο Πρόεδρος Γιούνκερ δήλωσε πως μια συμφωνία πρέπει να καταπολεμήσει την λαθραία διακίνηση μεταναστών δημιουργώντας αντικίνητρα για πέρασμα από τη Τουρκία στην Ελλάδα, καθώς η μετεγκατάσταση θα γίνεται κυρίως από τη Τουρκία. Το σχέδιο δράσης χρειάζεται τώρα περισσότερη συζήτηση από όλες τις πλευρές έτσι ώστε να επιτευχθεί μια συμφωνία στην επόμενη Σύνοδο.
Για τον Λουξεμβούργιο Πρόεδρο το άνοιγμα των θεωρήσεων βίζας για τους Τούρκους θα ολοκληρωθεί, όμως τόνισε πως οι όροι για μια τέτοια κίνηση δεν πρόκειται να αλλάξουν για την Τουρκία. Στη συνέχεια, «σημαντικότερη από ποτέ» χαρακτήρισε ο Πρόεδρος Γιούνκερ την επιτάχυνση της μετεγκατάστασης των προσφύγων από Ελλάδα και Ιταλία στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τη νομιμότητα της φόρμουλας «ένας προς έναν» για τη μετεγκατάσταση ο Πρόεδρος της Επιτροπής απάντησε πως υφίσταται στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία το άρθρο 33 και 38 σχετικά με το άσυλο.
Τέλος ο Γιούνκερ δήλωσε σχετικά με την υπόθεση του κλεισίματος της Τουρκικής εφημερίδας ΖΑΜΑΝ πως η ελευθερία του Τύπου είναι μια δικαστική και όχι πολιτική υπόθεση καθώς αφορά ποινικά αδικήματα.
Διαπραγματεύσεις χωρίς τον Νταβούτογλου
Είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, χωρίς την παρουσία του Τούρκου πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου, που ξεκίνησαν στις 00:30, έπειτα από τη διακοπή για διαβουλεύσεις που προκάλεσε το βέτο της Ουγγαρίας στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας.
Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές από τις Βρυξέλλες, υπήρξε ένα προσχέδιο συμφωνίας που προέκυψε από τη σειρά διμερών επαφών τις τελευταίες ώρες και πάνω σε αυτό βασίστηκε η συζήτηση. «Μπαίνουν οι τελευταίες πινελιές» έγραψε στο Twitter ο επικεφαλής του γραφείου του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, Μάρτιν Σελμάγερ.
Διεθνή πρακτορεία, ωστόσο, όπως το Reuters, υποστήριζαν, με επικλήσεις αξιωματούχων της ΕΕ, ότι οι ηγέτες της ΕΕ δεν θα συμφωνήσουν απόψε -όπως και έγινε- επί των αιτημάτων της Τουρκίας και οι αποφάσεις θα παραπεμφθούν στην επόμενη, προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής της 17ης-18ης Μαρτίου.
Και αυτό, καθώς ήθελαν πρώτα να διαβάσουν αναλυτικά το νέο κείμενο, αλλά και να το παρουσιάσουν στα κοινοβούλιά τους, προκειμένου να λάβουν εν συνεχεία τις αποφάσεις τους.
Χαρακτηριστικό είναι πως, διπλωματική πηγή από την Τσεχία, ανέφερε πως ο ηγέτης της χώρας δεν έχει εξουσιοδότηση να προσφέρει χρήματα σε ξένη χώρα, όπως ζητάει η Τουρκία, και επομένως παραπέμπει στην τσεχική Βουλή. Παρόμοια στάση έχουν και άλλες χώρες.
Πληροφορίες ανέφεραν ακόμη ότι από το κείμενο του εγγράφου που επεξεργάστηκαν τελικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες, είχαν απαλειφθεί τα περί ανοίγματος κεφαλαίων για ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, κάτι που είχε αρχικά προκαλέσει την αντίδραση της Κύπρου.
Βέτο από την Ουγγαρία
Εμπλοκή προέκυψε, νωρίτερα, από τα κράτη της ομάδας του Βίζεγκραντ στις διαβουλεύσεις που συνεχίζονται πυρετωδώς στη Σύνοδο Κορυφής για το προσφυγικό, με τους αρχηγούς να καθυστερούν την έναρξη του δείπνου εργασίας με την Τουρκία, για να γίνουν συναντήσεις συντονισμού, με σκοπό την επίτευξη μιας συμφωνίας.
Με ανάρτησή του στο Twitter, ο εκπρόσωπος της ουγγρικής κυβέρνησης, Ζόλταν Κόβατς, αποκάλυψε ότι ο πρωθυπουργός της χώρας, Βίκτορ Ορμπάν, άσκησε βέτο στο πλάνο επανεγκατάστασης των αιτούντων ασύλου απευθείας από την Τουρκία.
Οι ισχυρές αντιστάσεις των κρατών της ομάδας Βίζεγκραντ αφορούν στο σχέδιο της ΕΕ για επανεισδοχή προσφύγων και παράτυπων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία και την επανεγκατάστασή τους σε κράτη-μέλη της ΕΕ.
Τα κράτη της ομάδας του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχία), καθώς και η Αυστρία, αντιτίθενται στην απόφαση αυτή, επιχειρηματολογώντας πως κάτι τέτοιο δεν είναι συμβατό με τα ανθρώπινα δικαιώματα, διότι η Τουρκία δεν θεωρείται ασφαλής χώρα προορισμού.
Πηγές αναφέρουν πως τα κράτη αυτά θεωρούν πως δεν υπάρχει προσφυγικό ζήτημα, από την ώρα που έχουν κλείσει τα σύνορά τους.
Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας δήλωσε πως η επίτευξη μιας συμφωνίας σήμερα είναι πολύ σημαντική για την Ελλάδα και χαρακτήρισε υποκριτική τη στάση τους να μην δέχονται Σύρους, Ιρακινούς και Αφγανούς πρόσφυγες και έπειτα να απορρίπτουν την επιστροφή τους στη Τουρκία.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός κάλεσε τους «τέσσερις του Βίζενγκραντ», αφού δεν δέχονται την επανεισδοχή των παράτυπων μεταναστών και των προσφύγων από την Ελλάδα στη Τουρκία, να ανοίξουν τα σύνορά τους, σεβόμενοι τις αποφάσεις της προηγούμενης Συνόδου για διατήρηση του «status quo» των ανοιχτών συνόρων.
Νωρίτερα, ελληνικές κυβερνητικές πηγές παρατηρούσαν ότι οι διαδικασίες που ακολουθούνται για την εύρεση συμβιβασμού με την Τουρκία είναι «σύνθετες» και αναμένεται να διαρκέσουν επί μακρόν, καθώς γίνεται προσπάθεια για μια συμφωνία, που θα καλύπτει όλες τις πλευρές.
Πρόκειται για μια εξέλιξη, που η ελληνική πλευρά θεωρούσε θετική, καθώς αφαιρούσε από την Ελλάδα μια σειρά κατηγοριών από κράτη-μέλη όπως αυτά του Βίζενγκραντ, χαρακτηρίζοντας την εξέλιξη αυτή ως μια «τεράστια ανακούφιση». Καθώς φαίνεται, ωστόσο, τα κράτη του Βίζεγκραντ δεν κάνουν πίσω...
Παρ' όλα αυτά, ο επικεφαλής του γραφείου του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, Μάρτιν Σελμάγερ, μέσω Twitter, έκανε λόγο για πρόοδο και εξέφρασε αισιοδοξία για συμφωνία ακόμα και μέσα στη νύχτα, παρά τις δύσκολες διαπραγματεύσεις.
Μια ακόμη παράμετρος που δημιουργεί αίσθηση, είναι οι δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Εσωτερικών, Τόμας Ντε Μεζιέρ, ο οποίος ζητά από την Ελλάδα να κρατήσει τους πρόσφυγες στα εδάφη της και να μην τους αφήσει να συνεχίσουν το ταξίδι τους, τονίζοντας ωστόσο ότι η Ελλάδα πρέπει να βοηθηθεί και θα βοηθηθεί. Διαβάστε περισσότερα εδώ
Περί τις 19:15 ήρθε στο φως της δημοσιότητας η τουρκική πρόταση που εξετάζουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, η οποία έχει χαρακτηριστεί από ευρωπαϊκές πηγές ως «πολύ σοβαρή» και στην οπoία συμπεριλήφθηκαν και οι προτάσεις της ΕΕ, με αποτέλεσμα να πρόκειται, στην ουσία, για ένα κοινό σχέδιο δράσης.
Προσχέδιο κοινού σχέδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας - Τι δίνει και τι παίρνει η Ελλάδα
Για την επίτευξη μιας συμφωνίας για το προσφυγικό στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, έπειτα από την κατάθεση μιας νέας πρότασης της τουρκικής πλευράς, η Ευρωπαική Επιτροπή συνέταξε ένα προσχέδιο κοινού σχεδίου δράσης, δίνοντας ως ανταλλάγμα για την εφαρμογή επανεισδοχής των μεταναστών και των Σύρων προσφύγων από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, την ταχύτερη απελευθέρωση των θεωρήσεων εξόδου (βίζα), το άνοιγμα νέων κεφαλαίων για την ενταξιακή πορεία και την χρηματική υποστήριξή τους.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαρακτηρίζουν το προσχέδιο ως «σοβαρό» και το εξετάζουν αυτή τη στιγμή, με κάποιους ηγέτες να εκφράζουν την ανησυχία τους για ορισμένα σημεία, ιδιαίτερα ως προς τη διατύπωσή τους, εκτιμώντας ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από τα κοινοβούλιά τους.
Σύμφωνα με το προσχέδιο της τουρκικής πρότασης, η Τουρκία δεσμεύεται να εφαρμόσει επανεισδοχή όλων των παράτυπων μεταναστών που πέρασαν από τη Τουρκία στα ελληνικά νησιά για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Παράλληλα, το προσχέδιο στοχεύει σε συμφωνία μεταξύ της τουρκικής και της ελληνικής κυβέρνησης στην εγκατάσταση ενός «ικανού αριθμού» Τούρκων απεσταλμένων σε «μονάδες παρακολούθηση παράτυπης μετανάστευσης» -κυρίως στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, τη Λέρο και την Κω, για την «επίσπευση των περιπτώσεων επανεισδοχής». Σημειώνεται πως η πρόταση για Τούρκους υπαλλήλους δεν είναι κάτι νέο, καθώς είχε τεθεί ξανά από την Άγκυρα τον Δεκέμβριο.
Στη συνέχεια η Τουρκία δεσμεύεται να εφαρμόσει όλα τα «διοικητικά και νομικά εργαλεία για την εκπλήρωση της επανεισδοχής», έπειτα από συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση.
Όπως αναφέρει το κείμενο του προσχεδίου της συμφωνίας, η Τουρκία θα βοηθήσει στην επανεγκατάσταση των Σύρων προσφύγων από την Ελλάδα στα κράτη-μέλη της ΕΕ με τη λογική της φόρμουλας «ένας προς έναν» -δηλαδή, για κάθε Σύρο πρόσφυγα που δέχεται πίσω η Τουρκία, τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα δέχονται έναν πρόσφυγα από την Τουρκία, αφού προηγουμένως οι γείτονες υποδεχθούν πίσω όλους τους παράνομους μετανάστες από τα ελληνικά νησιά.
Τέλος, η Τουρκία δεσμεύεται να υλοποιήσει τα έργα υποστήριξης προσφύγων που πρότεινε η τουρκική κυβέρνηση σε συνεργασία με το αρμόδιο όργανο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τι θέλει η Τουρκία από την Ευρώπη
Σύμφωνα με την τουρκική πρόταση, η Άγκυρα αναμένει η Ευρωπαϊκή Ένωση «να εκκενώσει πλήρως τα ελληνικά νησιά από πρόσφυγες και να εφαρμόσει επανεισδοχή μόνο σε όσους πέρασαν στα νησιά έπειτα από τον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης», καθώς και η ΕΕ να καλύψει το κόστος της επανεισδοχής.
Παράλληλα, ζητά την απελευθέρωση των θεωρήσεων εξόδου (βίζα) για τους Τούρκους πολίτες, νωρίτερα από την προηγούμενη συμφωνία, μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 2016, συνδέοντας την πρόοδο που κάνει η ΕΕ στις θεωρήσεις με την πρόοδο της επανεισδοχής προσφύγων και μεταναστών από την Τουρκία.
Στη συνέχεια η Τουρκία ζητά να τηρήσει η ΕΕ τη μετεγκατάσταση των Σύρων προσφύγων σύμφωνα με τη φόρμουλα που προτείνει η Τουρκία (ένας προς έναν) και συνεργασία για από κοινού δημιουργία «ανθρωπιστικών ζωνών ασφαλείας» εντός τουρκικού εδάφους.
Τέλος, η Τουρκία ζητάει την απελευθέρωση νέων ενταξιακών κεφαλαίων, τρία επιπλέον δισεκατομμύρια σε βοήθεια έως το 2018 και την καταγραφή προόδου σε μηνιαία βάση.
Τα αιτήματα της Άγκυρας επιβεβαίωσε με δηλώσεις του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, μετά την ολοκλήρωση του γεύματος εργασίας και πριν ξεκινήσει η σύσκεψη των «28».
Αντίδραση Τσίπρα στα τουρκικά αιτήματα
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Αλέξης Τσίπρας αντέδρασε στις τουρκικές αξιώσεις, τονίζοντας ότι δεν μπορούν να «ξεπαγώσουν» τα πέντε κεφάλαια για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.
Κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο των 28 ηγετών της ΕΕ, σύμφωνα με τις ίδιες κυβερνητικές πηγές, ο πρωθυπουργός είπε πως τα κεφάλαια δεν μπορούν να ανοίξουν, εάν δεν υπάρξουν βήματα προόδου από την πλευρά της Τουρκίας στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Άγκυρας και στο θέμα του «casus belli».
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ακόμη, έγινε και συνάντηση στο περιθώριο της Συνόδου για τον καλύτερο συντονισμό στη διαπραγμάτευση με την Τουρκία. Σε αυτήν συμμετείχαν οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ολλανδίας, της Ελλάδας και της Κύπρου, μαζί με την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι.
Αντίθετη και η Κύπρος
Τα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, τα οποία έχουν παραμείνει κλειστά με πρωτοβουλία της Κύπρου, θα ανοίξουν μόνο όταν η Τουρκία εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, ανέφερε σήμερα από τις Βρυξέλλες ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος προέβη, στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας, στις εξής δηλώσεις:
«Βρίσκονται σε εξέλιξη έντονες διαβουλεύσεις λόγω του γεγονότος ότι χθες αργά το βράδυ η Τουρκία ενημέρωσε την Ολλανδική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ για συγκεκριμένες απαιτήσεις για να συνεργαστεί στο θέμα του μεταναστευτικού και για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της όπως αυτές απορρέουν από το Σχέδιο Δράσης ΕΕ-Τουρκίας το οποίο έχει ήδη συμφωνηθεί. Ανάμεσα στις απαιτήσεις της Τουρκίας είναι και το άμεσο ξεπάγωμα πέντε κεφαλαίων της ενταξιακής της πορείας τα οποία, ως γνωστόν, έχουν ήδη παγώσει με απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε επαφές που είχε με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας, την καγκελάριο της Γερμανίας, τον Έλληνα πρωθυπουργό αλλά και πολλούς άλλους συναδέλφους του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έκανε ξεκάθαρη τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ότι αφορά το θέμα των κεφαλαίων. Ότι δηλαδή αυτά τα κεφάλαια έχουν παγώσει για πολύ συγκεκριμένους λόγους και θα μπορούν να ανοίξουν μόνο εάν η Τουρκία εκπληρώσει εκείνες τις υποχρεώσεις της. Αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχουν στο παρασκήνιο αρκετές συναντήσεις και διαβουλεύσεις. Είναι για αυτό το λόγο που υπάρχει και καθυστέρηση στην εξέλιξη των εργασιών και που έχει προγραμματιστεί και δείπνο απόψε στην παρουσία του Τούρκου πρωθυπουργού. Αναμένουμε να δούμε πως θα εξελιχθεί η όλη κατάσταση».
Σε ερώτηση δημοσιογράφου για τις εκτιμήσεις σε ότι αφορά την κατάληξη των διαβουλεύσεων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απάντησε: «Η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα συγκεκριμένα κεφάλαια είναι ξεκάθαρη και έχει κοινοποιηθεί σε όλα τα κράτη μέλη. Να εκφράσω την ικανοποίηση για το γεγονός ότι η θέση της Λευκωσίας στηρίζεται από αρκετούς εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση που αντιλαμβάνονται ότι η Τουρκία δεν μπορεί να χρησιμοποιεί, αν θέλετε, τον ρόλο που διαδραματίζει στην ανθρωπιστική κρίση για να παίρνει ανταλλάγματα στην ενταξιακή της πορεία».
Reuters: Η Τουρκία ζήτησε 20 δισ. ευρώ
Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι, παράλληλα, επισπεύδεται η διαδικασία απελευθέρωσης των θεωρήσεων εισόδου (βίζα) για τους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην Ευρώπη, με το παρόν πλαίσιο να προβλέπει μια σταδιακή απελευθέρωση, κυρίως για επαγγελματίες και ακαδημαϊκούς, από την 1η Ιουλίου του τρέχοντος έτους.
Νωρίτερα, πληροφορία του Reuters ανέφεραν ότι η Τουρκία αξιώνει μέχρι και 20 δισ. ευρώ από την ΕΕ, για να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προσφυγικού.
Ταυτόχρονα, στο τραπέζι των Ευρωπαίων βρίσκεται και το σενάριο κλεισίματος των βορείων συνόρων της Ελλάδας, το οποίο, αν και αρχικά συμπεριλήφθηκε στο προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, φέρεται πλέον να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης, μετά τις ενστάσεις της Γερμανίας και της Ελλάδας.
Σήμερα, όμως, συνεχώς ανατρέπονται τα δεδομένα. Το πρόγραμμα άλλαξε, νωρίτερα, σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, καθώς ακυρώθηκε η κοινή συνέντευξη Τύπου που είχε οργανωθεί μεταξύ του Τούρκου πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου και του πρόεδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, η οποία μεταφέρεται στο τέλος της σημερινής ημέρας.
Αναλυτικότερα, πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι η τουρκική πλευρά υπέβαλε νέα πρόταση προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, η οποία βρίσκεται πλέον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η πρόταση αυτή, σύμφωνα με τις ίδιες ευρωπαϊκές πηγές, υπήρξε αντικείμενο επεξεργασίας χθες, στη συνάντηση του κ. Νταβούτογλου με τον Μαρκ Ρούτε και την Άνγκελα Μέρκελ, ενώ υποβλήθηκε σήμερα το πρωί, έπειτα από συνάντηση του Τούρκου πρωθυπουργού με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος μάλιστα φέρεται να μην γνώριζε την ύπαρξη νέας πρότασης και γι' αυτό ζήτησε χρόνο, για να την μελετήσει.
«Σφήνα» στη διαπραγμάτευση, δε, μπήκε και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καλώντας τους Ευρωπαίους να δώσουν τα τρία δισ. ευρώ που έχουν υποσχεθεί στη χώρα του για την αντιμετώπιση του προσφυγικού.
Περί τις 16:15 (ώρα Ελλάδος) ολοκληρώθηκε το γεύμα εργασίας μεταξύ των 28 αρχηγών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Τούρκου πρωθυπουργού και αμέσως ξεκίνησε η σύσκεψη των 28 ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, μετά την ολοκλήρωση της σύσκεψης και αναλόγως των αποφάσεων που θα έχουν ληφθεί, ο Τούρκος πρωθυπουργός θα επιστρέψει (όπερ και εγένετο, περί τις 20:15) για δείπνο εργασίας με τους ομολόγους του, ώστε να ολοκληρωθεί η συνεδρίαση για την Τουρκία.
Όπως φαίνεται, η καθυστέρηση αυτή οφείλεται στο γεγονός πως ο Τούρκος πρωθυπουργός θέλει αρχικά να υπάρξει μια συμφωνία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό και έπειτα να επιστρέψει για να συζητηθούν οι νέες απαιτήσεις που έχει βάλει στο τραπέζι. Ακολούθως, δε, να δώσει συνέντευξη Τύπου, αφού ολοκληρωθούν οι διεργασίες για την Τουρκία.
Άλλα η Μέρκελ, άλλα ο Ολάντ για τα σύνορα
Νωρίτερα, η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι είναι εικασίες τα περί διατύπωσης κλειστών συνόρων και διατυπώνει την αντίρρησή της σε κάτι τέτοιο. Ο Ολάντ σε άλλο μήκος κύματος επιβεβαίωσε ότι αυτό έχει γραφεί στο προσχέδιο συμπερασμάτων, και τελευταία στιγμή μπαίνει σφήνα ο Νταβούτογλου και ζητάει περισσότερα χρήματα για την Τουρκία αλλά και διαβεβαιώσεις για ένταξη στην ΕΕ.
Οπως όλα δείχνουν, επί του παρόντος γίνονται διαβουλεύσεις για νέο κείμενο συμπερασμάτων.
Τη «συμμαχία» με τη Γερμανία εξέφρασε ο πρωθυπουργός και μέσα από τον λογαριασμό του στο twitter:
Αλλαγή στάσης από την Αθήνα
Η ελληνική στάση σε όλα αυτά επίσης έχει αλλάξει τις τελευταίες ώρες. Ενώ αρχικά συνεργάτης του Αλέξη Τσίπρα δήλωσε ότι «το κλείσιμο των συνόρων είναι μη αναστρέψιμο στην παρούσα φάση», αναγνωρίζοντας το τετελεσμένο για την Ελλάδα πριν καν αρχίσουν οι εργασίες της Συνόδου, πλέον κυβερνητικές πηγές μιλούν για αλλαγή κλίματος.
Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν πως πλέον επεξεργάζεται ένα νέο σχέδιο δήλωσης που δεν περιλαμβάνει το κλείσιμο των συνόρων του διαδρόμου των Βαλκανίων. Αναμένεται στις επόμενες ώρες να αποσαφηνιστεί περαιτέρω και η δομή του κειμένου αλλά και το παρασκήνιο.
Το Αθηναϊκό Πρακτορείο μετέδωσε ότι η κυρία Μέρκελ υποστηρίζει τη μη διατήρηση στα τελικά συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της φράσης που αναφέρεται στο «κλείσιμο του διαδρόμου των Δυτικών Βαλκανίων», καθώς θα δικαίωνε τις μέχρι τώρα ενέργειες της Αυστρία. Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, ενώ μέχρι χθες είχε επικρατήσει η αυστριακή θέση για σαφή αναφορά στα συμπεράσματα στο πλήρες κλείσιμο του διαδρόμου, όπως φαίνεται και από το προσχέδιο των συμπερασμάτων που έχει διαρρεύσει, συντονισμένες αντιδράσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τη Γερμανίδα καγκελάριο και από την ελληνική κυβέρνηση είχαν ως αποτέλεσμα να αλλάξει η βάση διαπραγμάτευσης.
Ως εκ τούτου, λίγη ώρα πριν την έναρξη της Συνόδου, οι βασικές προτεραιότητες σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ήταν να συνεχίσει η Ελλάδα τις εργασίες ολοκλήρωσης των hotspots, να φέρει αποτελέσματα η επιχείρηση του ΝΑΤΟ και της Frontex στο Αιγαίο, να δεχθεί η Τουρκία την επανεισδοχή των παράτυπων μεταναστών πριν από την 1η Ιουνίου και να ξεκινήσει μια διαδικασία επανεγκατάστασης προσφύγων απευθείας από την Τουρκία.
Τώρα, κυβερνητικές πηγές λένε ότι η κατάσταση στη Σύνοδο είναι ακόμα ρευστή και πως φαίνεται η πίεση για τη διαχείριση του μεταναστευτικού μετατοπίζεται από την Ελλάδα στη Τουρκία. Παράλληλα, υπάρχει η δημιουργία ενός κλίματος επίκρισης στις μονομερείς ενέργειες που έγιναν από κράτη-μέλη της ΕΕ και αφορούν το κλείσιμο των συνόρων του Διαδρόμου των Βαλκανίων.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ο παράγοντας-«κλειδί» είναι η Τουρκία και οι δεσμεύσεις της για εφαρμογή των συμφωνηθέντων με την ΕΕ αλλά και το ΝΑΤΟ. Επίσης φαίνεται να δημιουργείται ένα κοινό μέτωπο μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας που αντιτίθενται στο κλείσιμο των συνόρων.
Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν πως σημαντικό είναι επίσης πως αμφότερες Ελλάδα και Γερμανία διαφωνούν με την συγκεκριμένη αναφορά για κλείσιμο των συνόρων στο κείμενο της τελικής δήλωσης (ξεκαθαρίζουμε πως πρόκειται για μια δήλωση και όχι συμπεράσματα καθώς η συγκεκριμένη Σύνοδος είναι έκτακτη).
Αναφορικά με τις διμερείς συναντήσεις του πρωθυπουργού, οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως υπήρχε κοινό έδαφος με την καγκελάριο Μέρκελ και το κλείσιμο των συνόρων χαρακτηρίστηκε ως «απαράδεκτη κατάσταση» υπάρχει η πεποίθηση πως δεν πρέπει να επιβραβευτούν αυτοί που δημιούργησαν την ασφυκτική αυτή κατάσταση.
Με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μάρκ Ρούτε ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε τις τέσσερις θέσεις της Ελληνικής πλευράς δηλαδή τη μείωση των ροών, τις άμεσες επιστροφές προς τη Τουρκία, την άμεση μετεγκατάσταση προς την ΕΕ και τέλος την οικονομική στήριξη της Ελλάδας. Τέλος με τον Τούρκο πρωθυπουργό ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε να εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα με την ΕΕ.
Τι γράφουν γερμανικά ΜΜΕ
O βαλκανικός δρόμος πρέπει να μείνει ανοιχτός για τους Σύρους, γράφει το γερμανικό δίκτυο "NTV" σχολιάζοντας δήλωση της Γερμανίδας καγκελαρίου, Ανγκελα Μέρκελ, σύμφωνα με την οποία, όπως αποκαλύπτουν διπλωματικές πηγές, ζήτησε αλλαγή στην διατύπωση του τελικού κειμένου της διακήρυξης προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες. Όπως και ο επικεφαλής της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, έτσι και η Μέρκελ ζήτησε να υπάρξει αλλαγή στην διατύπωση του τελικού κειμένου της διακήρυξης , υποστηρίζει το γερμανικό δίκτυο διευκρινίζοντας ότι: Στο κείμενο γινόταν αναφορά στο κλείσιμο των συνόρων των δυτικών Βαλκανίων όμως , όπως υποστηρίζει το γερμανικό δίκτυο, ο βαλκανικός δρόμος δεν μπορεί να παραμείνει κλειστός, φέρεται να είπε η Μέρκελ προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής , όπως αναφέρει το γερμανικό δίκτυο "NTV" επικαλούμενο διπλωματικές πηγές.
