Η εργασία από το σπίτι λόγω της πανδημίας Covid-19 προκάλεσε αυξήσεις στις τιμές μεγαλύτερων σε τετραγωνικά κατοικιών στα προάστια των πόλεων, αλλά και ανισότητες μεταξύ των εργαζομένων που μπορούσαν να εφαρμόσουν το καθεστώς απομακρυσμένης εργασίας και αυτών που δεν είχαν τέτοια δυνατότητα.
Στα συμπεράσματα αυτά καταλήγει μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τις επιπτώσεις της εργασίας από το σπίτι στη ζήτηση στέγασης και στις ανισότητες.
Ως μοντέλο για την επεξεργασία των δεδομένων από τη συντάκτρια της έκθεσης, την μεταδιδακτορική συνεργάτιδα (Postdoctoral Fellow) του Stanford Institute for Economic Policy Research, την Morgane Richard, χρησιμοποιήθηκε η πόλη του Λονδίνου. Οι συνθήκες στη βρετανική πρωτεύουσα είναι αρκετά διαφορετικές σε άλλες πόλεις της Ευρώπης όπως είναι για παράδειγμα η Αθήνα ή άλλες πόλεις, αλλά παρέχει μια πρώτη βασική βασική τουλάχιστον ένδειξη των επιπτώσεων στους εργαζομένους και το πορτοφόλι τους από την πρακτική της εργασίας από απόσταση.
Όπως διαπιστώθηκε στην έρευνα, καταγράφηκε «μια σαφής θετική σχέση μεταξύ της αύξησης των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων από το 2019 έως το 2022, αφενός, και της απόστασης από το κέντρο της πόλης, αφετέρου. Για παράδειγμα, η μέση τιμή των ακινήτων που βρίσκονται στο κέντρο του Λονδίνου μειώθηκε κατά 1%, ενώ οι τιμές για τα ακίνητα που βρίσκονται στην περιφέρεια αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 13%».
Επίσης με περίοδο αναφοράς είναι το Φεβρουάριος του 2020, ακριβώς πριν από την έναρξη της πανδημία, η έρευνα έδειξε ότι τα μεγαλύτερα ακίνητα είχαν ανατιμηθεί ταχύτερα μετά την άνοδο της τηλεργασίας. «Για παράδειγμα, μεταξύ Φεβρουαρίου 2020 και Ιουνίου 2022, η μέση τιμή των μεγάλων κατοικιών -5 δωματίων και άνω- αυξήθηκε κατά 20%, ενώ των μικρών (στούντιο ή ενός δωματίου) μειώθηκε κατά 1%», σημειώνεται.
Η μελέτη, με την οποία η συντάκτρια ήταν φιναλίστ στο διαγωνισμό της ΕΚΤ για το νέο οικονομολόγο της χρονιάς το 2024, συνυπολογίζει επίσης το μεμονωμένο αντίκτυπο του μεγέθους της ιδιοκτησίας και της γειτνίασης με το κέντρο της πόλης στις τιμές και τα ενοίκια των κατοικιών. Στο μοντέλο περιλαμβάνονται και στοιχεία όπως ο τύπος του ακινήτου και η ενεργειακή του απόδοση, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την αξία του.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα ποσά (premium) για τέτοια ακίνητα έχουν αυξηθεί από τον Φεβρουάριο του 2020. Στην αγορά ιδιοκατοίκησης, για παράδειγμα, το premium έχει αυξηθεί κατά 5%. Η αναβάθμιση από μια κατοικία 86 τετραγωνικών που αποτελεί το στατιστικό μέσο όρο σε μια μεγαλύτερη κατοικία λίγο πάνω από 100 τετραγωνικά είχε υψηλότερη τιμή (premium) 79.000 στερλινών (94.000 ευρώ με τη σημερινή ισοτιμία) πριν από τον Φεβρουάριο του 2020 και 83.000 στερλινών (100.000 ευρώ) μετά από την περίοδο αυτή.
Επιπλέον, η επονομαζόμενη ποινή (penalty) για την απομάκρυνση από το κέντρο της πόλης έχει μειωθεί κατά 6% στο Λονδίνο που είναι μοντέλο αναφοράς στη συγκεκριμένη έρευνα.
Οι ανισότητες μεταξύ των εργαζομένων
Αυτή η αλλαγή στις προτιμήσεις στέγασης αναφέρεται επίσης από την Morgane Richard ότι έχει άμεσες συνέπειες για τους εργαζόμενους σε επαγγέλματα που δεν επιτρέπουν την εξ αποστάσεως εργασία. Στο μοντέλο της έρευνας οι τελευταίοι αυτοί εργαζόμενοι, μένουν εκτός ιδιοκτησίας σπιτιού και ωθούνται στην ενοικίαση λόγω της αύξησης των τιμών στα προάστια. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησής τους στη βρετανική πρωτεύουσα μειώθηκε κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες, με την πτώση να επικεντρώνεται στα προάστια. Η εξ αποστάσεως εργασία επιδεινώνει την ανισότητα μεταξύ των επαγγελμάτων σε διάφορους τομείς, όπως το εισόδημα, η κατανάλωση, η στέγαση και η ρευστότητα, αναφέρεται.
Η συντάκτρια της έκθεσης προτείνει μέτρα που θα μπορούσαν να μετριάσουν τον αντίκτυπο αυτών των εξελίξεων στην αγορά κατοικίας και τις επιπτώσεις του στην ανισότητα. Μια πολιτική που θα διευκόλυνε τις μετατροπές γραφείων σε διαμερίσματα στο κέντρο της πόλης θα αύξανε την προσφορά, σημειώνεται. Όπως αναφέρει η ίδια, «στο μοντέλο μου μια τέτοια πολιτική οδήγησε σε μείωση των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων στο κέντρο της πόλης, ενώ περιόρισε σημαντικά τις αυξήσεις των τιμών στα προάστια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της απώλειας ευημερίας για όσους δεν μπορούν να εργαστούν από το σπίτι».
