Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024 -

Ρωσικό υποβρύχιο Κουρσκ : 17 χρόνια από τη βύθιση



17 χρόνια έχουν περάσει από τη βύθιση του ρωσικού υποβρυχίου Κουρσκ στα ανοιχτά της θάλασσας του Μπάρεντς κατά την διάρκεια άσκησης.

 

Η βύθιση του υποβρυχίου, συνέβη στις 12 Αυγούστου του 2000 και επήλθε, σύμφωνα με τις επίσημες πηγές της Ρωσικής κυβέρνησης, λόγω έκρηξης που  προκλήθηκε εξαιτίας διαρροής καυσίμων υπεροξείδιου του υδρογόνου από μια ελαττωματική τορπίλη που έφερε το υποβρύχιο.

Το υποβρύχιο

Το Κουρσκ ήταν ένα πυρηνοκίνητο υποβρύχιο του Βορείου Στόλου του Ρωσικού Ναυτικού. Το όνομά του δόθηκε από τη Μάχη του Κουρσκ που έγινε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην περιοχή του Κουρσκ της Ρωσίας. Το υποβρύχιο, που τέθηκε σε υπηρεσία τον Δεκέμβριο του 1994, είχε μήκος 154 m, εκτόπισμα 16.400 τόννων, διπλό κύτος και μπορούσε να φέρει 24 πυραύλους Κρουζ P-700 Granit καθώς και τορπίλες διαμέτρου 533 mm και 650mm. Για τις αποστολές του υποβρυχίου λίγα είναι γνωστά, εκτός από μία αποστολή παρακολούθησης αμερικάνικου στόλου στη Μεσόγειο.

Η τελευταία αποστολή

Το Κουρσκ στις 12 Αυγούστου 2000 βρισκόταν στη Θάλασσα του Μπάρεντς που αποτελεί τμήμα του Αρκτικού Ωκεανού. Είχε σύμφωνα με τη λίστα των θυμάτων που δόθηκε στη δημοσιότητα 118 επιβαίνοντες.  Η αποστολή του Κουρσκ, σχετιζόταν με την δοκιμή νέων οπλικών συστημάτων.  Η συγκεκριμένη αποστολή περιλάμβανε μεταξύ άλλων την εκτόξευση πυραύλων Κρουζ από το Κουρσκ και αμέσως μετά την συνάντηση του με έναν σχηματισμό πλοίων και την προσβολή τους με ομοβροντία τορπιλών.

Το ατύχημα και η βύθιση

Στις 07:47 ώρα Ρωσίας, σεισμογράφοι στη Νορβηγία καταγράφουν δόνηση έντασης 2,2 Ρίχτερ και δύο λεπτά αργότερα καταγράφεται, από περισσότερους σεισμογράφους ανά τον κόσμο, δόνηση 4,2 Ρίχτερ. Οι δονήσεις οφείλονται σε εκρήξεις που έχουν σημειωθεί στο Κουρσκ, Ο Βλαντίμιρ Κουρογιέντοφ, επικεφαλής του Ρωσικού Ναυτικού ανέφερε πως το Κουρσκ συγκρούστηκε, χωρίς να αναφέρει με τι.

Οι εκρήξεις που αναφέρθηκαν προκλήθηκαν, σύμφωνα με έρευνες που έγιναν αργότερα, στο μπροστινό τμήμα του υποβρυχίου και καθώς το υποβρύχιο ήταν σε βάθος περισκοπίου. Εξαιτίας των εκρήξεων αυτών τα δύο μπροστινά τμήματα πλημμύρισαν, με αποτέλεσμα να πνιγούν όσοι βρίσκονταν εκεί. Άλλα υποβρύχια έσπευσαν στο σημείο του ατυχήματος και το βρήκαν να έχει υποστεί βλάβες και να βρίσκεται με κάποια κλίση στο βυθό της θάλασσας, σε βάθος μεταξύ 100 και 160 μέτρων.

Οι απόπειρες διάσωσης από τους Ρώσους

Στις 14 Αυγούστου ένα σωστικό πλοίο κατέβασε έναν “κώδωνα” για την παροχή οξυγόνου στο υποβρύχιο. Η τυπική διαδικασία διάσωσης θα ήταν το πλήρωμα να ερχόταν στην επιφάνεια με τον “κώδωνα” ή με μια “κάψουλα” που θα κατέβαινε στο υποβρύχιο και θα προσαρμοζόταν στην καταπακτή του.

Στις 15 Αυγούστου , η επιχείρηση καθόδου του κώδωνα στο Κουρσκ, με σκοπό την ανάκτηση ηλεκτρικού και την παροχή Οξυγόνου απέτυχε και μία δεύτερη απόπειρα έγινε αμέσως μετά. Εξαιτίας της πολύ χαμηλής ορατότητας και των κυμάτων ύψους σχεδόν τεσσάρων μέτρων και οι δύο προσπάθειες ήταν ανεπιτυχείς εφόσον οι διασώστες δεν κατάφεραν να προσεγγίσουν με ρομποτικά τηλεκατευθυνόμενο όχημα, μία καταπακτή κινδύνου του Κουρσκ.

Οι Ρωσικές αρχές σκέφτονται το ενδεχόμενο χρήσης φουσκωτών πλωτήρων για τη διάσωση των εγκλωβισμένων στο υποβρύχιο, ενώ η επικοινωνία μέσω ασυρμάτου με το πλοίο που είχε επανακτηθεί τη Δευτέρα 14 Αυγούστου, χάνεται μάλλον εξαιτίας έλλειψης ηλεκτρικού που προήλθε από το κλείσιμο των αντιδραστήρων από μέλη του πληρώματος.

Την επόμενη μέρα, ένα βαθυσκάφος κατόρθωσε να προσεγγίσει το Κουρσκ, αλλά δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει επαφή εξαιτίας καιρού, ισχυρών ρευμάτων και χαμηλής ορατότητας.

Η απόπειρα διάσωσης από Βρετανούς και Νορβηγούς

Η Ρωσία πλέον, συμβουλεύεται ειδικούς του ΝΑΤΟ σε υποβρύχιες διασώσεις και τελικά ζητά τη βοήθεια της Μεγάλης Βρετανίας και της Νορβηγίας για τη διάσωση των επιβαινόντων στο Κουρσκ.

Η Βρετανία στέλνει ένα αεροπλάνο με πλήρωμα και εξοπλισμό καθώς και ένα σκάφος διάσωσης που προσγειώνεται στo Τρόντχαϊμ της Νορβηγίας αργά το βράδυ της Τετάρτης 16 Αυγούστου του 2000. Το Βρετανικό υποβρύχιο LR5, πρόκειται να μεταφερθεί στη Ρωσία το Σάββατο 19 Αυγούστου. Οι ελπίδες διάσωσης επικεντρώνονται τώρα στο Βρετανικό LR5, που μπορεί να φτάσει σε βάθος 457 μέτρων και στο διμελές πλήρωμα του. Το σχέδιο διάσωσης εκμεταλλεύεται τη δυνατότητα προσκόλλησης του LR5 στην καταπακτή κινδύνου του βυθισμένου προς διάσωση υποβρυχίου και τη μεταφορά στην επιφάνεια ομάδων 16 ατόμων κάθε φορά.

Η επιχείρηση διάσωσης που πρόκειται να λάβει χώρα, περιλαμβάνει συνάντηση Ρώσων δυτών με Βρετανούς και Νορβηγούς διασώστες. Αν καταφέρει να προσκολληθεί σε καταπακτή κινδύνου θα ανασύρονται 15 άτομα σε κάθε διαδρομή.

Στις 18 Αυγούστου οι απόπειρες διάσωσης από πλευράς Ρωσίας συνεχίζονται ανεπιτυχώς. Ρώσοι διασώστες προσεγγίζουν μία καταπακτή ασφαλείας του Κουρσκ, αλλά δεν μπορούν να την ανοίξουν λόγω ζημιών που έχει υποστεί.

Στις 19 Αυγούστου, μία εβδομάδα μετά τις εκρήξεις στο Κουρσκ, καταφθάνει στο σημείο του συμβάντος το Νορβηγικό ανεφοδιαστικό πλοίο Normand Pioneer, που μεταφέρει το Βρετανικό βαθυσκάφος διάσωσης LR5.

Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης νύχτας οι Ρώσοι διασώστες καταβάλλουν προσπάθειες να προσεγγίσουν το Κουρσκ, αλλά αποτυγχάνουν για άλλη μια φορά. Ενώ έχουν καταφέρει να προσκολληθούν σε καταπακτές κινδύνου, αδυνατούν να σφραγίσουν την επαφή.

Στις 20 Αυγούστου, οι Βρετανοί διασώστες συγκεντρώνονται 8 χιλιόμετρα από τη περιοχή όπου βρίσκεται το Κουρσκ και τρεις ώρες αργότερα εμφανίζονται και οι Νορβηγοί. Την ίδια μέρα συγκαλείται ομάδα Αμερικανών μηχανικών, γιατρών και δυτών που θα φτάσουν στο σημείο του ατυχήματος και θα προσπαθήσουν να συνεισφέρουν στην επιχείρηση.

Οι Νορβηγοί δύτες πλησιάζουν τα συντρίμμια του Κουρσκ και λαμβάνουν βίντεο που επιβεβαιώνει τις αρχικές προβλέψεις Ρώσων αξιωματικών, ότι το μεγαλύτερο τμήμα ή όλο το πλήρωμα είναι νεκροί.

Στις 21 Αυγούστου, εννέα μέρες μετά τις εκρήξεις στο Κουρσκ, αναφέρεται πως οι Νορβηγοί δύτες κατάφεραν να ανοίξουν την πίσω καταπακτή του Ρωσικού υποβρυχίου. Σύμφωνα με αυτές τις αναφορές, οι δύτες δεν εντόπισαν σημεία ζωής από το υποβρύχιο. Ωστόσο η αποστολή θα συνεχιστεί και οι δύτες σκοπεύουν να προχωρήσουν στα ενδότερα διαμερίσματα του Κουρσκ, όπου όμως μπορεί να υπάρχουν επικίνδυνα χημικά που προήλθαν από τις εκρήξεις.

Τελικά στις 22 Αυγούστου, οι Νορβηγοί δύτες καταφέρνουν να εισέλθουν στα εσωτερικά διαμερίσματα του Κουρσκ όπου διαπιστώνουν ότι είναι όλα πλημμυρισμένα και επιβεβαιώνεται πως όλοι οι επιβαίνοντες στο Κουρσκ είναι νεκροί.

Μέχρι τις 22 Οκτωβρίου του 2000 οι Νορβηγοί δύτες έχουν καταφέρει να ανοίξουν στο κύτος του υποβρυχίου μία τρύπα μήκους 1,5 μέτρου και πλάτους 75 εκατοστών. Από την τρύπα που ανοίγουν ανασύρονται τα πρώτα τρία πτώματα του πληρώματος.

Την επόμενη μέρα ανακαλύπτεται από τους δύτες που συμμετέχουν στην επιχείρηση, ένα σημείωμα από τον Ντμίτρι Κολέσνικοφ, υποπλοίαρχο του Κουρσκ, που γράφει:

“Όλο το πλήρωμα από τα τμήματα έξι, επτά και οκτώ ήρθαν στο ένατο. Υπάρχουν 23 άτομα εδώ. Πήραμε αυτή την απόφαση εξαιτίας του ατυχήματος. Κανείς μας δεν μπορεί να βγει στην επιφάνεια”.

Το σημείωμα αποδεικνύει την ύπαρξη επιζώντων μετά την έκρηξη. Έως τις 14 Μαΐου του 2001, έχουν ανασυρθεί 12 σοροί μελών του πληρώματος από το Κουρσκ, οι οποίοι ήταν οι μόνοι που κατάφεραν να ανασυρθούν.

Η ανέλκυση του υποβρυχίου

Οι Ρωσικές αρχές αισθάνθηκαν την υποχρέωση να ανελκύσουν το Κουρσκ αφενός διότι η πλειοψηφία των σορών (106) των επιβαινόντων δεν είχαν ανασυρθεί, αφετέρου διότι η ρωσική κυβέρνηση δεχόταν πιέσεις ως προς την ανέλκυση εξαιτίας του ενδεχομένου μόλυνσης του περιβάλλοντος που θα προέκυπτε μετά από λίγα χρόνια, από τη φθορά του θαλασσίου νερού στο περίβλημα των πυρηνικών αντιδραστήρων του Κουρσκ.

Στις 18 Μαΐου του 2001, η Ρωσική κυβέρνηση συμφώνησε να συνεργαστεί με την κοινοπραξία Ολλανδικών ναυτιλιακών εταιριών, για την ανέλκυση του Κουρσκ. Επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν 20 με 24 μονάδες ανέλκυσης προσδεμένες σε έναν τεράστιο πλωτήρα. Από εκεί, το Κουρσκ ήταν σχεδιασμένο να προσκολληθεί κάτω από τον πλωτήρα και να οδηγηθεί στο λιμάνι του Μουρμάνσκ.

Τελικά η ανέλκυση του Κουρσκ έγινε σύμφωνα με το σχεδιασμό της επιχείρησης και το υποβρύχιο οδηγήθηκε στο Μουρμάνσκ  και μεταφέρθηκε σε μόνιμη δεξαμενή εκεί.

koyrskΤο υποβρύχιο στο λιμάνι του Μουρμάνσκ όπου μεταφέρθηκε μετά την ανέλκυσή του