Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια αντίδραση τύπου Ι υπερευαισθησίας των ιστών έναντι ορισμένων ουσιών , που ονομάζονται αλλεργιογόνα.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι πολύ συχνή, προσβάλει περίπου το 10% του πλυθησμού σε όλο το κόσμο.
Απαντά σε οποιαδήποτε ηλικία ακόμα και στη βρεφική, είναι όμως συχνότερη σε άτομα <20 ετών. Ο επιπολασμός της νόσου βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα στις ηλικίες 10-15 ετών. Η έναρξη των συμπτωμάτων στη παιδική ηλικία συνοδεύεται συνήθως από θετικό οικογενειακό ιστορικό.
Διακρίνεται στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα κα στη χρόνια ρινίτιδα.
Η εποχική ρινίτιδα, χαρακτηρίζεται απο το γεγονός, οτι τα συμπτώματα, τα οποία προκαλεί, είναι περισσότερο έκδηλα σε κάποια εποχή τους έτους και οτι συνήθως σχετίζεται με τη γύρη. Οι λεπτοί σπόροι των γύρεων διαχέονται με τον άνεμο κατα την διάρκεια της ανθοφορίας και προκαλούν συμπτώματα στα ευαισθητοποιημένα άτομα.
Η μη εποχική ή ετήσια αλλεργική ρινίτιδα, προκαλείται από αντιγόνα που υπάρχουν όλη τη διάρκεια του έτους, συνήθως απο την οικιακή σκόνη (ακάρεα), τους μύκητες ,τα ζωικά επιθήλια κ.α.
Αίτια
Τα αντιγόνα, τα οποία έχουν σημασία για την εμφάνιση της αλλεργικής ρινίτιδας, μεταφέρονται με τον αέρα. Οι κυριότερες ουσίες είναι:
• οι γυρεόκοκκοι (γύρη ανθέων,φυτών,χόρτων,δένδρων)
• σπόροι από μύκητες ( αυξάνονται στο τέλος του καλοκαιριού και στη αρχή του φθινοπώρου, που ο καιρός είναι υγρός και ζεστός)
• επιθηλιακά παράγωγα απο κατοικίδια ζώα, όπως τρίχες,λέπια, φτερά (αλλεργιογόνα των ζώων είναι τα σάλιο, τα ούρα, τα λέπια, τα επιθήλια του δέρματος και τα περιττώματα τους. Οι τρίχες τους είναι φορείς αλλεργιογόνων). Πιο συχνά προκαλεί αλλεργία η γάτα.
• τροφές και φάρμακα
• ακάρεα (οικιακή σκόνη). Η ποσότητα της οικιακής σκόνης ποικίλλει αναλόγως της εποχής, του κλίματος, του υψομέτρου και της περιοχής. Άλλη είναι σε μια αγροικία και άλλη σε ένα διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας. Ακόμη διαφέρει απο δωμάτιο σε δωμάτιο. Οι ευνοικότερες συνθήκες αναπτυξής τους είναι, όταν η θεμοκρασία είανι 25 βαθμούς C και η σχετική υγρασία 80%.
• Η ρύπανση του περιβάλλοντος συνεργεί στη εκδήλωση της αλλεργικής ρινίτιδας. Η τροφική αλλεργία σπανίως προκαλεί αλλεργική ρινίτιδα.
Συμπτώματα
Τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζουν τα παιδιά, είναι ο κνήσμος και η ευαισθησία (φαγούρα) στη μύτη και τα πολλαπλά πταρνίσματα, που αποκολουθούνται απο άφθονη ροή υδαρούς εκκρίματος απο την μύτη και ρινική απόφραξη. Ο κνησμός των ματιών έχει ως αποτέλεσμα την ερυθρότητα και την δακρύρροια.
Στη χρόνια αλλεργική ρινίτιδα τα συμπτώματα μπορεί να είναι καθημερινά περιοδικά ή σποραδικά. Ο κνησμός των ματιών είναι λιγότερο συχνός, ενώ η ρινική απόφραξη πιο έκδηλη. Οι περισσότεροι ασθενείς παραπονούνται για το πτάρνισμα κα την υδαρή δακρύρροια. Άλλοι αναφέρουν μόνο την ρινική απόφραξη. Τα παιδιά παραπονούνται συνήθως για ρινόρροια (ρουφάνε την μύτη τους). Άλλα συμπτώματα μπορεί να έιναι βήχας , υπο-ανοσμία και η κεφαλαλγία.
Συχνά η αλλεργική Ρινίτιδα συνυπάρχει με αλλεργική επιπεφυκίτιδα ή και αλλεργικό άσθμα, αλλά και με χρόνια παραρρινοκολπίτιδα και ωτίτιδα. Η κλινική εξέταση δείχνει τον βλεννογόνο στη ρινική κοιλότητα οιδηματώδη , ωχρό και διογκωμένο.
Η δίαγνωση στηρίζεται στο τυπικό ιστορικό του παιδιού, στην κλινική εικόνα και στον αλλεργιολογικό έλεγχο του παιδιού.
1. δερματικές δοκιμασίες (skin prick test). Αντιπροσωπεύει τη βασική διαγνωστική εξέταση. δια νυγμού στα πιο συχνά αλλεργιογόνα στον αέρα της περιοχή που μεγλώνει το παιδί. Είναι απλή και μέθοδος , κατά την οποία μια μικρή σταγόνα συμπυκνωμένου αλλεργιογόνου τοποθετείτει στο δέρμα (συνήθως στο χέρι) και μικρή ποσότητα του εισάγεται στο δέρμα (με τη βοήθεια ακίδας, ανώδυνη μέθοδος) και παρατηρείται η αντίδραση τοπικά του δέρματος. Θετικές απαντήσεις εμφανίζονται μέσα σε 10-15 λεπτά και παράγουν μια χαρακτηριστική τοπικη αντ΄δραση (πομφός), που υποχωρεί μετά απο μικρό χρονικό διάστημα
2. αιματολογικές εξετάσεις για μέτρηση τωνειδικών IgE αντισωμάτων (RAST). Είναι λιγότερο ευαίσθητη μέθοδος και είναι χρήσιμη σε πιαδιά <5 ετών, που ίσως δεν συνεργάζονται για τις δερματικές δοκιμασίες. Γίνεται τυπικά με λήψη αίματος, σαν μια απλή εξέταση αίματος.
Θεραπεία
Η απομάκρυνση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου συνιστάται πάντα στα άτομα με αλλεργία στα επιθήλια ζώων. Στα παιδιά με αλλεργία στα ακάρεα, αλλαγές στο υπνοδωμάτιο μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση των συμπτωμάτων. Υπάρχουν αναλυτικότερες οδηγίες για την αποφυγή του εκέστοτε αλλεργιογόννου.
Οι ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό, δρούν ευεργετικά.
Η προσθήκη ενός αντιισταμινικού μπορεί να μειώσει την συμπτωματoλογία. Το αντιισταμινικό ελέγχει της κρίσεις φταρνίσματος. Η απόφραξη της μύτης ελέγχεται καλύτερα με συνδυασμό αντιισταμινικού με ρινικό αποσυμφορητικό.
Η ανοσοθεραπεία -απευαισθητοποίηση του οργανισμού (υποδόρια ή υπογλώσσια ανοσοθεραπεία) πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε σοβαρές περιπτώσεις αλλεργίας στις γύρεις, στα ακάρεα και στα επιθήλια ζώων μετα την αποτυχία των άλλων θεραπευτικών μεθόδων. Η διάρκεια της θεραπευτικής αγωγής είναι 3-5 έτη και αποτελεί τη μοναδική αιτιολογική θεραπεία.
