Η απελευθέρωση του ωραρίου δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Ούτε περισσότερο τζίρο, ούτε περισσότερες θέσεις εργασίες. Από την άλλη πλευρά το διαδικτυακό εμπόριο δημιουργεί νέα δεδομένα που χρειάζονται νέες απαντήσεις.
Οι φούρνοι απαγορεύονταν να ανοίξουν την Κυριακή για να πουλήσουν φρέσκα ψωμάκια και τα σούπερ μάρκετ έκλειναν ακριβώς στις 6:30 μμ. Αυτά ανήκουν πια στο παρελθόν. Πριν από 20 χρόνια ο νόμος που ρύθμιζε τα ωράρια εργασίας των καταστημάτων ήταν πολύ αυστηρός. Η αλλαγή ήρθε σαν σήμερα το 1996. Με την τροποποίηση της νομοθεσίας τα καταστήματα μπορούσαν να μένουν ανοιχτά τις καθημερινές μέχρι τις 8 το βράδυ και το Σάββατο μέχρι τις 4 το μεσημέρι. Σήμερα, ακόμη και φρέσκα ψωμάκια μπορεί κανείς πλέον να αγοράσει τις Κυριακές. Τότε έπρεπε να πάει σε πρατήριο βενζίνης.
Αγώνες και το αυτονόητο
Αυτό που ακούγεται σήμερα τόσο αυτονόητο, είχε προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις. 50.000 πωλητές διαδήλωσαν στη Βόννη εναντίον του νόμου που προωθούσε κυρίως ο τότε υπουργός Οικονομίας Γκίντερ Ρέξροντ. Επιστήμονες έκαναν λόγο για «ξεπούλημα του ωραρίου εργασίας» και προειδοποιούσαν για «απόρριψη από την κοινωνία». Ακόμη και οι πελάτες αποδέχθηκαν στην αρχή με δισταγμό τη νέα ρύθμιση. Παρόλα αυτά η απελευθέρωση του ωραρίου είχε πάρει το δρόμο της και δεν μπορούσε να σταματήσει. Το 2003 παρατάθηκε το ωράριο του Σαββάτου μέχρι τις 8 το βράδυ. Με τη μεταρρύθμιση του ομοσπονδιακού συστήματος μετατέθηκε η νομοθετική αρμοδιότητα στο συγκεκριμένο τομέα από την ομοσπονδία στα κρατίδια κι αυτό έδωσε νέα ώθηση στην απελευθέρωση του ωραρίου.
Σήμερα στα περισσότερα κρατίδια τα καταστήματα μπορούν να είναι ανοικτά 24 ώρες. Αλλά υπάρχουν και περιορισμοί, για παράδειγμα στη Βαυαρία τα μαγαζιά κλείνουν απαρεγκλίτως στις 8 το βράδυ. Στους πεζοδρόμους των μεγαλουπόλεων το παρατεταμένο ωράριο εφαρμόζεται κυρίως από πολυκαταστήματα και σούπερ μάρκετ. Συχνά κλείνουν και πέραν των 8, στις 9 ή ακόμη και στις 10 η ώρα το βράδυ. Λειτουργία όλο το 24ωρο είναι η εξαίρεση.
Αγώνας δρόμου με το εμπόριο μέσω διαδικτύου
Παρά τις μεταρρυθμίσεις, ο απολογισμός που κάνει σήμερα η Εμπορική Ένωση Γερμανίας HDE στο θέμα του ωραρίου πέρασε από την ευφορία στον ρεαλισμό. «Η αύξηση του τζίρου που περιμέναμε δεν ήρθε» ομολογεί ο Στέφαν Γκεντ, «αλλά βέβαια οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν τα ψώνια τους χωρίς στρες». Αμφιλεγόμενο παραμένει και το εάν το μεγαλύτερο ωράριο έχει συμβάλει στην αύξηση των θέσεων εργασίας. Ναι, υποστηρίζει η HDE, όχι το συνδικάτο Verdi. «Η μεγάλη υπόσχεση για περισσότερη απασχόληση δεν επαληθεύτηκε» υποστηρίζει η εκπρόσωπος του Verdi Έυα Φέλπελ.
Η αύξηση του διαδικτυακού εμπορίου που δεν έχει χρονικό προσδιορισμό πυροδότησε νέα διαμάχη για το ωράριο. Ο διευθυντής του HDE Στέφαν Γκεντ υποστηρίζει με έμφαση ότι οι καταστηματάρχες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κρατούν ανοιχτά τα μαγαζιά τους ολόκληρο το 24ωρο. «Πρέπει να μπορούν να το αποφασίζουν μόνοι τους όπως και το διαδικτυακό εμπόριο». Την ίδια άποψη υποστηρίζει και ο εμπειρογνώμων σε θέματα μάρκετινγκ Μάρτιν Φάσναχτ από την Οικονομική Σχολή WHU. «Με την νικηφόρα προέλαση του εμπορίου μέσω διαδικτύου έγινε ακόμη πιο επιτακτική η ευελιξία στα ωράρια». Η εκπρόσωπος του Verdi έχει άλλη άποψη. «Δεν πιστεύουμε ότι η ακόμη μεγαλύτερη παράταση του ωραρίου αποτελεί τη σωστή απάντηση στο ίντερνετ. Αυτόν τον αγώνα δρόμου δεν μπορούν να κερδίσουν τα καταστήματα».
