Η «άλλη Αμερική», η «Αμερική του Νόαμ Τσόμσκι» και η «Αμερική του Πολ Κρούγκμαν», είναι το κύριο θέμα του νέου τεύχους του «Πρακτορείου», που κυκλοφορεί σήμερα.
Ο καθηγητής, φιλοσοφίας, γλωσσολογίας, πολιτικός αναλυτής και ακτιβιστής Τσόμσκι στέκεται πέρα από τις γνωστές θέσεις Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, κόντρα στο ρεύμα, και ασκεί κριτική στον καπιταλισμό, στις πολυεθνικές, στις κυβερνήσεις. Καταγγέλλει λάθη και αδικίες της εξουσίας. Ο νομπελίστας οικονομολόγος Κρούγκμαν ζητά χαλιναγώγηση των αγορών και του νεοφιλελευθερισμού.
Το αποτέλεσμα των αμερικανικών Προεδρικών εκλογών έγινε γνωστό χθες, όταν το περιοδικό βρισκόταν στο τυπογραφείο και έτσι δεν υπάρχει αναφορά στη μεγάλη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ. Θα «επανορθώσουμε» προσεχώς.
Νόαμ Τσόμσκι
Η κριτική συνείδηση της Αμερικής
Απόψεις «προκλητικές», «ανατρεπτικές» εκφράζει συνήθως ο Αμερικανός ακαδημαϊκός, γλωσσολόγος, πολιτικός αναλυτής και ακτιβιστής Νόαμ Τσόμσκι, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως ο πιο σημαντικός διανοούμενος εν ζωή. Ασκεί κριτική στον καπιταλισμό, στις πολυεθνικές, καταγγέλλει τις κυβερνήσεις. Από την κριτική του δεν ξεφεύγουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία κατηγορεί ότι προωθούν επιχειρηματικά και κυβερνητικά συμφέροντα. Άλλοι τον χαρακτηρίζουν φιλελεύθερο, άλλοι αριστερό, άλλοι αναρχικό, άλλοι «κριτική συνείδηση της Αμερικής», «άνθρωπο κόντρα στο ρεύμα», κάποιοι τον θεωρούν «τελευταίο αναρχικό του πλανήτη». Ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως αναρχοσυνδικαλιστής. Ο αναρχοσυνδικαλισμός, λέει, είναι μια ειδική κατηγορία αναρχισμού, που βασίζεται κυρίως στον έλεγχο του συνόλου της εργασίας, και όχι μόνο της παραγωγικής διαδικασίας, από τους εργαζόμενους.
Οι φιλελεύθεροι αντίπαλοί του λένε ότι επιχειρεί να αναστήσει τον αριστερισμό μιας εποχής που έχει περάσει. Οι αριστεροί αντίπαλοί του σημειώνουν ότι η κριτική που ασκεί στον καπιταλισμό έχει αναφορές στον κλασικό φιλελευθερισμό, ενώ θεωρούν ότι στηρίζει τη «Νέα Διεθνή Τάξη». Από την πλευρά του, ο ισλαμιστής Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε χαρακτηρίσει τον Τσόμσκι «αδαή», λίγες ημέρες μετά την ανοικτή επιστολή που είχε συντάξει ο Αμερικανός ακαδημαϊκός μαζί με άλλους υποστηρικτές της εκστρατείας «Ειρήνη στο Κουρδιστάν» με την οποία καλούσαν την Άγκυρα να σταματήσει τον αποκλεισμό των κουρδικών πόλεων και τις επιθέσεις κατά των κατοίκων τους. Απαντώντας ο Τσόμσκι κατηγόρησε τον Τούρκο Πρόεδρο για «δυο μέτρα και δυο σταθμά» στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και υπογράμμισε ότι «ο ίδιος ο Ερντογάν ευθύνεται για την κρίση στην χώρα του με την τεχνητή κλιμάκωση της έντασης που έχει καλλιεργήσει στο Κουρδικό ζήτημα».
Ας δούμε όμως μερικές από τις θέσεις που έχει εκφράσει ο Τσόμσκι: «Ο “υπαρκτός καπιταλισμός” είναι ριζικά ασύμβατος με τη δημοκρατία». «Ο νεοφιλελευθερισμός που υποστηρίζουν στον σημερινό κόσμο είναι απλά μια από τις χειρότερες μορφές τυραννίας, μια ασύδοτη ιδιωτική τυραννία».«Οι κυριότερες χώρες παραγωγής ενέργειας εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον στενό έλεγχο των δικτατοριών, οι οποίες στηρίζονται από τη Δύση». «Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταστρέφουν την Ελλάδα». «Η δημιουργία προσφύγων είναι κατά βάση ευθύνη των πλούσιων και ισχυρών, οι οποίοι τώρα γκρινιάζουν για μια στάλα εξαθλιωμένων θυμάτων τα οποία μπορούν εύκολα να φιλοξενήσουν».
Σχετικά με την Ελλάδα, ο Τσόμσκι έχει ζητήσει να διαγραφεί το χρέος της «όπως έγινε με τη Γερμανία το 1953». «Τότε η Ευρώπη διέγραψε το μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού χρέους. Το ίδιο να γίνει και τώρα» είπε, προσθέτοντας μάλιστα, ότι το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για τις άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Ο Αμερικανός ακαδημαϊκός έχει δηλώσει ότι οι πολιτικές των Βρυξελλών καταστρέφουν τη χώρα σημειώνοντας: «ο ελληνικός λαός έχει πιεστεί περισσότερο από όσο αντέχει και το επίπεδο ζωής του Έλληνα έχει επιστρέψει στη δεκαετία του ‘60». Ο Τσόμσκι υποστηρίζει ότι «οι πολιτικές αυτού του είδους ξεκίνησαν από τον Ρόναλντ Ρίγκαν και τη Μάργκαρετ Θάτσερ και έχουν εξελιχθεί σε ένα «νεοφιλελεύθερο χτύπημα προς την κοινωνία».
Ο Αμερικανός διανοούμενος θεωρεί ότι για να βγει η Ελλάδα από την κρίση πρέπει να δοθούν ευρωπαϊκοί πόροι που θα «πυροδοτήσουν» αναπτυξιακές δομές, πρέπει να υπάρξει ανάπτυξη, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
Εξάλλου, γνωστός για τις οικολογικές του ευαισθησίες, ο Τσόμσκι δηλώνει ότι επίκειται περιβαλλοντική καταστροφή, την οποία δεν έχουμε πολύ χρόνο για να αντιμετωπίσουμε. Η προθυμία, τονίζει, των κυβερνήσεων να θυσιάσουν τις επερχόμενες γενιές στον βωμό του βραχυπρόθεσμου κέρδους είναι ανεξήγητη και ισοδυναμεί με εθελοτυφλία απέναντι σε ένα όντως υπαρκτό και οξυμμένο πρόβλημα για την ανθρωπότητα.
Σαν γλωσσολόγος, ο Αμερικανός ακαδημαϊκός χαίρει μεγάλης εκτίμησης και η ιδέα του για μια παγκόσμια γραμματική που θα διευκολύνει τους πάντες έχει πολλούς οπαδούς.
Σίγουρα, ο εβραϊκής καταγωγής Νόαμ Τσόμσκι, είναι μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Καθηγητής φιλοσοφίας και γλωσσολογίας στο ΜΙΤ, της Βοστόνης, σε ένα από τα πιο σπουδαία πανεπιστήμια του κόσμου (κάθε χρόνο ανακοινώνει εκατοντάδες εφευρέσεις) είναι ένας από τους πιο αγαπητούς και πιο μισητούς Αμερικανούς διανοούμενους. Εκφράζει θέσεις πέρα από το «πολιτικά ορθό» και τη «μοναδική σκέψη», μπορεί κανείς να συμφωνεί ή να διαφωνεί με τις απόψεις του αλλά σίγουρα είναι ένας από τους σύγχρονους διανοούμενους με μεγάλη επιρροή. Είναι ο μεγάλος γλωσσολόγος του ΜΙΤ, ο γκουρού του αντικαπιταλισμού και της Αριστεράς, ο εχθρός των ελίτ. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα The Guardian, ο Τσόμσκι είναι μαζί με τον Σαίξπηρ, τον Μαρξ και τη Βίβλο, μεταξύ των δέκα πηγών στις οποίες γίνονται οι περισσότερες αναφορές. Τελειώνουν οι πόλεμοι, περνούν οι Πρόεδροι, αλλά αυτός μένει πάντα εκεί, στην αντιπολίτευση, να καταγγέλλει αδικίες και λάθη της εξουσίας.
Ο «αιρετικός» κ. Κρούγκμαν
Ένας άλλος Αμερικανός «αιρετικός» είναι ο διάσημος οικονομολόγος και αρθρογράφος των New York Times Πολ Κρούγκμαν, ο οποίος ζητά χαλιναγώγηση των αγορών.
«Αν νεοφιλελευθερισμός σημαίνει να θεωρούμε ότι η λύση είναι πάντα να επιτρέπουμε στις αγορές να κυριαρχούν χωρίς περιορισμούς, τότε είμαι κατά του νεοφιλελευθερισμού» τόνισε ο νομπελίστας Κρούγκμαν μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Σύμφωνα με τον Κρούγκμαν θα πρέπει «να χαλιναγωγήσουμε τις αγορές και τον νεοφιλελευθερισμό. Θα πρέπει να υπάρχουν κάποιοι κανόνες στην λειτουργία των αγορών».
Την άνθηση της αμερικανικής και της διεθνούς οικονομίας, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ο Κρούγκμαν την αποδίδει σε μεγάλο βαθμό στις «φούσκες»:
Στην οικονομική άνθηση της περιόδου 2003-2007 φθάσαμε από μια «φούσκα». Το ίδιο είχε συμβεί και στα τέλη της δεκαετίας του '90, (σ.σ. ήταν η εποχή της νέας οικονομίας, όταν το ίντερνετ άρχιζε να «απογειώνεται») όπως και στην τελευταία περίοδο της διακυβέρνησης Ρίγκαν με την τεράστια «φούσκα» στην αγορά ακινήτων, έγραψε χαρακτηριστικά στο ιστολόγιό του, το 2013, ο Αμερικανός νομπελίστας.
Μια λύση για τα οικονομικοπολιτικά προβλήματα θα μπορούσε να είναι, σύμφωνα με τον Κρούγκμαν, μία ενεργός πολιτική για το κλίμα, η οποία θα αποτελούσε μια οικονομική «διέγερση» για τα επόμενα πέντε-δέκα χρόνια. Φαίνεται όμως ότι το θέμα αυτό δεν είναι στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων.
