Η 7μελής σύνθεση του Δ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις υπ’ αριθμ. 445-447/2017 αποφάσεις της, έκρινε ότι η Τουρκία θεωρείται ασφαλής χώρα, καθώς έχει κυρώσει την Σύμβαση της Γενεύης και μπορεί να γίνει επαναπροώθηση προσφύγων. Λόγω σπουδαιότητας ωστόσο, το όλο θέμα παραπέμφθηκε προς οριστική κρίση στην Ολομέλεια του ΣτΕ.
Οι αποφάσεις που δημοσιεύθηκαν αφορούσαν στο σωματείο «Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες» και δύο Σύριους. Από το ΣτΕ, οι δύο αλλοδαποί, συνεπικουρούμενοι από το σωματείο, ζητούν μεταξύ άλλων να μην επιστρέψουν στην γείτονα χώρα και να ακυρωθούν οι αποφάσεις της Επιτροπής Ασύλου με τις οποίες είχαν απορριφθεί ως απαράδεκτα τα αιτήματά τους, να τους αναγνωριστεί η ιδιότητα του πρόσφυγα και να τους παρασχεθεί άσυλο στην Ελλάδα.
Τα αίτημά τους απορρίφθηκε, με το σκεπτικό ότι η Τουρκία από την οποία εισήλθαν στην Ελλάδα οι δύο Σύριοι είναι ασφαλής χώρα, καθώς έχει κυρώσει τη Σύμβαση της Γενεύης με γεωγραφική επιφύλαξη, δηλαδή την εφαρμόζει μόνο για πρόσωπα προερχόμενα από την Ευρώπη. Επίσης, αναφέρεται ότι οι δύο Σύριοι οι οποίοι μπήκαν στην Ελλάδα μέσω Τουρκίας, έχουν σύνδεσμο στη γείτονα χώρα και βρίσκεται εκεί η οικογένεια τους και συγγενείς τους (θείος, κ.λ.π.), ενώ σύμφωνα με την Επιτροπή, η Τουρκία δεσμεύτηκε για θέματα επανεισδοχής από 18.3.2016 σε κοινή δήλωσή της με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το ΣτΕ (με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Δημοσθένη Πετρούλια και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Ηλία Μάζο) αναφέρει ότι ο σχετικός νόμος 4375/2016 προβλέπει ότι οι ελληνικές αρχές απορρίπτουν αίτηση διεθνούς προστασίας ως απαράδεκτή, εάν κρίνουν ότι μια χώρα συνιστά ασφαλή τρίτη χώρα για τον αιτούντα άσυλο.
Ακόμη, αναφέρεται ότι για να είναι ασφαλής μια χώρα, δεν απαιτείται να έχει επικυρώσει τη Σύμβαση της Γενεύης (και μάλιστα χωρίς γεωγραφικό περιορισμό) αλλά «αρκεί η χορηγούμενη στη χώρα αυτή προστασία του πρόσφυγα, να είναι ισοδύναμη προς την προστασία που αναγνωρίζεται από τη Σύμβαση της Γενεύης».
Εξάλλου, όπως σημειώνεται στην απόφαση, αυτό το συμπέρασμα συνάγεται, τόσο από την ελληνική όσο και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι οποίες «δεν προβλέπουν ότι για να θεωρηθεί μια τρίτη χώρα ως ασφαλής πρέπει να έχει επικυρώσει της Σύμβαση της Γενεύης».
Ακόμη, αναφέρεται ότι ο νόμος 4375/2016 προέβλεψε ως κριτήριο για να θεωρηθεί μια χώρα ως ασφαλής, «ο αιτών άσυλο να έχει σύνδεσμο με την εν λόγω χώρα, βάσει του οποίου θα ήταν εύλογο να μεταβεί σε αυτή».
Τέλος, το ΣτΕ απέρριψε ως αβάσιμους τους ισχυρισμούς ότι οι επίμαχες ανεξάρτητες επιτροπές προσφύγων είναι αντισυνταγματικές επειδή το Σύνταγμα δεν επιτρέπει τη συμμετοχή εν ενεργεία δικαστών σε ανάλογες επιτροπές, και διότι η επιλογή των δικαστών (Διοικητικοί Εφέτες) έγινε από το γενικό Επίτροπο Επικρατείας των Διοικητικών Δικαστηρίων και όχι από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο ή μετά από κλήρωση – ισχυρισμούς που προβάλλουν οι προσφεύγοντες.
Στην απόφαση επισημαίνεται επίσης, ότι δεν προσκρούει στις συνταγματικές επιταγές η επιλογή ως μελών των Επιτροπών Προσφύγων, τόσο των δικαστικών λειτουργών, όσο και του προσωπικού της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης Ασύλου (ΕΕΥΑ).
