Από τις 20 Μαρτίου και για ένα διάστημα δύο περίπου μηνών, το Μουσείο Μπενάκη έχει κερδίσει ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα, χαρίζοντάς μας μια σπάνια αισθητική απόλαυση και ταυτόχρονα, μια θαυμάσια εκπαιδευτική ευκαιρία, καθώς κατορθώνει να μας μεταφέρει, σχεδόν κυριολεκτικά, στους συναρπαστικούς Δρόμους της Αραβίας, παρουσιάζοντας τον πολυδιάστατο πολιτισμό της μέσα από ευρήματα που ξεκινούν από την προϊστορική εποχή και αγγίζουν τον 20ό αιώνα.
Η ιστορικός τέχνης`Ιρις Κρητικού
Η σπουδαία έκθεση «Δρόμοι της Αραβίας. Αρχαιολογικοί Θησαυροί από την Σαουδική Αραβία» που παρουσιάζεται έως και τις 27 Μαΐου 2019 στο εξαιρετικά διαμορφωμένο αρχιτεκτονικά για την λαμπρή περίσταση ισόγειο της οδού Πειραιώς από τον διεθνή σκηνογράφο Νίκο Σ. Πετρόπουλο, διοργανώνεται από τη Σαουδική Επιτροπή Τουρισμού και Εθνικής Κληρονομιάς, το Εθνικό Μουσείο του Ριάντ και το Μουσείο Μπενάκη με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών. Την εξαιρετική επιμέλεια της έκθεσης έχει η Μίνα Μωραΐτου, Υπεύθυνη του Μουσείου Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης.
Η έκθεση -ως περιεχόμενο καθώς υπεύθυνη για την εξαιρετική αθηναϊκή αφήγηση και εικόνα της είναι η κυρία Μωραΐτου- πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μουσείο του Λούβρου το 2010, συνοδευόμενη από μια τρίτομη έκδοση και κυριολεκτικά «συστήνοντας εξαρχής» τον αρχαίο αραβικό πολιτισμό στο έκθαμβο κοινό, όπως χαρακτηριστικά αφηγήθηκε στη συνέντευξη τύπου ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Γιώργης Μαγγίνης αναφερόμενος χαρακτηριστικά στην κατάλυση του έως πρότινος χρησιμοποιούμενου όρου «πενία» σε συνάρτηση με την αρχαιολογία της περιοχής.
Έκτοτε έχει ταξιδέψει σε τρεις ηπείρους με παρουσία σε σημαντικά μουσεία όπως εκείνα του Βερολίνου, της Αγίας Πετρούπολης, της Ουάσινγκτον, του Τόκυο και του Άμπου Ντάμπι. Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη αποτελεί τον 16ο σταθμό των «Δρόμων της Αραβίας» και την πρώτη τους παρουσίαση στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Και όπως με τη σειρά της τόνισε η Μίνα Μωραΐτου, ο βραχύς διαθέσιμος χρόνος από το 2017 που ξεκίνησαν οι συνομιλίες για τη μεταφορά τη έκθεσης στην Αθήνα έως και τη σημερινή υλοποίησή της, αποτέλεσε κυριολεκτικά
ένα στοίχημα και μαζί έναν άθλο για την ομάδα εργασίας του Μουσείου που υπερέβη εαυτόν
Μουσείο Μπενάκη έχει κερδίσει ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα, χαρίζοντάς μας μια σπάνια αισθητική απόλαυση και ταυτόχρονα, μια θαυμάσια εκπαιδευτική ευκαιρία, καθώς κατορθώνει να μας μεταφέρει, σχεδόν κυριολεκτικά, στους συναρπαστικούς Δρόμους της Αραβίας, παρουσιάζοντας τον πολυδιάστατο πολιτισμό της μέσα από ευρήματα που ξεκινούν από την προϊστορική εποχή και αγγίζουν τον 20ό αιώνα.
Η ιστορικός τέχνης`Ιρις Κρητικού
Η σπουδαία έκθεση «Δρόμοι της Αραβίας. Αρχαιολογικοί Θησαυροί από την Σαουδική Αραβία» που παρουσιάζεται έως και τις 27 Μαΐου 2019 στο εξαιρετικά διαμορφωμένο αρχιτεκτονικά για την λαμπρή περίσταση ισόγειο της οδού Πειραιώς από τον διεθνή σκηνογράφο Νίκο Σ. Πετρόπουλο, διοργανώνεται από τη Σαουδική Επιτροπή Τουρισμού και Εθνικής Κληρονομιάς, το Εθνικό Μουσείο του Ριάντ και το Μουσείο Μπενάκη με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών. Την εξαιρετική επιμέλεια της έκθεσης έχει η Μίνα Μωραΐτου, Υπεύθυνη του Μουσείου Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης.
Η έκθεση -ως περιεχόμενο καθώς υπεύθυνη για την εξαιρετική αθηναϊκή αφήγηση και εικόνα της είναι η κυρία Μωραΐτου- πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μουσείο του Λούβρου το 2010, συνοδευόμενη από μια τρίτομη έκδοση και κυριολεκτικά «συστήνοντας εξαρχής» τον αρχαίο αραβικό πολιτισμό στο έκθαμβο κοινό, όπως χαρακτηριστικά αφηγήθηκε στη συνέντευξη τύπου ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Γιώργης Μαγγίνης αναφερόμενος χαρακτηριστικά στην κατάλυση του έως πρότινος χρησιμοποιούμενου όρου «πενία» σε συνάρτηση με την αρχαιολογία της περιοχής.
Έκτοτε έχει ταξιδέψει σε τρεις ηπείρους με παρουσία σε σημαντικά μουσεία όπως εκείνα του Βερολίνου, της Αγίας Πετρούπολης, της Ουάσινγκτον, του Τόκυο και του Άμπου Ντάμπι. Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη αποτελεί τον 16ο σταθμό των «Δρόμων της Αραβίας» και την πρώτη τους παρουσίαση στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Και όπως με τη σειρά της τόνισε η Μίνα Μωραΐτου, ο βραχύς διαθέσιμος χρόνος από το 2017 που ξεκίνησαν οι συνομιλίες για τη μεταφορά τη έκθεσης στην Αθήνα έως και τη σημερινή υλοποίησή της, αποτέλεσε κυριολεκτικά
ένα στοίχημα και μαζί έναν άθλο για την ομάδα εργασίας του Μουσείου που υπερέβη εαυτόν ένα στοίχημα και μαζί έναν άθλο για την ομάδα εργασίας του Μουσείου που υπερέβη εαυτόν
.
Μέσα από τα μοναδικά ευρήματα, κάποια από τα οποία -όπως το λίθινο προϊστορικό ομοίωμα του αλόγου από το Αλ Μαγκόρ και το Εθνικό Μουσείο του Ριάντ που υποδέχεται πρώτο τον θεατή- κόβουν κυριολεκτικά την ανάσα, τόσο για την απέριττη ομορφιά και τη σοφή διευθέτηση των υλικών και της φόρμας όσο και για τη συγκινητικά ορατή τους συνομιλία με οικεία στους περισσότερους από εμάς ελληνικά αρχαιολογικά ευρήματα όπως οι στεατοπυγικές θεότητες της μητρότητας, τα φυσικού μεγέθους κυκλαδικά ειδώλια αλλά και οι αρχαϊκοί κούροι (το γλυπτό της αφίσας της έκθεσης σχεδόν ξεγελά, καθώς -ενσυνείδητα όπως επιβεβαίωσε κατά τη συνομιλία μας και ο Γιώργης Μαγγίνης- κλείνει το μάτι στον περίφημο ελληνικό Κούρο του Σουνίου), αποκαλύπτεται ένας λαμπρός αρχαίος πολιτισμός ο οποίος παρέμεινε άγνωστος έως τις σχετικά πρόσφατες αρχαιολογικές ανασκαφές και πάντως, από το 1960 και εξής.
Πράγματι, τα σπουδαία αυτά ευρήματα, δεν ήρθαν στο φως παρά κατά τις τελευταίες δεκαετίες μέσω των αρχαιολογικών ερευνών που πραγματοποιούνται από πανεπιστημιακά ιδρύματα σε συνεργασία με την Επιτροπή Τουρισμού και Εθνικής Κληρονομιάς. Στα ευρήματα αυτά περιλαμβάνονται αγάλματα μεγάλων διαστάσεων, χρυσά κτερίσματα, κεραμικά σκεύη και γυάλινα αντικείμενα, επιτύμβιες στήλες, περίτεχνες ξύλινες θήρες και άλλες πολύτιμες λατρευτικές προσφορές.
Οι εμπορικές και προσκυνηματικές οδοί αποτελούν τους κύριους θεματικούς άξονες της έκθεσης:
Το εμπόριο αναπτύχθηκε από τον 8ο αιώνα π.Χ., κυρίως για τη μεταφορά του περιζήτητου θυμιάματος από τις νότιες και δυτικές ακτές της Αραβίας προς την ανατολική Μεσόγειο. Για πολλούς αιώνες καραβάνια με καμήλες μετέφεραν μπαχαρικά, αρώματα, υφάσματα και πολύτιμους λίθους από την Ινδία και την νοτιοανατολική Ασία ενώ γυάλινα αντικείμενα, κεραμικά και λατρευτικά αγαλματίδια έφθαναν στην Αραβία.
Οι ανταλλαγές αυτές διαφαίνονται μέσα από πολυάριθμα αντικείμενα εμπνευσμένα από τις τέχνες της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας, που είτε μεταφέρθηκαν με τα καραβάνια είτε παρήχθησαν τοπικά. Με την άνοδο του Ισλάμ, στις αρχές του 7ου αιώνα, η Μέκκα έγινε θρησκευτικό κέντρο και το καθιερωμένο ετήσιο προσκύνημα (χατζ) μετέτρεψε τους δρόμους του εμπορίου σε προσκυνηματικές οδούς. Με την γοργή εξάπλωση της νέας θρησκείας από την Ισπανία μέχρι την κεντρική Ασία και την Ινδία, πιστοί κατέφθαναν στην Αραβία φέρνοντας μαζί τους αντικείμενα από μακρινές περιοχές.
Η έκθεση της Αθήνας εμπλουτίζεται με έργα ισλαμικής τέχνης και σπάνιες εκδόσεις από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και ολοκληρώνεται με ένα ειδικό αφιέρωμα στην ίδρυση και την ιστορία του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας.
Η επιμελήτρια Μίνα Μωραΐτου επισημαίνει για την έκθεση Οι Δρόμοι της Αραβίας:
“Ο επισκέπτης στην έκθεση θα έχει την ευκαιρία να δει πάνω από 300 έργα εκτεθειμένα χρονολογικά. Από την προϊσλαμική εποχή αναδεικνύονται αρχαιολογικοί χώροι όπως το νησί Ταρούτ στον Αραβικό Κόλπο, με αγγεία της 3ης χιλιετίας π.Χ., και η όαση Τάυμα στη βορειοδυτική Αραβία, με λίθινες στήλες και κεραμικά. Στην ευρύτερη αυτή περιοχή ανακαλύφθηκαν κολοσσιαία αγάλματα στη Δαιδάν, τη σημερινή αλ-Ούλα, πρωτεύουσα του βασιλείου των Λιχυανιτών. Ακολουθούν εντυπωσιακά κτερίσματα από την πόλη Θατζ και την Έγρα (το σημερινό Μαντάιν αλ-Σάλιχ), τη λεγόμενη «Πέτρα της Αραβίας», από την εποχή των Ναβαταίων, καθώς και τα ευρήματα από την Καριάτ αλ-Φου, μια από τις σημαντικότερες εμπορικές πόλεις της νότιας Αραβίας: λατρευτικά αγαλματίδια, νωπογραφίες, κεραμικά, γλυπτά και επιγραφές.
Κατά τους πρώτους χρόνους της ισλαμικής περιόδου διαγράφεται το νέο δίκτυο προσκυνηματικών και εμπορικών δρόμων, με κέντρα όπως οι πόλεις αλ-Ράμπαντα και αλ-Μαβιγιάτ, που οδηγούσαν σε μακρινές πόλεις της Μεσογείου και της Ασίας. Η σημασία των δύο ιερών πόλεων της Μέκκας και Μεδίνας παρουσιάζεται μέσα από έργα όπως η εντυπωσιακή πόρτα από την Κάαβα του 17ου αιώνα, χειρόγραφα, καθώς και εκδόσεις περιηγητών του 19ου αιώνα”.
Ειδική μνεία θα ήθελα, τέλος, να κάνω και στην -εξαιρετική- πρωτότυπη μουσική που συνοδεύει την έκθεση, και την οποία υπογράφει ο χαρισματικός Ηλίας Παντελιάς.
Την έκθεση συνοδεύει ομότιτλη, πλούσια εικονογραφημένη ελληνική και αγγλική έκδοση.
Σημαντικές είναι ακόμη και οι παράλληλες εκδηλώσεις που ήδη ανακοινώθηκαν, τόσο οι ξεναγήσεις για το κοινό από συντελεστές της έκθεσης (Σάββατο 6, 13 & 20 Απριλίου, στις 11:00, Σάββατο 4, 11, 18 & 25 Μαΐου επίσης στις 11:00), όσο και οι προγραμματιζόμενες διαλέξεις από σημαντικούς Έλληνες και ξένους ομιλητές:
Παρασκευή 5 Απριλίου (19:30)
Samir Sahlah, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου King Saud, Τμήμα Αρχαιολογίας: «Ελληνιστική επιρροή στην αραβική τέχνη. Το παράδειγμα της Qaryat al-Faw»
Παρασκευή 19 Απριλίου (20:00)
Abdullah A. Al-Abdulajabbar, καθηγητής του Πανεπιστημίου King Saud, Τμήμα Ιστορίας: «Η Addarah και οι Κλασικές και Βυζαντινές πηγές».
Παρασκευή 3 Μαΐου (19:30) Ο ομιλητής και ο τίτλος θα ανακοινωθούν.
Τρίτη 7 Μαΐου (19:30) Πολύμνια Αθανασιάδη, ιστορικός, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών: «Η πρόσληψη της Αραβίας από τη Δύση: Από τον Αλέξανδρο ως τον Ηράκλειο».
Τέλος, κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιείται το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Στα Ίχνη των Καραβανιών» για σχολικές ομάδες (Ε΄ Δημοτικού – Γ΄ Λυκείου) καθώς και για οικογένειες με παιδιά ηλικίας 10+. Με μία πυξίδα και ένα χάρτη στο χέρι, οι συμμετέχοντες θα εξερευνήσουν τους δρόμους των εμπόρων και των προσκυνητών, ανακαλύπτοντας θησαυρούς από την προϊστορία μέχρι και την σύγχρονη εποχή.
Για περισσότερες πληροφορίες και κρατήσεις: Τμήμα Εκπαίδευσης του Μουσείου Μπενάκη, Δευτέρα-Πέμπτη, 10.00-14.00, τηλ.: 210 3671067-69.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ / ΠΕΡΑΙΩΣ 138 I Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου I 210 3453111 Ωράριο λειτουργίας: Πέμπτη & Κυριακή:10:00-18:00, Παρασκευή & Σάββατο: 10:00-22:00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: κλειστά.
Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: € 8 I Τιμή μειωμένου εισιτηρίου: €4 I Τιμή ενιαίου εισιτηρίου: Έκπτωση 20% επί του συνολικού κόστους των εισιτηρίων όλων των εκθέσεων κατά την ημέρα επίσκεψης.
HASHTAG έκθεσης: #roadsofarabia
