Μεγάλες ανατροπές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με μείωση της διδακτέας ύλης, αλλαγές στις εξετάσεις, ενίσχυση του ρόλου των εκπαιδευτικών κ.λπ. προτείνει μεταξύ άλλων το πόρισμα της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, η οποία κωδικοποίηση μια δέσμη 86 προτάσεων που προέκυψαν μετά τον Εθνικό Διάλογο για την Παιδεία με όλους τους συναρμόδιους φορείς.
Όπως αναφέρει το κείμενο, «οι εξαντλητικοί ρυθμοί διδασκαλίας και μάθησης που επιβάλλονται σήμερα για την κάλυψη της υπερφορτωμένης ύλης των σχολικών εγχειριδίων δεν επιτρέπουν τη σε βάθος προσέγγιση της σχολικής γνώσης [...] Σημαντικές είναι τέλος οι επιπτώσεις της υπερφορτωμένης ύλης των σχολικών εγχειριδίων στην ενίσχυση της παραπαιδείας».
Εκτός από τη μείωση της ύλης η Επιτροπή, υπό την προεδρία του πανεπιστημιακού Κ. Γαβρόγλου, προτείνει, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση του ρόλου των συλλόγων διδασκόντων στη διοίκηση των σχολικών μονάδων, την καθιέρωση της πιστοποίησης της γλωσσομάθειας στο σχολείο, την πρόβλεψη ειδικών χώρων στα σχολεία για μαθήματα τέχνης.
Σημειώνεται ότι στο ογκώδες κείμενο των 100 σελίδων, αναλύονται τα προβλήματα που υπάρχουν, προτείνονται συγκεκριμένες λύσεις και παρουσιάζεται ένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους σε βραχυπρόθεσμες (Ιούνιος 2016- Νοέμβριος 2016), μεσοπρόθεσμες (Δεκέμβριος 2016 – Μάιος 2018) και μακροπρόθεσμες (Ιούνιος 2018 -Μάιος 2022).
Το χρονοδιάγραμμα:
Αμεσες αλλαγές
-Ενίσχυση της παιδαγωγικής αυτονομίας των σχολικών μονάδων.
-Ενίσχυση του ρόλου των Συλλόγων Διδασκόντων ή και των Σχολικών Συμβουλίων στη διοίκηση των σχολικών μονάδων.
-Επαναπροσδιορισμός πλαισίου – νομοθεσία για την αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας.
-Μείωση/αναδιαμόρφωση της ύλης των υπαρχόντων σχολικών εγχειριδίων.
-Ενθάρρυνση της αυτενέργειας από εκπαιδευτικούς και μαθητές.
-Υιοθέτηση ΠΕΑΠ Α΄- Β΄ Δημοτικού.
-Υιοθέτηση και αξιοποίηση του ΕΠΣ – ΞΓ για τη βασική εκπαίδευση.
-Διαμόρφωση πρότασης για τις γλώσσες, τις ώρες διδασκαλίας, την αλληλουχία των γλωσσών και την οργάνωση του σχολικού Προγράμματος.
-Καθιέρωση της πιστοποίησης της γλωσσομάθειας στο σχολείο – ΚΠΓ.
-Εισαγωγή της διδασκαλίας αξιοποίησης των τεχνών στα Παιδαγωγικά Τμήματα.
-Πρόβλεψη για τη διαμόρφωση μέσα στο σχολείο χώρου ειδικά διαμορφωμένου για τα μαθήματα τέχνης.
-Εισαγωγή στο σχολικό πρόγραμμα και άλλων τεχνών, όπως θέατρο/οπτικοακουστική παιδεία, χορός, δημιουργική ανάγνωση, γραφή.
-Ανάπτυξη «στρατηγικού εθνικού πλαισίου δράσης» για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την προσεχή εικοσαετία.
-Πλήρης αναβάθμιση σε όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης της συμβουλευτικής και του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού (ανάπτυξη Μητρώου ειδικών επιμορφωμένων συμβούλων – εκπαιδευτικών και διαμόρφωση δομών και συνεργειών).
-Εφαρμογή του ενιαίου Προγράμματος Σπουδών Πληροφορικής από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού μέχρι και την τελευταία τάξη του Λυκείου.
-Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη δημιουργική χρήση των νέων τεχνολογιών.
Πιστοποίηση βασικών γνώσεων πληροφορικής στο σχολείο (Κρατικό Πιστοποιητικό βασικής Πληροφορικής).
-Διαμόρφωση προτάσεων και σχεδιασμός για την αναβάθμιση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης των αθλητικών δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με βασικές αρχές διατροφής.
-Δημιουργία δικτύου βιβλιοθηκών και σύνδεσή του με όλα τα σχολεία της Ελλάδας, ώστε να ενισχυθεί το περιβάλλον της ψηφιακής μάθησης.
-Δημιουργία ομάδας εργασίας που θα ασχολείται με την ενίσχυση και τη λειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών.
-Επέκταση του θεσμού των βιβλιοθηκών και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
-Άμεση διερεύνηση της δυνατότητας υλοποίησης σχετικών δράσεων σε συνεργασία με το ΙΝ.ΕΠ. του Ε.Κ.Δ.Δ.Α.
-Συνεργασία με αρμόδια Διαχειριστική Αρχή για τη διερεύνηση δυνατότητας ένταξης σχετικών δράσεων στο Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020.
-Γενίκευση του ολοήμερου σχολείου.
-Αναδιαμόρφωση της ύλης σε σχέση με τα Προγράμματα Σπουδών.
Αλλαγές από το 2016
-Ενίσχυση της διοικητικής αυτονομίας των σχολικών μονάδων.
-Ενημέρωση – επιμόρφωση εκπαιδευτών.
-Υλοποίηση διαδικασιών αξιολόγησης της σχολικής μονάδας.
-Αξιολόγηση της υλοποίησης της πρώτης φάσης.
-Ανανέωση – ριζική αναμόρφωση σχολικών εγχειριδίων.
-Επιμόρφωση εκπαιδευτικών με βιωματικές μεθόδους.
-Εκπόνηση ΕΠΣ – ΞΓ για το Λύκειο – εκπόνηση σχολικών εγχειριδίων για τα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά.
-Υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα από σύνολο δράσεων.
-Δημιουργία πιλοτικού προγράμματος σε σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις οποίες τα Καλλιτεχνικά Μαθήματα θα διδάσκονται περισσότερες ώρες από τις προβλεπόμενες και επιπλέον θα ενταχθούν στο σχολικό πρόγραμμα και άλλες Τέχνες, όπως θέατρο / πολυμέσα, οπτικοακουστική έκφραση, χορό, δημιουργική ανάγνωση/γραφή.
-Ενίσχυση δομής στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων που θα υποστηρίζει την καλλιτεχνική παιδεία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
-Ίδρυση καλλιτεχνικών σχολείων και σε περιοχές μη προνομιούχες.
-Υψηλής ποιότητας δικτυακή υποδομή στα σχολεία.
-Εφαρμογή της πλήρους αναβάθμισης σε όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης των αθλητικών δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με βασικές αρχές διατροφής.
-Αναβάθμιση των υπαρχόντων βιβλιοθηκών και άνοιγμα στην τοπική κοινωνία.
-Θεσμοθέτηση φοίτησης σε προγράμματα που χορηγούν Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας στους υποψήφιους Εκπαιδευτικούς.
-Η μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών αποτελεί προτεραιότητα και διαρκή ανάγκη, η οποία πρέπει να ενταχθεί σε ένα «εθνικό σύστημα διαρκούς επιμόρφωσης».
-Πρόταση χρηματοδότησης για επιμόρφωση από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους με προτεραιότητα στα τρέχοντα προγράμματα ΕΣΠΑ.
-Σχεδιασμός της Επιμόρφωση των στελεχών της εκπαίδευσης (υφισταμένων και δυνητικών) σε θέματα διοίκησης.
-Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στα νέα Προγράμματα Σπουδών και τις νέες διδακτικές προσεγγίσεις.
-Ενίσχυση των εκπαιδευτικών των Λυκείων με επιμόρφωση.
-Διαμόρφωση νέου συστήματος εισαγωγής, αρχικά με χρήση των συμπερασμάτων του εθνικού και κοινωνικού διαλόγου.
-Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση στοχευμένων και άρτιων προγραμμάτων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών των ΕΠΑ.Λ.
-Η στήριξη του θεσμού της Μαθητείας, μέσα από Προγραμματικές Συμφωνίες του ΥΠΠΕΘ και των συναρμόδιων υπηρεσιών με φορείς (επιστημονικές και επαγγελματικές ενώσεις και επιμελητήρια), που θα αναλάβουν με υπευθυνότητα να προσφέρουν θέσεις Μαθητείας σε αποφοίτους των ΕΠΑ.Λ.
-H επικοινωνιακή ανάδειξη του εκπαιδευτικού έργου που επιτελείται στα ΕΠΑ.Λ., μέσω συστηματοποίησης και οργάνωσης διαδικασιών ενημέρωσης των μαθητών της Γ΄ Γυμνασίου καθώς και δημιουργίας σχετικού αποθετηρίου καλών πρακτικών.
-Διαμόρφωση Πρότασης για Πειραματικά Επαγγελματικά Λύκεια.
-Διαμόρφωση Πρότασης για Πειραματικά Σχολεία σε αποκεντρωμένες και λιγότερο προνομιούχες περιοχές.
-Πιλοτική λειτουργία των νέων πειραματικών σχολείων.
-Επαναφορά της προετοιμασίας των εκπαιδευτικών για το τουρκόφωνο πρόγραμμα των μειονοτικών σχολείων στο ΑΠΘ με τη δημιουργία Τομέα Μειονοτικής Εκπαίδευσης στο ΠΤΔΕ του ΑΠΘ.
-Διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας δημόσιου πειραματικού δίγλωσσου δημοτικού και γυμνασίου, που θα ακολουθεί τις σύγχρονες αρχές της δίγλωσσης εκπαίδευσης και θα εισάγει στοιχεία διαπολιτισμικής προσέγγισης, καθώς θα απευθύνεται τόσο σε παιδιά της μειονότητας όσο και της πλειονότητας.
-Επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών καθώς και των στελεχών εκπαίδευσης σε ζητήματα αναπηρίας, ενταξιακής εκπαίδευσης και συνεργατικών πρακτικών στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής προσέγγισης, καθώς και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και όλων των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία σε θέματα αποδοχής της διαφορετικότητας με την υλοποίηση κατάλληλων ενημερωτικών, επιμορφωτικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
-Επιλογή Σχολικών Συμβούλων με προσόντα και γνώσεις σε θέματα ΕΑΕ. Επιλογή εκπαιδευτικών Προσχολικής εκπαίδευσης και όχι Δημοτικής σε θέσεις Σχολικών Συμβούλων ΕΑΕ στο νηπιαγωγείο.
Θεσμοθέτηση κανονισμού λειτουργίας των ΣΜΕΑΕ, Τ.Ε., ΕΔΕΑΥ, ΚΕΔΔΥ, κ.ά. καθώς και των καθηκόντων των εκπαιδευτικών και των άλλων ειδικοτήτων που εργάζονται στις δομές ΕΑΕ, καθώς επίσης και των Σχολικών Συμβούλων με στόχο τον αναπροσδιορισμό των ρόλων των δύο (2) εκπαιδευτικών (ένας/μία γενικής και ένας/μία ειδικής) στην τάξη και την ανάπτυξη συνεργατικών πρακτικών.
Διεπιστημονική προσέγγιση της ενταξιακής εκπαίδευσης σε συνεργατικό πλαίσιο
Αλλαγές από το 2018
-Διοικητική αυτονομία των σχολικών μονάδων.
-Σταθερή και επαναλαμβανόμενη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
-Σταδιακή κτιριακή αναμόρφωση και εκσυγχρονισμός του σχολικού εξοπλισμού, και της σχολικής μονάδας.
-Ενίσχυση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες με την υποστήριξη των Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/ Υπευθύνων Σχολικών Δραστηριοτήτων και των ΚΠΕ ώστε να καταστεί ικανό το σχολείο να λειτουργήσει ως φορέας περιβαλλοντικής και κοινωνικής αλλαγής.
-Ανάδειξη καλών πρακτικών των σχολείων.
-Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης σε θέματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ)/Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ).
-Ενίσχυση της δικτύωσης των σχολείων σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
-Αναζήτηση οικονομικών πόρων (π.χ. μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων).
-Επικαιροποίηση της τεχνικής μελέτης της ΚτΥπ ΑΕ.
-Διαμόρφωση ενιαίας πρότασης με τη συμβολή των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για την καθιέρωση πιστοποιητικού παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας στα ΑΕΙ για τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς μετά τη λήψη του βασικού τίτλου σπουδών.
-Υλοποίηση επιμορφωτικών δράσεων βάσει σχεδιασμού.
-Σταδιακή και γενναία αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης της εκπαίδευσης, η οποία για πολλές δεκαετίες παραμένει ο «φτωχός συγγενής» του προϋπολογισμού {Πλήρης αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων της εκπαίδευσης (ανθρώπινων, υλικοτεχνικών και χρηματικών)./ Εξάλειψη κάθε πιθανού πεδίου σπατάλης./Πλήρης αξιοποίηση κάθε πιθανής πρόσθετης, πέραν της κρατικής, χρηματοδότησης, η οποία δεν θίγει τον δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης).
-Αξιόπιστη και έγκυρη ενημέρωση του Πληροφοριακού Συστήματος για τις ανάγκες σε εκπαιδευτικό δυναμικό.
-Έγκαιρη ολοκλήρωση του συνόλου των υπηρεσιακών μεταβολών (μεταθέσεις και αποσπάσεις) των μονίμων εκπαιδευτικών, βάσει των ανωτέρω.
-Έγκαιρος επανυπολογισμός και επικαιροποίηση δεδομένων του Πληροφοριακού Συστήματος σχετικά με τα οργανικά και λειτουργικά κενά και προσδιορισμός του βέλτιστου δυνατού τρόπου κάλυψης των αναγκών με αναπληρωτές (ή και μόνιμους εφόσον είναι δημοσιονομικά εφικτό) εκπαιδευτικούς βάσει των διαθεσίμων πόρων/ πιστώσεων.
-Οργάνωση και σχεδιασμός για την ενίσχυση όλων των δομών και δεικτών που θα μπορούν να παρακολουθούν την πορεία των μεταρρυθμίσεων σε όλες τις βαθμίδες και θα επισημαίνουν έγκαιρα τις δυσλειτουργίες.
-Θέσπιση νέου συστήματος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που να αποδεσμεύει το Λύκειο από τις εξετάσεις εισαγωγής.
-Επέκταση των προγραμμάτων ενισχυτικής διδασκαλίας και πρόσθετης στήριξης για μαθητές με μαθησιακά προβλήματα και χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο, καθώς και για μαθητές που δεν έχουν μητρική γλώσσα την ελληνική.
-Ενίσχυση της εμπιστοσύνης της κοινωνίας στο σχολείο και τους λειτουργούς του.
-Υλοποίηση νέου τρόπου εισαγωγής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με διαδικασίες που δεν θα εξαρτώνται αποκλειστικά από την απομνημόνευση και θα εγγυώνται ότι οι μαθητές θα σπουδάζουν τα γνωστικά αντικείμενα που τους ενδιαφέρουν.
-Η σύνδεση της Τεχνικής Εκπαίδευσης με τις μακροπρόθεσμες προοπτικές και επιλογές στρατηγικού σχεδιασμού της εθνικής οικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής.
-Η επιστημονική και διοικητική στήριξη και στελέχωση των υπηρεσιών που διαδραματίζουν μείζονα ρόλο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Διεύθυνση Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ΥΠΠΕΘ, αρμόδιες υπηρεσίες των κατά τόπους
-Περιφερειακών Διευθύνσεων και των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης).
-Επέκταση του θεσμού των Πειραματικών Σχολείων γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης σε όλη την ελληνική επικράτεια.
-Πρόσληψη δεύτερου νηπιαγωγού στο δημόσιο νηπιαγωγείο με κριτήριο την εντοπιότητα ώστε να μπορεί να υποστηρίξει εκπαιδευτικά μαθητές τουρκόφωνους, πομακόφωνους ή ομιλούντες ρομανί.
-Θεσμοθέτηση και υλοποίηση προγραμμάτων πρώιμης/έγκαιρης παρέμβασης, πριν το νηπιαγωγείο, η οποία απαιτεί συνδεσιμότητα υπηρεσιών κοντά στον πολίτη και την οικογένεια. ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΙΑ1-2 ΕΤΗ.
-Σχεδιασμός νέων κοινών Προγραμμάτων Σπουδών με δυνατότητα διαφοροποίησης, τα οποία θα βασίζονται τόσο στην εξατομικευμένη, μαθητοκεντρική εκπαίδευση, όσο και στον καθολικό σχεδιασμό για τη μάθηση.
-Στελέχωση των Τ.Ε. αλλά και όλων των δομών ΕΑΕ με μόνιμους εκπαιδευτικούς και Βελτίωση της λειτουργίας των τμημάτων ένταξης (Τ.Ε.) εντός της γενικής τάξης (και όχι σε ακατάλληλους ή και βοηθητικούς ξεχωριστούς χώρους, όπως συμβαίνει σε πολλά σχολεία ) με την παρουσία δύο (2) εκπαιδευτικών (ένας/μία γενικής και ένας/μία ειδικής αγωγής) και την αύξηση των Τ.Ε. στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
-Διασφάλιση της προσβασιμότητας σε επίπεδο χώρου (σχεδιασμός και διαμόρφωση ελκυστικών, λειτουργικών και εργονομικών χώρων), Π.Σ., μέσων και υλικών, παροχής υποστηρικτικών τεχνολογιών και εναλλακτικών συστημάτων επικοινωνίας, δίγλωσση εκπαίδευση με τη χρήση της νοηματικής στη περίπτωση των κωφών και την αξιοποίηση της Braille για τυφλούς μαθητές κ.ά.
