Η είδηση έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Το Κατάρ γυρίζει την πλάτη στο πετρέλαιο, εστιάζοντας την προσοχή του στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), με στόχο να αυξήσει την παραγωγή σε 110 εκατ. τόνους ετησίως, από 77 εκατ. τόνους.
Ενάμιση χρόνο μετά το οικονομικό και πολιτικό εμπάργκο που του επέβαλαν ορισμένες αραβικές χώρες (κυρίως με πρωτοβουλία Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Αιγύπτου και Μπαχρέιν) και έχοντας μπροστά του τη μεγάλη γιορτή του ποδοσφαίρου, το Μουντιάλ 2022, το εμιράτο, με ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο, παίζει το ισχυρό χαρτί της οικονομίας και του LNG.
Όταν ανακοίνωσε την απόφαση για αποχώρηση από τον ΟΠΕΚ τον Ιανουάριο του 2019, οι περισσότεροι είδαν στην απόφαση πολιτικά κίνητρα, συνδέοντας την κίνηση του Κατάρ με το εμπάργκο και κυρίως τη στάση της Σαουδικής Αραβίας και της επιρροής που ασκεί στην περιοχή. Άλλωστε, αποχωρεί από τον ΟΠΕΚ, του οποίου ντε φάκτο ηγέτης είναι το Ριάντ. Για την Ντόχα όμως οι αποφάσεις τέτοιας βαρύτητας στηρίζονται σε οικονομικούς και όχι σε πολιτικούς παράγοντες.
«Η απόφαση για αποχώρηση του Κατάρ από τον ΟΠΕΚ είχε μελετηθεί αρκετά τους δύο τελευταίους μήνες. Πρόκειται για μια απόφαση καθαρά τεχνική, δεν έχει να κάνει απολύτως τίποτε με την κρίση και το μποϊκοτάζ. Δεν εμπλέκουμε την πολιτική με το επιχειρείν», δήλωσε ο διευθυντής του Κυβερνητικού Γραφείου Επικοινωνιών (GCO) του Κατάρ σεΐχης Σαΐφ μπιν Αχμέντ Αλ-Θάνι σε αποστολή Ελλήνων δημοσιογράφων στην Ντόχα.
Για το Κατάρ, το πετρέλαιο ερχόταν πάντοτε δεύτερο, καθώς η παραγωγή του, μόλις στα 600.000 βαρέλια ημερησίως, ήταν πολύ μικρή εν συγκρίσει με την προσφορά των υπολοίπων χωρών-μελών του ΟΠΕΚ, μόλις 1% της συνολικής του καρτέλ.
Όπως εξήγησε ο σεΐχης Αχμέντ Αλ-Θάνι, «μετά το εμπάργκο, βρήκαμε νέους εταίρους, κάναμε ταξίδια προς Νότια Αμερική, Αφρική, Ευρώπη, επιδιώκοντας να αυξήσουμε τις συνεργασίες μας».
Στο στοίχημα του LNG επικεντρώθηκε και η Λούλουα Αλ-Χάτιρ, επίσημη εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ. «Είμαστε η πρώτη εξαγωγική δύναμη υγροποιημένου φυσικού αερίου και δεύτερη μεγαλύτερη στις εξαγωγές ηλίου», καλύπτοντας το 25% της παγκόσμιας ζήτησης, δήλωσε στους Έλληνες δημοσιογράφους η εκπρόσωπος του καταριανού ΥΠΕΞ.
Η ίδια επιβεβαίωσε τα σχέδια του εμιράτου για την αύξηση της παραγωγής LNG από 77 εκατ. τόνους ετησίως σε 110 εκατ. τόνους. «Εστιάζουμε στο φυσικό αέριο», ανέφερε χαρακτηριστικά, τονίζοντας τα πλεονεκτήματα του LNG έναντι του πετρελαίου, καθώς είναι πιο καθαρό και πιο φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο απ’ ό,τι το πετρέλαιο και για πολλούς χαρακτηρίζεται ως «καύσιμο του μέλλοντος», ειδικά για τον κλάδο της ναυτιλίας.
Η Λούλουα Αλ-Χάτιρ σημείωσε ότι το Κατάρ ενεργεί έχοντας μελετήσει προσεκτικά τις αποφάσεις του, ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά πάντα από οικονομικής σκοπιάς. Η Ντόχα διαχωρίζει την πολιτική από την οικονομία.
«Οι οικονομικές μας αποφάσεις βασίζονται σε οικονομικούς παράγοντες και όχι πολιτικούς», δήλωσε η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ.
Σε ερώτηση της «Ν» για τους λόγους αποχώρησης από τον ΟΠΕΚ, η εκπρόσωπος επανέλαβε ότι δεν ήταν «μια απόφαση βασιζόμενη σε πολιτικούς λόγους, αλλά αποκλειστικά σε οικονομικούς υπολογισμούς». Το πετρέλαιο έρχεται δεύτερο σε σύγκριση με το LNG.
Οι κύριες αγορές
Η Ασία αποτελεί τη νούμερο ένα αγορά για τις εξαγωγές LNG του Κατάρ και ειδικότερα οι Ιαπωνία,Νότια Κορέα, Σιγκαπούρη και Κίνα. Εξάγει όμως υγροποιημένο φυσικό αέριο και στην Ευρώπη, κυρίως σε Ιταλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Αναφερόμενη, τέλος, στο οικονομικό και πολιτικό εμπάργκο, η Λούλουα Αλ-Χάτιρ υπογράμμισε ότι το Κατάρ έχει γυρίσει σελίδα από τον Ιούνιο του 2017, μετατρέποντας το εμπάργκο σε ευκαιρία.
Το εμιράτο επέδειξε γρήγορα αντανακλαστικά, καταφέρνοντας να αντεπεξέλθει στον αποκλεισμό και να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα, διαφοροποιώντας την οικονομία του και επιδεικνύοντας μεγαλύτερη εξωστρέφεια, εντείνοντας τις προσπάθειες αναζήτησης νέων εταίρων και προσέλκυσης επενδύσεων.
Ερωτηθείσα εάν η πρόσκληση από τον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου, Σαλμάν, προς τον εμίρη του Κατάρ για τη σύνοδο των Χωρών Συνεργασίας του Αραβικού Κόλπου (GCC) θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως δείγμα αλλαγής στάσης από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας, η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ απάντησε ότι η πρόσκληση έγινε βάσει πρωτοκόλλου και ότι δεν αποτελεί απαραιτήτως κάποια ένδειξη εξομάλυνσης διαφορών.
«Βασιλιάς» του φυσικού αερίου
Το Κατάρ κρατάει τα σκήπτρα του μεγαλύτερου εξαγωγέα LNG, με εξαγωγές που ξεπέρασαν πέρυσι τους 81 εκατ. τόνους και συνολικό μερίδιο αγοράς κοντά στο 30%, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της International Gas Union. Στο εμιράτο ανήκει το μεγαλύτερο τμήμα του North Field, που θεωρείται το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο και το μοιράζεται με το Ιράν.
Εστιάζοντας αποκλειστικά στο υγροποιημένο φυσικό αέριο, το Κατάρ στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής LNG στους 110 εκατ. τόνους ετησίως.
Το εμιράτο προηγείται από τους υπόλοιπους ανταγωνιστές του, και μάλιστα με μεγάλη διαφορά. Η Αυστραλία αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου, με εξαγωγές 56 εκατ. τόνων και μερίδιο αγοράς 19,2%, ενώ ακολουθεί η Μαλαισία, εξάγοντας το 2017 26,4 εκατ. τόνους και μερίδιο αγοράς 9%. Ακολουθεί η Νιγηρία στην τέταρτη θέση (18,6 εκατ. τόνοι) και η Ινδονησία (16,6 εκατ. τόνοι).
Τα σχέδια της κρατικής Qatar Petroleum να αυξήσει την παραγωγή κατά 30% θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τη θέση του Κατάρ στην παγκόσμια αγορά LNG τα επόμενα χρόνια.
Το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύει ποσοστό μικρότερο του ενός τετάρτου της παγκόσμιας ενεργειακής ζήτησης, από το οποίο το 9,8% είναι σε μορφή LNG. Η παραγωγή LNG ανήλθε το 2017 σε επίπεδα-ρεκόρ (290 εκατ. τόνους), αυξημένη κατά 12% σε σύγκριση με το 2016.
Οι τέσσερις μεγαλύτερες χώρες εισαγωγής LNG είναι οι Kίνα, Ιαπωνία, Νότια Κορέα και Ταϊβάν, απορροφώντας σχεδόν το 61% της παγκόσμιας παραγωγής LNG. Συγκεκριμένα, η Κίνα εισήγαγε το 2017 σχεδόν το 40% της νέας παραγωγής LNG, αποτελώντας τον δεύτερο μεγαλύτερο αγοραστή υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως. Εν μέσω των ευρύτερων προσπαθειών της κυβέρνησης του Πεκίνου για «απανθρακοποίηση», οι κινεζικές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά 12 εκατ. τόνους το 2017, αγγίζοντας τους 28,4 εκατ. τόνους.
Ενίσχυση των διμερών σχέσεων μετην Ελλάδα
Οι επίσημες σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Κατάρ άρχισαν το 1973 και βασίζονται στην κοινή επιθυμία των δύο πλευρών να διατηρηθούν σε εξαιρετικό επίπεδο.
«Η σχέση μας με την Ελλάδα βασίζεται σε αμοιβαίο σεβασμό», υπογράμμισε η εκπρόσωπος του καταριανού ΥΠΕΞ, προσθέτοντας ότι το Κατάρ ενδιαφέρεται να αναπτύξει τις σχέσεις με την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Για τη χώρα μας ειδικότερα, «οι επενδύσεις του Κατάρ στην Ελλάδα θα μπορούσαν κάλλιστα να συνεχισθούν», ανέφερε η Λούλουα Αλ-Χάτιρ. «Έχουμε κοινά σημεία με την Ελλάδα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα, διότι, όπως και το Κατάρ, και η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, που όμως διαδραματίζει σημαντικό ρόλο».
Στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Κατάρ αναφέρθηκε και ο σεΐχης Σαΐφ μπιν Αχμέντ Αλ-Θάνι. «Η σχέση μας με την Ελλάδα επεκτείνεται», δήλωσε ο σεΐχης Αλ-Θάνι, συμπληρώνοντας ότι για να γίνουν επενδύσεις θα πρέπει να υπάρξει βούληση και από τις δύο πλευρές.
Επενδύσεις εμπορίου
Προς την κατεύθυνση της ενισχυμένης συνεργασίας, η ίδρυση του Επιχειρηματικού Συμβουλίου Ελλάδας-Κατάρ προσβλέπει στην αύξηση των επενδύσεων και του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών.
Υπάρχουν ήδη αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις με δραστηριότητα στην αγορά του Κατάρ και σε διαφόρους τομείς, ειδικότερα στον κατασκευαστικό κλάδο.
Εν όψει της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022, αλλά και του ευρύτερου προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Όραμα 2030» της κυβέρνησης, το Κατάρ προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Από την άλλη, το έντονο ενδιαφέρον της Ντόχα για οικονομικές συνεργασίες, σε συνδυασμό με το επενδυτικό άνοιγμα μέσω του Κρατικού Επενδυτικού Ταμείου (QIF), γεννά προσδοκίες για περισσότερες επενδύσεις στην Ελλάδα.
