Μια πόλη που καλλωπίζεται, κοντινά χωριά που αναπτύσσονται, φιλόξενοι ξενώνες, ταβέρνες με εκλεκτά εδέσματα, δραστηριότητες στη φύση. Τι άλλο να ζητήσει κανείς από μια ορεινή εξόρμηση στην καρδιά της Στερεάς Ελλάδας - την πρώτη της φετινής χρονιάς;
Βουνά, βουνά, βουνά. Κορυφές, ορθοπλαγιές, αλλεπάλληλες πτυχές, φαράγγια, γκρεμοί, σάρες. Και νερά ορμητικά. Ποτάμια, χείμαρροι, καταρράκτες, λίμνες. Πλατάνια και έλατα.
Αν ακούσεις πως εδώ θα βρεις μια νέα Αράχωβα, μην το πιστέψεις. Στην Ευρυτανία απόλυτος κυρίαρχος ήταν, είναι, και θα είναι η φύση. Γι’ αυτό φτάνεις έως εδώ. Για τις συγκλονιστικές διαδρομές, τα μοναδικά μονοπάτια και το επιβλητικό τοπίο που θα θυμάσαι όσο ζεις.
Βίοι παράλληλοι: οι επισκέπτες του Σαββατοκύριακου που χουχουλιάζουν μπροστά στα τζάκια πίνοντας ζεστά ροφήματα, οι νέοι που ρίχνουν ποιοτικά θεμέλια τουρισμού ανοίγοντας μονοπάτια και στήνοντας επιχειρήσεις αξιώσεων, οι ορεσίβιοι παππούδες στα παλιά καφενεία με την ξυλόσομπα, που κερνούν το τοπικό μούρο των 40-60 βαθμών ψελλίζοντας τραγούδια της τάβλας και μιλώντας ακόμη για τον Αρη Βελουχιώτη και την Αντίσταση.
Το ίδιο το Καρπενήσι δεν φημίζεται για την ομορφιά του. Μια ατέλειωτη κεραμοσκεπή ανάμεσα στα έλατα από ψηλά, μια τσιμεντούπολη από χαμηλά. Καλλωπίστηκε πρόσφατα, όμως, καθώς πλακοστρώθηκαν οι κεντρικότεροι δρόμοι του και μαζί με την πλατεία σαν να άλλαξε όλη η ατμόσφαιρά του. Κοίτα να δεις τι κάνουν δύο πεζόδρομοι! Φημίζεται, πάντως, για τη νυχτερινή ζωή του και πάνω απ’ όλα για τη φύση που το περιβάλλει: στα πόδια του επιβλητικού όρους Βελούχι, το οποίο έχει και πεζοπορικές/ορειβατικές διαδρομές, και το χιονοδρομικό κέντρο, και μια άγνωστη λίμνη αλπικού τύπου, η οποία όμως προσεγγίζεται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες.
Κοντά στο Καρπενήσι βρίσκεται και το περίφημο Κεφαλόβρυσο. Οι πηγές και ένα υπέροχο πλατανοδάσος που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Κλασική και υπέροχη διαδρομή, πάντως, είναι εκείνη που οδηγεί στον Προυσό, διασχίζοντας την περιοχή της Ποταμιάς: 32 χιλιόμετρα μαγείας πλάι στον ποταμό Καρπενησιώτη και ανάμεσα στα βουνά Χελιδόνα και Καλιακούδα.
Πορεία στην Ποταμιά
Μια χούφτα χωριά κρέμονται από τις πλαγιές των δύο βουνών που στριμώχνουν τον Καρπενησιώτη. Δεν είναι αυτό που λέμε παραδοσιακοί οικισμοί, μα κανένα πρόβλημα. Και βόλτα κάνεις, και εξαιρετικές ταβέρνες βρίσκεις, και καλούς ξενώνες. Ωραιότερα είναι οι Κορυσχάδες, το Μεγάλο Χωριό και το Παλιό Μικρό Χωριό. Το πρώτο είχε την τύχη να μπει στο πρόγραμμα του ΕΟΤ το ’75, βάσει της ιδέας του αρχιτέκτονα Αρη Κωνσταντινίδη, και να αναστηλωθεί για να στεγάσει τουριστικά καταλύματα. Ο Κώστας Λάπας ανέλαβε μετά να διατηρήσει την πέτρινη εικόνα, με τον πρώτο ξενώνα της Ποταμιάς να στρώνει το έδαφος για τη σημερινή ανάπτυξη. Ανάμεσα στα κτίρια είναι και το παλιό σχολείο του χωριού, Μουσείο Εθνικής Αντίστασης σήμερα, με φωτογραφίες του μεγάλου φωτογράφου Σπύρου Μελετζή και αποκόμματα εφημερίδων να θυμίζουν πως εδώ συστήθηκε το 1944 η Κυβέρνηση του Βουνού.
Το Μεγάλο Χωριό, από την άλλη, διατηρήθηκε πέτρινο και όμορφο χάρη στα εκπατρισμένα τέκνα του. Οχι πως δεν υπάρχουν και εδώ αλλοιώσεις. Από τα πιο τουριστικά, πάντως, σήμερα, με δύο ωραία μονοπάτια (στο Κεφαλόβρυσο και προς τον Γαύρο) και ένα αξιόλογο λαογραφικό μουσείο.
Στην απέναντι πλαγιά βρίσκονται το Παλιό και το Νέο Μικρό Χωριό. Το Νέο φτιάχτηκε όταν το ’63 έγινε μια φοβερή κατολίσθηση που σκότωσε 13 ανθρώπους. Στο Παλιό, βέβαια, είναι ωραία για βόλτα. Στην είσοδό του έχει δημιουργηθεί και μια μικρή λίμνη, ενώ από τον Αη Σώστη η θέα είναι αξεπέραστη. Τα υπόλοιπα χωριά εντυπωσιάζουν κυρίως με τα ονόματά τους: Κλαυσί, Βουτύρο, Νόστιμο, Γαύρος. Από όλα αξίζει να περάσετε, για να εντοπίσετε πέτρινα γεφύρια, για κουβεντολόι στους καφενέδες, καλό φαγητό, αγνάντι.
Μετά η διαδρομή απογειώνεται! Τα βουνά ψηλώνουν, ο δρόμος ελίσσεται πλάι στο ποτάμι μαζί με την πρωινή ομίχλη· κάποτε στριμώχνεται στο φαράγγι Κλειδί, όπου περνάς κάτω από ένα βράχινο στέγαστρο, τόσο εντυπωσιακό, που ασυναίσθητα σκύβεις· αργότερα, η κοιλάδα ανοίγει, ο Καρπενησιώτης συναντά τον Κρικελλοπόταμο και γεννούν τον Τρικεριώτη.
Στον Προυσό βρίσκεται το μεγάλο προσκύνημα της Παναγίας, σε ένα μεγαλειώδες τοπίο μέσα στη χαράδρα. Χιλιάδες πιστοί συρρέουν όλο το χρόνο με τα πούλμαν για τη θαυματουργή εικόνα, που θεωρείται ότι έφτασε μόνη της εδώ από την Προύσα της Μικράς Ασίας. Στη διαδρομή, μάλιστα, θα δείτε και το σημείο με τα αφιερώματα, απ’ όπου φέρεται ότι πέρασε αφήνοντας τα «πατήματά» της στο βράχο. Και καθώς το μοναστήρι επεκτείνεται... αναιδώς στο τοπίο, αξίζει να φτάσετε έως εδώ και για το αλλαντοποιείο Στρεμμένου, όπου φτιάχνεται ένα εξαιρετικό προσούτο. Ο ίδιος ο Στρεμμένος που το δημιούργησε δεν είναι πια εδώ, αλλά ο νέος ιδιοκτήτης διατηρεί συνταγή και ποιότητα αναλλοίωτα.
Οι περισσότεροι επισκέπτες κάπου εδώ τραβάνε χειρόφρενο και επιστρέφουν στο Καρπενήσι. Για κάποιους άλλους, όμως, από εδώ αρχίζουν τα... ωραία: το 20λεπτο μονοπάτι για τη Μαύρη Σπηλιά με τους καταρράκτες έξω από τον Προυσό ή οι χωμάτινες διαδρομές γύρω από τη Ροσκά, από όπου ξεκινά το συγκλονιστικό φαράγγι Πανταβρέχι. Αλλά και σε όλη τη διαδρομή, αν αφήσετε πίσω τα χωριά (εφόσον οι δρόμοι είναι ανοιχτοί από τα χιόνια), θα καταλάβετε ακόμη καλύτερα τι σημαίνει Ευρυτανία. Μιλάμε για ασύλληπτα τοπία (εξαιρετική η διαδρομή από το Κλαυσί ή το Μεγάλο Χωριό προς το καταφύγιο της Καλιακούδας, το Μουζίλο και το Συγκρέλλο).
Εδώ αξίζει, πάντως, και να περπατήσετε. Οι πεζοπορίες είναι πραγματικές εμπειρίες. Είτε στο διάσημο Πανταβρέχι το καλοκαίρι, είτε στα μονοπάτια των χωριών, είτε ελεύθερα πλάι στον Καρπενησιώτη, πάντα με προσοχή, ειδικά το καταχείμωνο. Τα ωραιότερα μονοπάτια πάντως θα τα βρείτε στον Τόρνο, καθώς οι άνθρωποί του είναι ενωμένοι σαν μια γροθιά και κάνουν σοβαρές και φιλότιμες προσπάθειες να αναδείξουν τον υπέροχο τόπο τους. Καλή σήμανση, ειδικός χάρτης και ένα απίστευτο τοπίο σάς περιμένουν. Στο μονοπάτι των καταρρακτών με τη σπηλιά, στο παλιό πέτρινο γεφύρι, στο Νεραϊδάλωνο, στο μικρό Πανταβρέχι. Επιβλητικά βουνά να υψώνονται από πάνω, πυκνά δάση να σε περιβάλλουν, νερά να τρέχουν από παντού... Κάπως έτσι δεν γεννιούνται οι θρύλοι; Κι από αυτούς η Ευρυτανία έχει μπόλικους!
Δραστηριότητες
> Για rafting, canyoning, οργανωμένες πεζοπορίες, mountain bike και άλλες δραστηριότητες απευθυνθείτε στην Trekking Hellas Ευρυτανίας (22370-25.940, 6978-187.863, www.trekking.gr) και τηνΕυ Ζην (22370-80.150, 6945-396.808, www.active.com.gr).
> Το χιονοδρομικό κέντρο βρίσκεται στο Βελούχι (22370-21.112, www.velouxi.gr) και διαθέτει 18 πίστες σκι, μία πίστα snowboard και 4 off piste διαδρομές.
> Για τα μονοπάτια του Τόρνου αναζητήστε τον τοπικό χάρτη ή επικοινωνήστε με τον Γεράσιμο Παλαιό (6944-151.508).
> Για τα παιδιά υπάρχουν δύο υπέροχοι χώροι δραστηριοτήτων: το Salοon (22370-24.606, www.saloonpark.gr), με πύργο αναρρίχησης, τοξοβολία, εναέριο πέρασμα, ιππασία κ.ά., και το ολοκαίνουργιο πάρκο Karavaki (22370-24.614, www.ninemia.gr/park), εντός του ξενώνα Ninemia bungalows resort, στο 7ο χλμ. της εθνικής οδού Καρπενησίου - Προυσού. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και πρωτότυπο πάρκο, όπου θεωρήματα και νόμοι των θετικών επιστημών συναντούν την πρακτική εφαρμογή τους μέσα από εντυπωσιακά διαδραστικά παιχνίδια. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι και το γεγονός πως όλα είναι κατασκευασμένα από καθημερινά υλικά, αποδεικνύοντας πως η Φυσική είναι δίπλα μας. Ο κοχλίας και το πολύσπαστο του Αρχιμήδη, η αρχή διατήρησης της στροφορμής, η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν και ένα σωρό ακόμη φαινόμενα παίρνουν σάρκα και οστά και πλαισιώνονται από ωραία παιχνίδια, όπως λαβύρινθο, εναέριο πέρασμα, τραμπολίνο κ.ά. Τμήμα ανακύκλωσης, φάρμα με ζώα και αθλητικές εγκαταστάσεις συμπληρώνουν την απόλυτα εκπαιδευτική και συνάμα διασκεδαστική εμπειρία.
