Σειρά διπλωματικών επαφών είχε τα προηγούμενα 24ωρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε Παρίσι και Ιερουσαλήμ στην κατεύθυνση επαναβεβαίωσης των δεσμών της Αθήνας με ισχυρούς παίκτες στην Ανατολική Μεσόγειο, ενόψει δύο εξελίξεων που αναμένεται στις επόμενες εβδομάδες να δημιουργήσουν νέα δεδομένα: η ελληνική πλευρά αναμένεται να δώσει εντολή για συνέχιση των ερευνών εκτός των εθνικών χωρικών υδάτων για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector – GSI) και να καταθέσει τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.
Κατά τις διπλωματικές επαφές του Μητσοτάκη στην Ιερουσαλήμ διαπιστώθηκε συναντίληψη για τον ρόλο της Τουρκίας
Την ώρα που τα δύο θέματα θα δοκιμάσουν τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, στους σχεδιασμούς και στις επιδιώξεις της Ελλάδας παίζουν ρόλο τόσο η Γαλλία (ενδεικτική η αποστροφή του Μητσοτάκη από το Ελιζέ ότι η Γαλλία «είναι παρούσα στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο») όσο και το Ισραήλ, το οποίο αντιμετωπίζεται ως σύμμαχος-κλειδί με το βλέμμα της Αθήνας, όχι μόνο στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου, στην Αγκυρα, αλλά και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στην Ουάσιγκτον.
Εξάλλου στις επαφές του Μητσοτάκη στην Ιερουσαλήμ, ιδίως στη μία ώρα των συζητήσεων με τον ομόλογό του Μπενιαμίν Νετανιάχου, διαπιστώθηκε κατά πληροφορίες συναντίληψη για τον ρόλο της Τουρκίας.
Συμπαραγωγή
Ο Μητσοτάκης συνάντησε τον Νετανιάχου και τον πρόεδρο της χώρας Ισαάκ Χέρτζογκ με ατζέντα περιφερειακών εξελίξεων (Ανατολική Μεσόγειος, Συρία, Λίβανος, Ερυθρά Θάλασσα), ενεργειακών, αλλά και άμυνας. Η αμυντική συνεργασία κλείδωσε στην κατεύθυνση αναζήτησης και αξιοποίησης ευκαιριών «σύμπραξης και συμπαραγωγής, με έμφαση στην τεχνολογική καινοτομία, την έρευνα και την απόκτηση στρατηγικών δυνατοτήτων».
Προηγήθηκαν συναντήσεις διάρκειας άνω της μιας ώρας του Μητσοτάκη με στελέχη του υπουργείου Αμυνας του Ισραήλ (SIBAT) και με ανώτατα στελέχη της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας. Κυβερνητικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι εξετάζονται οι προοπτικές «συμπαραγωγής με το ελληνικό αμυντικό οικοσύστημα» και ότι υπάρχει βούληση για εμβάθυνση της συνεργασίας σε αμυντικά πρότζεκτ – για παράδειγμα, η Ελλάδα θέλει να είναι επιχειρησιακός ως το 2027 ο αντι-drone θόλος, όπως του Ισραήλ.
Το καλώδιο GSI
Ως προς τα ενεργειακά, συζητήθηκε ο ρόλος του καλωδίου GSI. Ο Μητσοτάκης υπογράμμισε συνολικά τη σημασία της συνδεσιμότητας και «των ενεργειακών έργων κοινού ενδιαφέροντος για τη σταθερότητα στην περιοχή». Η Αθήνα έχει ξεκαθαρίσει ότι η έρευνα και η πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης «θα γίνει σύμφωνα με τις ανάγκες του έργου και τον προγραμματισμό της εταιρείας», ενώ το Ισραήλ, που έχει άμεσο ενδιαφέρον για την ολοκλήρωση του έργου αλλά και προνομιακό δίαυλο με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση Τραμπ, έχει συνυπογράψει από τον περασμένο Δεκέμβριο συμφωνία για την ενίσχυση της στρατηγικής ενεργειακής συνεργασίας και της συνδεσιμότητας Ελλάδας – Ισραήλ.
Και ενώ άμεσο ζητούμενο είναι επίσης η αναθέρμανση του σχήματος συνεργασίας 3+1 μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και ΗΠΑ, στο φόντο υπάρχει η πρόσφατη εκδήλωση ενδιαφέροντος του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού Chevron για έρευνα σε δύο ακόμα ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα. Μπορεί ο Μητσοτάκης να μη σχολίασε δημοσίως για τους στόχους ή το περιεχόμενο των συζητήσεων στην Ιερουσαλήμ, ωστόσο έκανε στην κυριακάτικη ανασκόπηση έργου εκτενή αναφορά στο επίσημο ενδιαφέρον της Chevron για είσοδο σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, μετά την ήδη ανακοινωθείσα συμμετοχή της σε έρευνες υδρογονανθράκων δυτικά της Πελοποννήσου.
Η Αθήνα δίνει στις εξελίξεις τη διάσταση της προάσπισης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, πέραν της ενεργειακής και της επενδυτικής. Εξού και ο Μητσοτάκης μιλάει για αναγνώριση «στην πράξη» της ελληνικής ΑΟΖ, κρατώντας στα θετικά και την επιλογή της Λιβύης να οριοθετήσει θαλάσσια οικόπεδα προς έρευνα νοτίως της μέσης γραμμής, αποδεχόμενη προς το παρόν την ελληνική προσέγγιση. «Ξεκάθαρη απόδειξη ότι η Ελλάδα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα (…) Απόδειξη ότι αναγνωρίζεται ως ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο» έγραψε ο πρωθυπουργός για τη Chevron, σημειώνοντας ότι νοτιοδυτικά της Κρήτης και της Πελοποννήσου δραστηριοποιείται ήδη η ExxonMobil, με ενδεχόμενες πρώτες έρευνες στο 2025.
Νέα κατάπαυση
Στον απόηχο της τετραμερούς στο Παρίσι (Ελλάδα – Γαλλία – Κύπρος – Λίβανος, με συμμετοχή μέσω τηλεδιάσκεψης και του μεταβατικού προέδρου της Συρίας) ο Μητσοτάκης ενημέρωσε τον Νετανιάχου για τις συζητήσεις στο Ελιζέ, επέμεινε στην τήρηση της εκεχειρίας στον Νότιο Λίβανο και υπογράμμισε την ανάγκη της απελευθέρωσης των ομήρων στη Γάζα αλλά και της παύσης των ισραηλινών επιχειρήσεων.
«Επιτρέψτε μου να προσθέσω τη φωνή μου σε εκείνους που ζητούν την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων. Αλλά επιτρέψτε μου, επίσης, να προσθέσω τη φωνή μου σε εκείνους που εκφράζουν την ειλικρινή ελπίδα ότι το συντομότερο δυνατό θα υπάρξει νέα κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και ότι, επιτέλους, η απελευθέρωση των ομήρων θα συνοδεύεται από ένα πλαίσιο που θα επιτρέψει σε όλους μας να σκεφτούμε την επόμενη ημέρα» είπε ο Μητσοτάκης.
Στη συζήτηση με τον Χέρτζογκ, προανήγγειλε πρόγραμμα υποτροφιών προς τιμήν του Ιωνά Καρούση (του νεκρού στην τρομοκρατική επίθεση στη Γιάφα του Τελ Αβίβ) «για να φέρουμε πιο κοντά νέους φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν είτε στο Ισραήλ είτε στην Ελλάδα».
