Σε μια απόπειρα να κατευνάσει την έντονη δυσαρέσκεια των πολιτών, που πίστεψε στις υποσχέσεις περί κατάργησης του ΕΝΦΙΑ, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σχεδιάζει την κατάργηση του και ταυτόχρονα την επιβολή ενός νέου φόρου ακινήτων, του ΦΑΠ.
Ο νέος αυτός φόρος θα επιβάλλεται στη συνολική ακίνητη περιουσία και με κλιμακωτούς συντελεστές ανάλογα με την αξία της. Στόχος, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι η δικαιότερη ανακατανομή των φορολογικών βαρών, ωστόσο δεν θα υπάρχει μεταβολή στα έσοδα, που παραμένουν στα 2,65 δισ. ευρώ.
Το σχέδιο για τον νέο φόρο στα ακίνητα προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Καταργούνται οι δύο φόροι του ΕΝΦΙΑ (κύριος και συμπληρωματικός) και καθιερώνεται ένας φόρος που θα επιβάλλεται σε όλα τα ακίνητα εντός και εκτός σχεδίου.
- Καταργείται ο υπολογισμός του φόρου ανά τετραγωνικό μέτρο. Ο φόρος θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο της αξίας των ακινήτων κάθε φορολογούμενου.
- Ο υπολογισμός του φόρου για τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας θα γίνεται με βάση προοδευτική κλίμακα χωρίς αφορολόγητο όριο. Στις αρχικές σκέψεις του οικονομικού επιτελείου ήταν να καθιερωθεί ένα μικρό αφορολόγητο όριο της τάξης των 30.000 - 50.000 ευρώ που θα οδηγούσε σε φοροελάφρυνση των μικροϊδιοκτητών ακινήτων.
Ομως, μετά τη μείωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων αλλά και την ανάγκη είσπραξης 2,65 δισ. ευρώ και το 2017 επικράτησαν δεύτερες σκέψεις στο υπουργείο Οικονομικών. Ετσι, το τελευταίο σενάριο προβλέπει την επιβολή του ΦΑΠ χωρίς αφορολόγητο όριο και, όπως υποστηρίζουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, είναι λογικό όλοι οι φορολογούμενοι να πληρώνουν έναν φόρο για τα ακίνητά τους ανάλογα με τη φοροδοτική τους ικανότητα. Ετσι, ο φόρος θα είναι μικρός έως 10 ευρώ για τους οικονομικά αδύναμους ή τους φορολογούμενους με πολύ μικρή ακίνητη περιουσία και θα αυξάνεται όσο μεγαλώνει η αξία της ακίνητης περιουσίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με την τελευταία εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ για περίπου 1 εκατ. φορολογούμενους δεν προέκυψε η πληρωμή ΕΝΦΙΑ, καθώς ο φόρος ήταν κάτω από 1 ευρώ και δεν βεβαιώθηκε.
- Η κλίμακα υπολογισμού του νέου φόρου θα έχει πολλούς συντελεστές και αντίστοιχα πολλά κλιμάκια αξίας περιουσίας. Ο πρώτος συντελεστής θα είναι χαμηλός και θα υπολογίζεται για τα πρώτα 30.000 ή 50.000 ευρώ αξίας ακίνητης περιουσίας. Οι συντελεστές θα αυξάνονται ανάλογα με το ύψος της ακίνητης περιουσίας. Ο πέλεκυς θα πέσει βαρύς για τους έχοντες μεγάλη ακίνητη περιουσία.
Τρόπος υπολογισμού
Πάντως, αυτό που παραμένει ανοιχτό είναι πάνω σε ποιες τιμές των ακινήτων θα υπολογιστεί ο νέος φόρος που θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι το 2017, καθώς η προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στα επίπεδα των εμπορικών έχει μετατεθεί για το δεύτερο εξάμηνο του 2017.
Η επιτροπή που έχει αναλάβει το συγκεκριμένο έργο με τη συμμετοχή φορέων της κτηματαγοράς αντιμετωπίζει αρκετές δυσκολίες ενώ οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι αφορούν διάφορες λύσεις, όπως η εκτίμηση της αξίας των ακινήτων από ορκωτό εκτιμητή για τους φόρους μεταβίβασης και η δημιουργία ειδικού μαθηματικού τύπου που θα παράγει αξίες βάσει των στοιχείων που θα συλλέγονται από συμβολαιογράφους, μεσίτες, εκτιμητές τραπεζών.
Νέα δήλωση για τα αγροτεμάχια
Για τον υπολογισμό του ΦΑΠ θα λαμβάνεται υπόψη το σύνολο της αξίας της περιουσίας που κατέχει κάθε φορολογούμενος, συμπεριλαμβανομένων και των αγροτεμαχίων εκτός σχεδίου, τα οποία εξαιρέθηκαν φέτος την τελευταία στιγμή από τον συμπληρωματικό φόρο του ΕΝΦΙΑ. Ωστόσο, για να υπολογιστεί σωστά η αξία των αγροτεμαχίων οι φορολογούμενοι θα κληθούν να ελέγξουν τα στοιχεία των συγκεκριμένων ακινήτων (θέση, απόσταση από τη θάλασσα, πρόσοψη σε εθνικό, επαρχιακό ή αγροτικό δρόμο, είδος καλλιέργειας, αρδευόμενο ή μη αρδευόμενο, κτίσμα εντός του αγροτεμαχίου κ.λπ.). Οσοι διαπιστώσουν λάθη και παραλείψεις θα πρέπει να προβούν σε διορθώσεις προκειμένου να απεικονίζεται σωστά η ακίνητη περιουσία τους και να γλιτώσουν από την επιβολή έξτρα φόρου.
Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο οι ιδιοκτήτες ακινήτων να κληθούν να δηλώσουν πρόσθετα στοιχεία για τα αγροτεμάχια που κατέχουν προκειμένου να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η αξία τους. Ειδικότερα, εξετάζεται στον πίνακα 2 του εντύπου Ε9 που αφορά τα εκτός σχεδίου ακίνητα να προστεθούν νέοι κωδικοί που θα βοηθήσουν στον ορθό υπολογισμό της αξίας των αγροτεμαχίων, όπως για παράδειγμα αν το συγκεκριμένο ακίνητο είναι οικοδομήσιμο, και άλλα στοιχεία με τα οποία θα προσδιορίζεται η αξία τους.
Πολλοί θα είναι οι φορολογούμενοι που θα χρειαστεί να προβούν σε διορθώσεις των στοιχείων για τα αγροτεμάχια που κατέχουν, καθώς η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων έχει εντοπίσει σωρεία λαθών. Για παράδειγμα, σε πολλές περιοχές που δεν υπάρχει σε κοντινή απόσταση θάλασσα π.χ. Καρδίτσα, Τρίκαλα, οι φορολογούμενοι είχαν δηλώσει ότι το αγροτεμάχιο βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 800 μέτρων από τη θάλασσα. Στο «παιχνίδι» του υπολογισμού της αξίας των αγροτεμαχίων το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να βάλει και τις περιφέρειες και τους δήμους της χώρας που διαθέτουν στοιχεία.
