Στα 56 χρόνια ζωής που μετρά η Κύπρος ως ανεξάρτητο κράτος καταγράφεται ένα ιστορικό σκληρών αγώνων για πολιτική και φυσική επιβίωση υπό αντίξοες συνθήκες που συχνά οδήγησαν το νεοσύστατο κράτος στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Ωστόσο είναι η δύναμη, η ενάργεια και επιμονή των κατοίκων της που έκαναν όχι μόνο την επιβίωση του νέου κράτους εφικτή, πλέον εντός του πλαισίου της Ε.Ε. αλλά και την ανάδειξή του ως πυλώνα δημοκρατίας και σταθερότητας σε μια περιοχή που φλέγεται.
Η Κύπρος μέσα από ένα πολυαίμακτο αλλά και επικό αγώνα που διεξήγαγε η Κύπρος την περίοδο 1955-1959 κατάφερε να εκδιώξει ταπεινωμένη την Γηραιά Αλβιώνα, την κραταιά Μεγάλη Βρετανία. Εκεί όπου άλλα αντάρτικα κινήματα πολύ ισχυρότερα και με έξωθεν υποστήριξη (Κίνα και Σοβιετική Ένωση) απέτυχαν, όπως π.χ. στο Βόρνεο και την Κένυα, η μικρή ΕΟΚΑ κατάφερε σχεδόν το ακατόρθωτο.
Οι αποικιοκράτες υπήρξαν ιδιαίτερα αντιδραστικοί στις μεθόδους τους φτάνοντας να δημιουργήσουν μόλις 10 χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ξανά στρατόπεδα συγκέντρωσης, μη έχοντας να ζηλέψουν τίποτα από τα αντίστοιχα γερμανικά. Αγωνιστές, αμούστακα παιδιά αρπάζονταν από τα σπίτια τους για να οδηγηθούν αργότερα κάποια από αυτά στην αγχόνη.
Ανεξάρτητα με την μετέπειτα πορεία των πολιτικών γεγονότων, ο αγώνας διεξαγόταν επί τη βάσει της ένωσης με την μητέρα πατρίδα, με μια Ελλάδα όμως ανίκανη να προσφέρει παρά μια στοιχειώδη βοήθεια στον αγώνα, αφού έβγαινε από μια ολόκληρη δεκαετία πολέμου και καταστροφής, συμπεριλαμβανομένου και του εμφυλίου 1946-1949, βασιζόμενη για την πολιτική και οικονομική της επιβίωση στην Βρετανία και τις ΗΠΑ.
Ο αγώνας των Κυπρίων όμως εκαρποφόρησε, οδηγώντας ταπεινωμένη την Βρετανία σε μια απεμπλοκή και αποχώρηση, δυστυχώς με πολλούς αστερίσκους...
Έτσι επισήμως η Κυπριακή Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1960, στη βάση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου που προέβλεπαν την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου από τη Βρετανία, αλλά παράλληλα τέθηκε σε εφαρμογή το σύστημα των εγγυήσεων, πήγη μέγιστων δεινών για τον Κυπριακό Ελληνισμό. Βρετανία, Τουρκία και Ελλάδα ως εγγυήτριες δυνάμεις θα ενέπλεκαν το νεοσύστατο κράτος σε μια διελκυστίνδα παγόσμιων αντικρουόμενων συμφερόντων με αφετηρία τον Ψυχρό Πόλεμο.
Το αυγό του φιδιού είχε ήδη εκκολαφθεί με το βρετανικής επίνευσης σχέδιο πριν την ανεξαρτησία να αναβαθμιστούν και να ενισχυθούν πολιτικο-στρατιωτικά οι Τ/κ, οι οποίοι συμπορεύονταν κατά βάση με τις βρετανικές δυνάμεις, είτε ως επικουρικοί, είτε μέσω της δράσης της διαβόητης TMT. Η βία δεν θα αργούσε να ξεσπάσει στο νησί.
Το 1963 αφορμή για τα 'Ματωμένα Χριστούγεννα' στάθηκαν τα 13 σημεία-προτάσεις για τροποποίηση του Συντάγματος από τον Πρόεδρο Μακάριο. Για τους ριζοσπάστες Τουρκοκύπριους ήταν η αφορμή που έψαχναν για να εξαπολυθεί ένα πρώτο κύμα βίας στο νησί, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί για πρώτη φορά και η Πράσινη Γραμμή και με τους Τ/κ να περιχαρακώνονται πλέον σε γειτονιές και χωριά, προβάλλοντας ένοπλη αντίσταση προς τα όργανα της Πολιτείας, μια κατάσταση που με διακυμάνσεις θα συνεχιζόταν μέχρι και την τουρκική εισβολή του Αττίλα Α' και Β' το καλοκαίρι του 1974.
Μέσα στο ψυχροπολεμικό πλαίσιο και με τον Πρόεδρο Μακάριο να έχει επιλέξει το επισφαλές στρατόπεδο των Αδεσμεύτων χωρών (Αίγυπτος του Νάσερ, Γιουγκοσλαβία του Τίτο, Ινδονησία Σουχάρτο, κλπ), η Κύπρος βρέθηκε αντιμέτωπη πέρα από την Τουρκία και ως ένα βαθμό με τις ΗΠΑ και με την ίδια την μητέρα πατρίδα.
Βάσει ιστορικών αρχείων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, τόσο δημοκρατικές κυβερνήσεις (Γεωργίου Παπανδρεόυ 1964), όσο και η Χούντα των Παπαδόπουλου και Ιωαννίδη (1967-1974) απεργάζονταν είτε την απομάκρυνση, είτε την δολοφονία του Πρόεδρου Μακάριου, τον οποίον έβλεπαν ως εμπόδιο η Κύπρος να ενταχθεί "ομαλά" στο συλλογικό σύστημα ασφαλείας του ΝΑΤΟ με παράλληλη διευθέτηση ένωσης με την Ελλάδα, μέσω του Σχεδίου Άτσεσον. Κάποιοι συνεχίζουν να μιλούν και σήμερα για ιστορία χαμένων ευκαιριών και άλλοι για πολιτικο-διπλωματικές χίμαιρες και ιστορική πλάνη. Η ιστορία όμως δεν γράφεται με αν και ίσως...
ΤΑ ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ: ΚΟΦΙΝΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ ΜΑΚΑΡΙΟΥ
Με την ελληνική μεραχία να βρίσκεται με τις ευλογίες των ΗΠΑ στην Κύπρο ουσιαστικά η τουρκική επιθετική ρητορική έπεφτε στο κενό, ωστόσο ο ρόλος της δύναμης αυτής ήταν διττός. Η δεύτερη κρυφή αποστολή της υπερενισχυμένης αυτής ελληνικής δύναμης ήταν η πραξικοπηματική ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο οποίος εθεωρείτο από πολλούς εμπόδιο τόσο για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, όσο και εστία συνεχών τριβών μεταξύ δύο συμμάχων στους κόλπους του ΝΑΤΟ, σε μια ψυχροπολεμική εποχή.
Η βία που ξέσπασε στην Κοφίνου την Άνοιξη του 1967 βρήκε την Χούντα των Συνταγματαρχών (21η Απριλίου) να μην "πατά γερά" ακόμα στα πόδια της, με τις ΗΠΑ να της ζητούν ως αντάλλαγμα για πολιτική υποστήριξη την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από το νησί, ως μέτρο καλής θέλησης για να μην εισβάλλει η Τουρκία, η οποία είχε απειλήσει με εισβολή λόγω κάποιων ακροτήτων που σημειώθηκαν εις βάρος Τ/κ αμάχων στην Κοφίνου.
Η Χούντα ελαφρά τη καρδία απέσυρε την Μεραρχία, αλλά "ξέχασε" να αποσύρει και τα σχέδιά της για φυσική και πολιτική εξόντωση του ανυπότακτου Αρχιεπισκόπου Μακάριου, του 'Φιντέλ Κάστρο της Μεσογείου', όπως κάποιοι Αμερικανοί αξιωματούχοι τον είχαν χαρακτηρίσει.
Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή, η Χούντα του Παπαδόπουλου ανεπιτυχώς προσπάθησε πολλές φορές να δολοφονήσει τον Μακάριο, να ποδηγετήσει την ΕΟΚΑ Β', η οποία προβαλλόταν ως η δύναμη που θα ανέτρεπε τον Μακάριο, αφαιρώντας το εμπόδιο για μια ένωση με την Ελλάδα. Ωστόσο τα σχέδια Παπαδόπουλου δεν απέφεραν τα αναμενόμενα με τον ισχυρό άνδρα της Χούντας να προχωρά σε άτυπο συμβιβασμό και ανακωχή με τον Κύπριο Πρόεδρο.
Ωστόσο το πραξικόπημα μέσα στο πραξικόπημα του Ταξίαρχου Ιωάννιδη το οποίο ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο, ανέτρεψε αυτήν την ισορροπία, με την ΕΟΚΑ Β' να εντείνει την δράση της, παρά τα απανωτά χτυπήματα που είχε υποστεί και με τους διάυλους επικοινωνίας μεταξύ του νέου καθεστώτος των Αθηνών και της Λευκωσίας ουσιαστικά να έχουν καταρρεύσει.
Αποκορύφωμα, το πραξικόπημα αφροσύνης της 15ης Ιουλίου με αφορμή την κρίση που προέκυψε μετά το αίτημα του Μακάριου για απομάκρυνση των Ελλήνων αξιωματικών και την μείωση κατά το ήμισυ της θητείας στην Ε.Φ., που ελεγχόταν από την ελληνική χούντα.
Στις πέντε ημέρες που ακολούθησαν του πραξικοπήματος παρόλο που εκτελέστηκε από εμπειροπόλεμους ως επί το πλείστον αξιωματικούς, για λόγους που δεν έχουν επαρκώς εξηγηθεί μέχρι και σήμερα και με πολλούς από τους εμπλεκόμενους να τηρούν σιγήν ιχθύος ακόμα και σήμερα, η Κύπρος δεν ενισχύθηκε ούτε με έναν άνδρα και ούτε ένα φυσίγγιο, καθώς είχε επικρατήσει η παρανοϊκή πεποίθηση ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να επέμβει...
Το νησί εν μέσω εμφυλιοπολεμικών συνθηκών που επικρατούσαν ήδη από το 1969 δέχεται και τα απανωτά πλήγματα του Αττίλα την 20 Ιουλίου με μια Ε.Φ. στα πρόθυρα της διάλυσης μετά από τις αιματηρές τριήμερες μάχες για επικράτηση του πραξικοπήματος.
Η αντίσταση λυσσαλέα και καθολική ενάντια σε έναν πάνοπλο εισβολέα με την Ελλάδα τόσο του Ιωαννίδη, όσο και της δημοκρατικής κυβέρνησης που τον διαδέχθηκε του Κων/νου Καραμανλή για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους αρνούνται να εμπλακούν ενεργά, πέρα από την μυστική αποστολή - αυτοκτονίας των καταδρομέων της Α΄ Μοίρας Καταδρομών με τα αεροσκάφη Noratlas που θα υπερασπιστούν το αεροδρόμιο Λευκωσίας καταβάλλοντας βαρύ φόρο αίματος.
ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΤΤΙΛΑ
Το 1983 η Τουρκία παρανόμως ανακήρυξε τα κατεχόμενα εδάφη σε κράτος, ονομάζοντάς το «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» , το λεγόμενο "ψευδοκράτος". Η ενέργεια αυτή καταδικάστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. Το κράτος αναγνωρίζεται σήμερα μόνο από την Τουρκία.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν την εισβολή οι εναπομείναντες εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν και 120.000 έποικοι από την Τουρκία μεταφέρθηκαν στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Επίσης αμέσως μετά την εισβολή οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι μετακινήθηκαν στο κατεχόμενο μέρος. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα το κατεχόμενο μέρος να κατοικείται κυρίως από Τούρκους εποίκους, τους εναπομείναντες Τουρκοκυπρίους που δεν έχουν διασπαρεί στην υφήλιο.
Με ακατάβλητο σθένος όμως οι Κύπριοι μόχθησαν και κατάφεραν σύντομα να απορροφήσουν τα δεινά της εισβολής και μέσα από τους προσφυγικούς καταυλισμούς άρχισε να ξεπηδά ένα οικονομικό θαύμα, με σημαντικά επιτεύγματα για το μέγεθος και τον πληθυσμό της Κύπρου όπως το να φτάσει η χώρα να κατατάσσεται στην 5η θέση στον παγκόσμιο εμπορικό στόλο.
Μέγιστο επίτευμα και επιστέγασμα των προσπαθειών διαδοχικών κυβερνήσεων και χρονιά ορόσημο το 2004 όταν πλέον η Κυπριακή Δημοκρατία εντάσσεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την συμφωνία ένταξης να καλύπτει και το με την βία αποσπασμένο και υπό κατοχή κομμάτι της, με το κοινοτικό κεκτημένο να εφαρμόζεται όμως μόνο στις ελεύθερες περιοχές.
Η ένταξη στην Ε.Ε. πέρα από τις εγγύησεις πολιτικο-διπλωματικής ασφάλειας που παρέχει, αναβάθμισε κάθετα και το γεωπολιτικό βάρος της Λευκωσίας ως πυλώνα δημοκρατίας και ασφάλειας, παράλληλα με την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ.
Αν και οι προκλήσεις παραμένουν, με το βόρειο τμήμα του νησιού ακόμα υπό κατοχή και με την οικονομία να έχει δεχθεί σοβαρό πλήγμα μετά το κούρεμα του Μαρτίου του 2013, ωστόσο από καθαρά πολιτική σκοπιά η Κύπρος βρίσκεται σε μια τροχιά καθολικής αναβάθμισης του πολιτικού και οικονομικού της βάρος τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω και της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης.
