Η ιστορία που παρουσιάζει σήμερα το Candianews, αυτή της εκτέλεσης των 62 από τα πιο διαλεχτά παλικάρια του Ηρακλείου, τον μαύρο Ιούνη του 1942, πληγώνει ακόμα την τοπική κοινωνία.
Οι Γερμανοί εκτέλεσαν, με διαφορά λίγων ημερών, 62 Ηρακλειώτες.από την κορυφή της πόλης, με πρώτο τον πρώην δήμαρχο, τον οραματιστή, Μηνά Γεωργιάδη μαζί με τα δυο αδέλφια του, το δικηγόρο και πολιτικό Τίτο και τον έμπορο και διανοούμενο, προσωπικό φίλο της Μαρίκας Κοτοπούλη, Μανώλη. Οι Γεωργιάδηδες στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα στις 4 Ιουνίου, μαζί με άλλους 9. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 14 Ιουνίου, οι δυνάμεις κατοχής εκτελούσαν άλλους 50 εθνομάρτυρες. Οι 62, εν συνόλω, μάρτυρες του Ηρακλείου έγραψαν μια από τις πιο λαμπρές σελίδες αυτού του τόπου. Αλλά κι από τις πιο σκοτεινές, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Η θυσία τους συγκίνησε τους Έλληνες πατριώτες. Τους προκάλεσε θλίψη, αλλά παράλληλα χαλύβδωσε τη θέλησή τους να αγωνιστούν για να ζήσουν σε μια ελεύθερη πατρίδα. Στα 73 χρόνια που πέρασαν από εκείνο τον Ιούνη οι 62 μάρτυρες έγιναν οι σύγχρονοι εθνομάρτυρες, το πρότυπο του αγώνα και της θυσίας για λευτεριά.
Η λαμπρή αυτή σελίδα πατριωτισμού ήταν παράλληλα ένα σκοτεινό σημείο, αξεδιάλυτο ακόμα μέχρι σήμερα. Ποιοι και πώς παρέδωσαν τους Γεωργιάδηδες και τους υπόλοιπους εκτελεσθέντες στα γερμανικά στρατεύματα κατοχής;
Ποιοι τους κατέδωσαν στους Γερμανούς;
Ανάμεσα στα μέλη της τοπικής κοινωνίας, ειδικά ανάμεσα στους αντιστασιακούς που έφυγαν σιγά – σιγά, πάντα υπήρχε μια συζήτηση για τον άνθρωπο που «έδωσε» πολλούς από τους διαλεχτούς Ηρακλειώτες στην Γκεστάπο. Υπάρχουν και σχετικές αναφορές σε βιβλία για την εποχή. Στηρίζονταν πάντα σε προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων της αντίστασης. Χωρίς όμως να υπάρχει ένα στοιχείο, μια απόδειξη.
Κι όμως, 70 χρόνια πριν, το στοιχείο είχε καταγραφεί με επίσημο μάλιστα τρόπο. Αλλά, περιέργως, ουδέποτε ήλθε στο φως στη συνέχεια. Σήμερα πιθανότατα δεν υπάρχει πλέον.
Το είχε καταθέσει ο Γερμανός ανθυπολοχαγός, Κρον, διοικητής της γερμανικής στρατιωτικής αστυνομίας στο Ηράκλειο (Φελδ Ζανταρμερί) , στην «έκθεση εξετάσεώς» του από τον ειδικό ανακριτή Χανίων, στις 6 Ιουνίου 1945, μετά δηλαδή την απελευθέρωση. Τμήμα της έκθεσης είχε δημοσιευτεί λίγους μήνες αργότερα, στις 31 Οκτωβρίου 1945, στην «Ελεύθερη Κρήτη», όργανο του ΕΑΜ στο Ηράκλειο. Κι από κει, ευτυχώς, σώθηκε, καθώς έχει σωθεί στη Βικελαία το συγκεκριμένο φύλλο.
Ο Γερμανός αξιωματικός κατέθετε τις πληροφορίες που είχε από τη γερμανική μυστική αστυνομία, την Γκεστάπο. Ονόμασε τον Δημήτριο Μεϊμαράκη ως τον άνθρωπο που έδωσε στην Γκεστάπο τις πληροφορίες για τους αδελφούς Γεωργιάδη, τον δικηγόρο Γεώργιο Σκουλά και τους υπόλοιπους που εκτελέστηκαν. Μια καταγραμμένη με επίσημο τρόπο μαρτυρία, πραγματικά φοβερή, που επιβεβαιώνι τις φήμες και τις πληροφορίες που υπήρχαν όλα αυτά τα χρόνια. Ο Δημήτριος Μεϊμαράκης ήταν αδελφός του προπολεμικού βουλευτή της συντηρητικής παράταξης, Βασίλειου, που από την πρώτη στιγμή, με δημόσια δήλωσή του είχε σταθεί στο πλευρό των κατακτητών, αλλά και του Ευάγγελου, παππού του σημερινού αρχηγού της ΝΔ και υποψήφιου πρωθυπουργού, ο οποίος ήταν μέλος της «Μεγάλης Λαϊκής Επιτροπής», στήριζε, υποτίθεται εκ μέρους της τοπικής κοινωνίας, τη ναζιστική παρουσία…
Ο Γερμανός αξιωματικός στην κατάθεσή του στον ειδικό ανακριτή ανέφερε, σύμφωνα με το απόσπασμα – ντοκουμέντο που είχε παρουσιάσει η «Ελεύθερη Κρήτη», ότι «η οικογένεια Μεϊμαράκη και ιδίως ο Δημήτριος Μεϊμαράκης ήτο εκείνος ο οποίος έδιδεν εις τους Γερμανούς τας πληροφορίας περί των Αγγλοφίλων Ηρακλείου και εκείνος ο οποίος παρέσχεν τας πληροφορίας δια τους ομαδικώς εκτελεσθέντας 50 Ηρακλειώτας, μεταξύ των οποίων οι αδελφοί Γεωργιάδηδες και ο δικηγόρος Σκουλάς».
Ο Κρον είχε έλθει στο Ηράκλειο τον Ιούνιο του 1944, δυο χρόνια μετά την εκτέλεση. Και εξηγεί πώς γνώριζε αυτή τη φοβερή λεπτομέρεια για το πρόσωπο που κατέδωσε τους διαλεχτούς Ηρακλειώτες. «Το ανωτέρω περιστατικόν ήκουσα από ανθρώπους της Γερμανικής Μυστικής Αστυνομίας», εξηγούσε.
Η αναφορά σε «50 Ηρακλειώτες» εξηγείται από το γεγονός ότι τόσοι ήταν εκείνοι που εκτελέστηκαν στις 14 Ιουνίου. Οι 12, ανάμεσα στους οποίους οι 3 Γεωργιάδηδες, είχαν εκτελεστεί στις 3 Ιουνίου. Όμως ακόμα, ούτως ή άλλως, η Ελλάδα δεν είχε μετρήσει τους νεκρούς της και τις καταστροφές.
Πρόσθετε όμως και άλλα ο ανθυπολοχαγός και διοικητής της γερμανικής αστυνομίας στο Ηράκλειο. Όσα πλέον έβλεπε ο ίδιος, ενώ ήταν στη θέση του. »Εν συνεχεία ο αυτός Μεϊμαράκης - πρόσθετε- και καθ” ον χρόνον εγώ υπηρέτουν εν Ηρακλείω, επεσκέπτετο τακτικά την Μυστικήν Αστυνομίαν και παρείχε πληροφορίας περί αγγλοφίλων προσώπων και γενικώς περί αντιγερμανικών κινήσεων. Τούτο το γνωρίζω εξ ιδίας αντιλήψεως. Αι προδοσίαι αυταί του Μεϊμαράκη και Πωλιουδάκη (σημείωση Candianews: ήταν ο διοικητής της «ελληνικής» χωροφυλακής στο Ηράκλειο) εγίνοντο επί ανταλλάγματι διότι ούτοι ελάμβανον αδείας εξαγωγής ελαίου τας οποίας εξεμεταλλεύοντο».
Την ίδια ημέρα η εφημερίδα δημοσίευε και μια δεύτερη κατάθεση, αυτή του λοχία της γερμανικής στρατιωτικής αστυνομίας και υφισταμένου του Κρον, Ριχάρδου Χάαρ στον ανθυπομοίραρχο Δραμητινό, μετέπειτα διοικητή ασφαλείας Ηρακλείου. Στην κατάθεση γίνεται αναφορά σε ένα ακόμα μέλος της οικογένειας Μεϊμαράκη και στο ρόλο του. Ήταν η κόρη του Ευάγγελου Μεϊμαράκη, Νίνα. »Όταν υπηρέτουν εις την Φελδ Ζανταρμερί από του Ιουνίου 1944 μέχρι του Οκτωβρίου- κατέθετε ο Χάαρ- ήρχετο μια γυναίκα πολύ συχνά, ήτις αφού παρετήρη από το παράθυρον, οσάκις αντιλαμβάνετο ότι ήτο μόνος ο Κρον, προϊστάμενος της Φελδ Ζανταρμερί, εισήρχετο εις το γραφείον του και ενεκλείοντο συζητούντες επί πολλήν ώραν· είμαι δε της γνώμης ότι αυτή ήτο πληροφοριοδότης του Κρον. Εις την υπηρεσίαν μας είχομεν αριθμόν ραδιοφώνων και ασφαλώς ο Κρον θα έδωσε και εις ταύτην. Η δεσποινίς αυτή ήτο μια την οποία μοι υπέδειξαν προχθές, ήτις ως έμαθα τότε ονομάζεται ΝΙΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΪΜΑΡΑΚΗ εξ Ηρακλείου…»
Πάντως θα έχει ενδιαφέρον να αναζητηθεί η τύχη των δυο ιστορικών αυτών εγγράφων, ειδικά του πρώτου, που ρίχνει φως σε μια τέτοιων διαστάσεων δραματική υπόθεση που ακόμα και σήμερα πληγώνει ακόμα και συγκινεί το Ηράκλειο.
Η αποκάλυψη της ιστορικής αλήθειας για το θέμα αυτό δεν μπορεί εδώ να απαντηθεί με το γνωστό «τί φταίει ο εγγονός»… Αν αποκαλυπτόταν, για παράδειγμα, ότι ο απόγονος των ανθρώπων που προκάλεσαν το Ολοκαύτωμα της Βιάννου ή των Ανωγείων, ήταν ο υποψήφιος στη Βιάννο ή τα Ανώγεια, δε θα μπορούσε να δοθεί τέτοια απάντηση σε δυο περιοχές που ακόμα μετρούν πληγές…
Για τον ίδιο τον πρόεδρο της ΝΔ και υποψήφιο πρωθυπουργό, Βαγγέλη Μεϊμαράκη, υπάρχει τεράστιο τουλάχιστον ηθικό θέμα. Πολύ περισσότερο που είναι υποψήφιος βουλευτής στον τόπο αυτό και με την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του διακήρυξε, στην «Αστόρια», τις σχέσεις του με την πόλη και τους ανθρώπους της… Σχέσεις που δεν είναι όπως τις παρουσίασε. Είναι γεμάτες αίμα και πόνο, γεμάτες φόβο για τη δράση των ανθρώπων της οικογένειας του προέδρου της ΝΔ, οι οποίοι ήταν πρωταγωνιστές στο σύστημα της τότε εποχής…
Τα αποσπάσματα των δυο καταθέσεων, όπως δημοσιεύτηκαν στην πρώτη σελίδα της «Ελεύθερης Κρήτης»
