Tι συμβαίνει τελικά στον οργανισμό μας όταν ερωτευόμαστε; Γιατί η καρδιά μας «φλέγεται» και το στομάχι μας «δένεται κόμπος»; Γιατί η διάθεσή μας ανεβαίνει ξαφνικά στα ουράνια, ενώ λίγο αργότερα πέφτει απότομα; Η βιοχημεία, οι νευροεπιστήμες και άλλοι κλάδοι των επιστημών προσπαθούν να ανακαλύψουν τις διεργασίες που συντελούνται στον οργανισμό τις στιγμές αυτές της απόλυτης ευτυχίας. Αν και δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν τον τρόπο που λειτουργούν οι ερωτευμένοι, όλα δείχνουν ότι ο έρωτας κάνει καλό στην υγεία!
Μια ματιά αρκεί!
Τα μάτια έχουν τον πρώτο ρόλο στο ερωτικό παιχνίδι. Έρευνες, μάλιστα, δείχνουν ότι η έλξη ορίζεται πρώτα από το βλέμμα και μετά από τη συνείδηση. Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν βρεθείτε στον ίδιο χώρο με κάποιον που σας ελκύει; Από τη στιγμή που ένα άτομο σας «τραβήξει» ερωτικά το ενδιαφέρον, χωρίς να το συνειδητοποιήσετε, οι κόρες των ματιών σας διαστέλλονται. Ταυτόχρονα -και πάλι ασυναίσθητα- συνήθως ανοιγοκλείνετε γρήγορα τα βλέφαρά σας ως ένδειξη ότι είστε διαθέσιμοι. Αυτό γίνεται ασυνείδητα αντιληπτό από το πρόσωπο απέναντί σας. Του προκαλεί ένα ευχάριστο συναίσθημα, το οποίο συνδέει με τη δική σας παρουσία, με αποτέλεσμα να νιώθει ερωτική έλξη, εκπέμποντας ανάλογα σημάδια με τα δικά σας. Έτσι, όλη αυτή η αλυσιδωτή διαδικασία καθιστά δύσκολο να εντοπίσει κανείς ποιος από τους δύο έλκεται πρώτος σε μια σχέση.
Το «μαγικό» κοκτέιλ
O πόθος ξεκινάει από τον εγκέφαλο και συγκεκριμένα από τον υποθάλαμο, που διεγείρει τις χημικές ουσίες (οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα συναισθήματα) και κινητοποιεί το σώμα να στείλει σημάδια έλξης. Oι εκλυτικές ορμόνες που παράγει πηγαίνουν στην υπόφυση (στο εκτελεστικό όργανο του εγκεφάλου) και διεγείρουν την παραγωγή υποφυσικών ορμονών, οι οποίες με τη σειρά τους κατευθύνονται στην περιφέρεια (εκτός εγκεφάλου), στα όργανα-στόχους, που είναι οι ενδοκρινείς αδένες. Αυτό το μείγμα χημικών ουσιών (κοκτέιλ) που εκκρίνει ο εγκέφαλος δρα παρόμοια με τις αμφεταμίνες, διεγείροντας το κέντρο ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Έτσι, όταν είναι κανείς ερωτευμένος, νιώθει ότι βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς ευφορίας.
Απαραίτητα «υλικά»
Σεροτονίνη. Θεωρείται η κατεξοχήν χημική ουσία που συνδέεται με την αίσθηση της ευφορίας, ενώ έχει και άλλες δράσεις, όπως η ρύθμιση της πρόσληψης τροφής, της θερμοκρασίας κ.ά.
Ντοπαμίνη. Ανεβάζει τη διάθεση, ενώ σχετίζεται με την ευχαρίστηση, τη σεξουαλική συμπεριφορά, τις λειτουργίες της αναπαραγωγής και τον έλεγχο των ορμονικών εκκρίσεων του εγκεφάλου.
Oξυτοκίνη και βαζοπρεσίνη. Είναι γνωστές ως «ορμόνες της αγάπης», αφού σχετίζονται με το συναίσθημα οικειότητας και τρυφερότητας που νιώθει ένα ερωτευμένο ζευγάρι και απελευθερώνονται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του σεξ ή αμέσως μετά.
Ενδορφίνες. Πρόκειται για φυσικά οπιοειδή του εγκεφάλου, που επιδρούν στον οργανισμό όπως και η μορφίνη. Δημιουργούν μια αίσθηση ευεξίας και καλής διάθεσης, ενώ ταυτόχρονα καταστέλλουν τις περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την αντίληψη του πόνου και την επιθετικότητα.
Αυξητική ορμόνη (σωματοτροπίνη). Θεωρείται ότι τροφοδοτεί τον οργανισμό με ενεργητικότητα.
Αδρεναλίνη. Αυξάνει την καρδιακή δραστηριότητα και το ρυθμό της αναπνοής, βελτιώνει τη μυϊκή δράση και ανεβάζει τη διάθεση.
Είναι οι ερωτευμένοι πιο υγιείς;
Εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι, όπως είναι οι ερωτευμένοι, κινδυνεύουν λιγότερο από καρδιακή προσβολή και διαβήτη τύπου 2, ενώ παρουσιάζουν σπανιότερα υψηλή πίεση στη ζωή τους (και όχι στα πρώτα στάδια του έρωτα, που η πίεση ανεβαίνει λόγω αδρεναλίνης). Σύμφωνα μάλιστα με αμερικανικές έρευνες, τα ανοσοκύτταρα των ευτυχισμένων είναι περισσότερα από ό,τι των υπολοίπων ανθρώπων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν καλύτερο ανοσοποιητικό, ενώ η χωρητικότητα των πνευμόνων τους είναι μεγαλύτερη.
Είμαστε έρμαια των ορμονών μας;
Τον πρώτο καιρό οι ερωτευμένοι είναι έρμαια των σεξουαλικών ορμονών τους.
Η δεύτερη φάση από την οποία περνάει ένα ζευγάρι έρχεται έπειτα από μερικούς μήνες, οπότε και θεωρείται ότι ξεκινάει το πραγματικό πάθος. Τότε ο οργανισμός ενεργοποιεί το σύστημα παραγωγής ντοπαμίνης, ουσία η οποία κάνει το άτομο να ποθεί το ταίρι του. Ταυτόχρονα, στον εγκέφαλο μειώνεται η συγκέντρωση σεροτονίνης, με αποτέλεσμα η έλλειψή της να δημιουργεί έμμονες σκέψεις. O ερωτευμένος σκέφτεται μόνο το άτομο που ποθεί. Γι’ αυτό και συχνά χρησιμοποιείται η έκφραση «τρελός από έρωτα». Oι επιστήμονες εξηγούν το φαινόμενο παρομοιάζοντας τους ερωτευμένους με τους καταθλιπτικούς, που εξαιτίας των χαμηλών επιπέδων σεροτονίνης σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, παρουσιάζουν διάφορες εμμονές. Σε αυτή την περίοδο, τα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη σωστή κρίση υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος που επιθυμείτε να φαίνεται ιδανικός, χωρίς ελαττώματα. Η κατάσταση αυτή δεν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί δημιουργεί ένταση και πίεση στο άτομο. Όταν, λοιπόν, τα επίπεδα της υδροκορτιζόνης (ορμόνης που συνδέεται άμεσα με το στρες) αυξάνονται, έχει φτάσει η στιγμή να περάσει ο ερωτευμένος στην επόμενη φάση.
Στο τρίτο αυτό στάδιο, κατά το οποίο προσπαθεί να εδραιωθεί η σχέση, παίζουν ρόλο η οξυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη, που σχετίζονται με το συναίσθημα της οικειότητας και της τρυφερότητας.
Μήπως σας «σέρνουν» από τη μύτη;
Όταν η απόσταση με το αντικείμενο του πόθου σας μειώνεται, τα ηνία αναλαμβάνει... η μύτη! Σύμφωνα με επιστημονικά στοιχεία, η όσφρηση φαίνεται να έχει τον τελευταίο λόγο στην επιλογή ερωτικού συντρόφου. O κάθε άνθρωπος έχει μια μυρωδιά που αναδίδει το σώμα του, η οποία είναι μοναδική, όπως τα δαχτυλικά του αποτυπώματα. Αυτή ακριβώς η οσμή μπορεί να προκαλέσει ερωτική επιθυμία σε κάποιον ή να απωθήσει έναν άλλον. O ιστός της όσφρησης περιλαμβάνει διάφορους υποδοχείς εξαιρετικά ευαίσθητους σε συγκεκριμένα χημικά ερεθίσματα. Τα ερεθίσματα αυτά μεταδίδουν το μήνυμα στον εγκέφαλο και ανάλογα αντιδρά ο οργανισμός. Μάλιστα, η οσμή συνδέεται άμεσα με την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τη συναισθηματική συμπεριφορά. Γι’ αυτό και μέσω της όσφρησης μπορεί κανείς να ανακαλέσει στη μνήμη του γεγονότα, στιγμές, αλλά και συναισθήματα από το παρελθόν. Υπεύθυνες για όλη αυτή τη διαδικασία είναι οι φερομόνες, ουσίες που παράγει το σώμα από αδένες που βρίσκονται στο στόμα, τις μασχάλες, το στήθος και τα γεννητικά όργανα. Παράγονται κατά την περίοδο της εφηβείας και σχετίζονται άμεσα με τη σεξουαλική διέγερση. Σύμφωνα μάλιστα με ερευνητές, η παραγωγή φερομονών σχετίζεται και με το ανοσοποιητικό σύστημα. Θεωρείται ότι πρόκειται για μια προσπάθεια του οργανισμού να επιλέξει -βάσει της μυρωδιάς- τον ιδανικό σύντροφο, ώστε να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή συμβατότητα των ανοσοποιητικών συστημάτων των δύο ατόμων, με απώτερο σκοπό να αποκτήσουν γερά παιδιά.
Τα... ύποπτα συμπτώματα
Η καρδιά «φτερουγίζει»
Oι ερωτευμένοι βιώνουν μια κατάσταση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «στρεσογόνος». Ακριβώς δηλαδή όπως συμβαίνει σε περιόδους έντονου άγχους, ο οργανισμός απελευθερώνει κατεχολαμίνες, αυξάνονται τα επίπεδα της αδρεναλίνης και επομένως παρουσιάζεται ταχυκαρδία. Ως αποτέλεσμα, το ερωτευμένο άτομο συνήθως ιδρώνει, ανατριχιάζει και κοκκινίζει το πρόσωπό του.
«Κόμπος» στο στομάχι
Έχετε παρατηρήσει ότι, όταν είστε ερωτευμένοι, δεν έχετε όρεξη να φάτε; Μήπως αισθάνεστε ότι το στομάχι σας έχει «δεθεί κόμπος»; Σίγουρα δεν είστε οι μόνοι. Αν και οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι για τη διεργασία που συντελείται στον οργανισμό, συμφωνούν ότι το σύμπτωμα αυτό είναι σύνηθες στα ερωτευμένα άτομα. Κατά πάσα πιθανότητα, πάντως, δεν είναι τυχαίο ότι η σεροτονίνη, που είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση του συναισθήματος, παίζει σημαντικό ρόλο και στις διεργασίες πρόσληψης της τροφής.
