Ως ημέρα μνήμης και εθνικής αξιοπρέπειας έχει χαραχτεί στην ιστορία η 28η Οκτωβρίου. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν σθεναρά στις αξιώσεις της ιταλικής κυβέρνησης, με τον Ιωάννη Μεταξά να απαντά αρνητικά στο τελεσίγραφο του Ιταλού πρωθυπουργού.
της Αρτεμις Μάντη
Με το «ΟΧΙ» ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος και η Ελλάδα μπήκε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάθε χρόνο ο απανταχού ελληνισμός γιορτάζει με μεγαλοπρέπεια την 28η Οκτωβρίου, ημέρα εισόδου του ελληνικού έθνους στον ένοπλο αγώνα. Αξιοσημείωτο είναι πως και αυτή η Εθνική Επέτειος συμπίπτει με εορτασμό της Παναγίας.
Το χρονικό
Στις 3 περίπου τα ξημερώματα της 28 Οκτωβρίου του 1940 o Μουσολίνι απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, μέσω του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι. Το τελεσίγραφο δόθηκε μάλιστα ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά στην οικία του στην Κηφισιά. Η ιταλική κυβέρνηση ζητούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο για να καταλάβει αργότερα ορισμένα στρατηγικά σημεία της Ελλάδος, (λιμάνια, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.
Όταν ο δικτάτορας Μεταξάς διάβασε τις αξιώσεις της ιταλικής κυβέρνησης απάντησε στον Ιταλό Πρέσβη στην επίσημη διπλωματική γλώσσα, τα γαλλικά, πως αυτό σημαίνει πόλεμο («Alors, c'est la guerre»). Στη στιχομυθία που ακολούθησε ο Μεταξάς αρνήθηκε κάθε εναλλακτική εκφράζοντας το ελληνικό λαϊκό αίσθημα. Οι εφημερίδες της εποχής άρχισαν να χρησιμοποιούν αυτούσια τη λέξη «ΟΧΙ», που καθιερώθηκε αυτόματα για την ονομασία του ηρωικού έπους του ’40.
Το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν εκφωνήθηκε από τον Κώστα Σταυρόπουλο. Ακόμα και σήμερα προκαλεί ρίγη συγκίνησης σε κάθε Έλληνα η ακρόασή του.
Οι σειρήνες ήχησαν στις 6 τα ξημερώματα, με τους Έλληνες να ξεχύνονται στους δρόμους, κρατώντας ψηλά τη γαλανόλευκη. Το πρώτο ανακοινωθέν του Γενικού Στρατηγείου ακουγόταν συνεχώς στα ραδιόφωνα.
Η ιταλική επίθεση ξεκίνησε με την εισβολή ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων στη Πίνδο και την Ήπειρο. Ενδεικτικό της διαφοράς δυνάμεων ανάμεσα στου στρατούς είναι οι 135.000 Ιταλοί άνδρες συγκριτικά με τους μόλις 35.000 Έλληνες.
Η πρώτη απώλεια της Ελλάδας ήταν ο 27χρονος πεζικάριος Βασίλειος Τσιαβαλιάρης που βρισκόταν σε φυλάκιο της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Στις 9:30 το πρωί άρχισαν να πραγματοποιούνται και οι πρώτοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί στον Πειραιά και το Τατόι, χωρίς θύματα. Ταυτόχρονα υπήρξαν βομβαρδισμοί στην Πάτρα, τη Διώρυγα της Κορίνθου και τη ναυτική βάση της Πρέβεζας.
Εορτασμοί
Πρώτη φορά η επέτειος του «ΟΧΙ» γιορτάστηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών! Οι πρώτοι όμως επίσημοι εορτασμοί, πραγματοποιήθηκαν το 1944 παρελαύνοντας μπροστά από τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου.
Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη με κάθε λαμπρότητα, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων επισήμων, καθώς συμπίπτει με τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και τη μνήμη του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου.
Στις συνοικίες της Αθήνας και σε άλλες πόλεις γίνονται μαθητικές παρελάσεις, σχολικές εορτές και καταθέσεις στεφάνων. Ως είθισται οι δρόμοι στολίζονται με τη γαλανόλευκη που κρέμεται από μπαλκόνια ή δημόσια κτήρια.
Γιορτή Αγίας Σκέπης
Η Εκκλησία της Ελλάδος αποφάσισε το 1952, η γιορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου να μεταφερθεί στις 28 Οκτωβρίου, καθώς η Παναγία βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό στον πόλεμο της Αλβανίας.
H μεγάλη επιτυχία των Ελλήνων σίγουρα δεν οφείλεται μόνο στον ανθρώπινο αγώνα. Η Παναγία και η θεϊκή χάρη ήταν αρωγοί της ανθρώπινης προσπάθειας. Δικαίως λοιπόν, μαζί με τους πεσόντες ακούστηκαν δοξαστικά οι καμπάνες για την Παναγία, την Ελευθερώτρια των σκλαβωμένων. Εξάλλου, η Παναγία εμψύχωνε και σκέπαζε τους αγωνιστές στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου και της Αλβανίας.
